ایران توانمندی‌های پاکستان را، تقویت خود می‌داند
ابوالفضل خدایی: سفر رئیس جمهور کشورمان و وزیر امور خارجه برای شرکت در بیست و دومین اجلاس سران اکو در حالی انجام می شود که سران کشورهای منطقه نیز طی روزهای اخیر دیدارها و گفتگوهایی با دیگر مقامات کشورها داشته اند. در همین راستا خبرگزاری خبرآنلاین در گفتگو با نوذر شفیعی، سخنگوی سابق کمیسیون امنیت ملی در مجلس نهم شورای اسلامی، دستاوردهای این سفر را جویا شده که در ادامه می خوانید:
ارزیابی شما از سفر رئیس جمهور به کشور پاکستان چیست؟
این کشور یک همسایه مسلمان و فرهنگی برای ایران به شمار می آید. جغرافیا، فرهنگ و حتی تاریخ، سبب پیوند عمیقی بین دو کشور شده است. پاکستان در سیاست خارجی از اهمیت بالای برخوردار بوده و به رغم اینکه رفتارهایی از سوی پاکستان صورت گرفته و موجب نگرانی هایی در ایران شده است، کشورمان هیچگاه تحت تاثیر این عوامل قرار نگرفته است. همانطور که می دانیم کشور به پاکستان از لحاظ اقتصادی جایگاه چندانی ندارد. ممکن است که این جایگاه ناشی از ضعف داخلی این کشور و یا تحت تاثیر عوامل دیگری باشد.
مهمترین حوزه ای که ایران و پاکستان می توانستند با یکدیگر همکاری داشته باشند در حوزه انرژی و خط لوله صلح بود که بنابر دلایل مختلف از اجرای آن سرباز زدند. به هر حال از لحاظ سیاسی و امنیتی پاکستان کشوری مهم برای ما تلقی می شود و ایران هر گونه توانمندی های پاکستان را، تقویت خود می داند و در صحن و مجامع بین‌المللی از این کشور حمایت می کند. البته این انتظار از پاکستان هم می رود که متقابلاً این اقدام را انجام دهد. ایران همواره سعی کرده تا روابط مستقلی داشته باشد، بدین معنا که ایران و پاکستان یکدیگر را به خاطر ظرفیت ها و قابلیت های خود در نظر بگیرند و روابط ایران با سایر کشورها، تاثیری بر روابط دو جانبه نداشته باشد. به لحاظ تاریخی نیز هر گاه پاکستان دچار مشکل شده، ایران وارد عمل و تلاش برای حل آن داشته است. در جنگ هایی که در گذشته هند و پاکستان داشت، کشورمان همیشه از پاکستان جانبداری می کرد و یا در مورد اختلافاتی که پاکستان با افغانستان داشت، ایران به عنوان یک میانجی گر برای حل اختلافات ایفای نقش می کرد.
مهمترین اختلافات ایران و پاکستان شامل چه مواردی است؟
در حال حاضر شبهه ای در مورد رقابت های منطقه ای ایران و پاکستان وجود دارد که به اعتقاد من حتی در صورت وجود آن یا مطرح شدن آن در دو کشور این تصور اشتباه است. کشور ما در حوزه افغانستان باید دولت ملی و مردم این کشور را ملاک اصلی قرار دهد و به برقراری ثبات در این کشور کمک کند که در این صورت بسیاری از مشکلات منطقه ای را می تواند حل و فصل کند. شاید اختلاف برانگیزترین بحث در روابط ایران و پاکستان موضوع افغانستان باشد که به عقیده من صحیح نیست که آن را به عنوان رقابت قلمداد کنیم، زیرا ضرورتی وجود ندارد که ایران بخواهد در این منطقه رقابت هایی را ایجاد کند.
نقش ایران به عنوان میانجی گر بین هند و پاکستان را برای حل بحران کشمیر، چگونه ارزیابی می کنید؟
ایران کشمیر را به عنوان یک جمعیت مسلمان می داند که حمایت معنوی از آن را جز رسالت های خود در سیاست خارجی قلمداد می کند و از هند هم در خواست داشته تا در این مساله خویشتن داری کند. پاکستان سعی می کند تا بحران کشمیر تبدیل به موضوعی بین اللملی شود، اما هند از چنین پیشنهاداتی استقبال نمی کند، زیرا این موضوع را داخلی می داند. به هر حال هر گامی برای حل بحران ها از سوی کشورها می تواند مفید باشد و ادامه این بحران انرژی زیادی از هند و پاکستان گرفته و در صورت ادامه آن، خط خشونت و دشمنی را در جنوب آسیا رقم می زند. در همین راستا ایران با حسن نیت در جهت حل بحران گام برداشته است و بیشتر به شکل مساعی جمیله ظاهر شده است. اما میانجی گری نیازمند طرح است و بحران کشمیر در حال حاضر موضوعی نیست که به راحتی بتوان برای آن طرحی ارائه کرد.
اجلاس اکو چه دستاوردهایی را می تواند برای ایران داشته باشد؟
متاسفانه این اجلاس یکی از ضعیف ترین همگرایی ها در منطقه مانند “سارک” است. ایران ضمن داشتن اختلافات می تواندبه سمت همکاری های اقتصادی و اجرای طرح ها و برنامه های مشترک حرکت کند، که در این میان “اکو” می تواند نقشی مهم در حل اختلاف ها داشته باشد. این سازمان در حال حاضر موجب شده تا کشورها گردهم بیایند تا بعضی از مسایل به صورت کلی مطرح شود. متاسفانه از ظرفیت اکو به نحو احسن استفاده نشده است و این امر موجب شده تا اکو امروزه به یکی از ضعیف ترین اجلاس در زمینه همگرایی های منطقه ای تبدیل شود.
زمینه های همکاری استراتژیک بین دو کشور چگونه بوده و آینده را چطور پیش بینی می کنید؟
همانقدر که روابط دوجانبه میان تهران و اسلام آباد برای ما حائز اهمیت بوده، برای مقامات پاکستان نیز کاملاً قابل درک است. این کشور در برخی از موارد و یا شاید به موجب تحت فشار قرار گرفتن، تصمیم داشتند که به گونه ای دیگری رفتار کنند، اما بنابر ملاحظات تمدنی و نگاه استراتژیکی که ایران به پاکستان دارد، از این نوع اقدامات صرفنظر کرد. برای مثال هنگامی که پاکستان بمب اتم آزمایش کرد و با واکنش هایی تند از جانب کشورها مواجه شد، ایران اولین کشوری بود که به پاکستان تبریک گفت. جمهوری اسلامی ایران به هیچ وجه احساس تهدیدی از جانب پاکستان نمی کند و حتی در زمان جنگ تحمیلی نیز کشورمان هیچ نیروی مهمی در شرق کشور مستقر نکرده بود، چون که اطمینان خاطری در این زمینه وجود داشت. تمام این موارد واقعیت های موجود در روابط کشورمان با اسلام آباد است و به عقیده من چنین روابط آرام و روان برای دو کشور سودمند خواهد بود.
