جامعه‌ی ما و وظیفه‌ی عزتمندی

قدرت علمی: در جهان امروز، قدرت بازدارندگی و اقتدار یک کشور، دیگر محدود به ادوات نظامی و ثروت نیست، بلکه علم و دانش است که باعث اقتدار و تعیین‌کننده‌ی قدرت یک کشور است. در ساختار نظام استعماری گذشته، استیلای یک کشور بر دیگران، بیشتر از طریق زور و تهدید نظامی صورت می‌گرفت که البته در آن هم دانش اثرگذار بود، اما در نظام ساختاری استعماری امروزه، تکنولوژی و علم است که یک کشور را بر دیگری غالب می‌کند و روش استیلای نوین استعمارگران از طریق علم و دانش است. براساس حدیث «العلم سلطان من وجده صال فمن لم یجده صیل علیه» (شرح‏ نهج‌البلاغه، ابن ابی‌الحدید، ج ۲۰، ص ۳۱۹) علم موجب قدرت و عامل سروری است. اگر جامعه‌ای علم را کسب کند، می‌تواند راه نفوذ دیگران را سد کند و همچنین بر دیگران برتری و تفوق خواهد داشت و می‌تواند بر سرنوشت دیگری اثرگذار باشد.

استقلال در عرصه‌های اقتصادی، سیاسی، فرهنگی: براساس آیه‌ی «ولَن یَجعَلَ اللّهُ لِلکفِرینَ عَلَى المُؤمِنینَ سَبیلا…» (نساء: ۱۴۱) از آنجا که کلمه‌ی سبیل به‌اصطلاح از قبیل نکره در سیاق نفى است و معنى عموم را مى‌رساند، از آیه استفاده مى‌شود که کافران از نظر سیاسى و فرهنگى و اقتصادى و خلاصه از هیچ نظر بر مؤمنان نباید چیره شوند. جامعه و دولت اسلامى باید از هر کارى که راه نفوذ کافران و بیگانگان را براى سلطه بر مسلمانان هموار کند، خوددارى کنند. همچنین در آیه‌ی ۶۰ سوره‌ی انفال (واعدوالهم ماستطعتم من قوه…) منظور از قوه مفهوم عام است و بدین معناست که در جامعه‌ی اسلامی از قدرت‌هاى اقتصادى، فرهنگى و سیاسى، که آن‌ها نیز در مفهوم قوه مندرج هستند و نقش بسیار مؤثرى در پیروزى بر دشمن دارند، نیز نباید غفلت کرد. (مکارم شیرازی، ج ۷، ص ۲۲۳) و نیز از آیات مربوط به عزت مسلمانان (نساء: ۱۳۹ و فاطر: ۱۰)، وصف جامعه‌ی اسلامى با جمله‌ی «فَاستَغلَظَ فَاستَوى عَلى سوقِهِ» که به معناى نیرومندى و بر پای خود ایستادن است (فتح: ۴۸ و ۲۹) و عدم سلطه‌ی کافران بر مسلمانان (آل‌عمران: ۲۸ و ۱۱۸ و مائده:‌۵۱‌ و ‌۵۲)، لزوم استقلال در عرصه‌های مختلف برای مقابله با نفوذ کافران که موجب ذلت مؤمنان و سلطه بر ایشان است، استفاده مى‌شود.

* محسن رحیمی‌نیا، کارشناس ارشد علوم سیاسی