نسرین وزیری:حجت الاسلام حسن روحانی در حاشیه نشست هفته گذشته دولت در جمع خبرنگاران گفت: از دو دستگاه مهم نظرسنجی خواسته‌ام نظر مردم را بگیرند که با حرکت دولت در سفر به آمریکا و مذاکره موافق هستند و آنهایی که مخالف هستند چند درصد هستند؟ و حتی اگر مخالفین راه این دولت یک درصد باشند آن یک درصد حق دارند و باید نقد کنند اما همه باید یادمان باشد،در نقد منافع ملی را مد نظر داشته باشیم و نقدمان سازنده و اخلاقی باشد.
***
رئیس جمهور در حاشیه جلسه هیات دولت به سوالاتی پیرامون سفر به نیویورک، پرونده هسته‌ای، قانون هدفمندی، نشست مشترک با مجلس و … پاسخ داد.
حجت‌الاسلام حسن روحانی با اشاره به حضور بیش از ۵۵ هیات خارجی در مراسم تحلیفش که ۱۱ هیات آن در سطح سران و بقیه از وزرا و یا روسای مجلس بودند، گفت: تماس و مذاکره با آنها اولین قدم در دیپلماسی خارجی دولت بود که در فضای بین‌المللی بسیار موثر بود.
وی با اشاره به این که قدم دوم دولت در تعامل سازنده با جهان حضور در اجلاس همکاری‌های شانگ‌های بود، افزود: به ویژه دو ملاقات با رئیس جمهور چین و روسیه داشتیم که بسیار قابل اهمیت بوده است.
به گفته وی قدم سوم دولت در موضوع تعامل سازنده با جهان، حضور رئیس جمهور و هیات همراه در اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل بود، و این حرکت در چند بخش انجام شد. در حوزه دیپلماسی رسمی ملاقات‌هایی در این زمینه وجود داشت از جمله ۱۸ ملاقات دو جانبه در این سفر انجام گرفت با مقامات یا روسای سازمان‌های بین‌المللی و در حوزه‌ی دیپلماسی عمومی، سخنرانی‌ها، حضور در جلسات مسئولین رسانه‌ها و رهبران اسلامی در آمریکا و صاحب‌نظران بود.
اهم اظهارات رییس جمهور را در ادامه به نقل از ایسنا بخوانید؛
* ملت عزیز ایران باید بداند که مسائل سیاست خارجی پیش‌رو راه همواری نیست و ما راه دشواری را پیش‌رو داریم و نمی‌شود، مشکلات هشت ساله و ۱۰ ساله را در ۱۰ روز حل و فصل کرد و فراز و نشیب‌های زیادی در دنیای سیاست وجود دارد.
*در ملاقاتهایمان در حاشیه سازمان ملل بعضا غیرانسانی بودن تحریم‌ها را نیز می‌پذیرفتند و آن را بیان می‌کردند. به نظر می‌رسد که فضای بین‌المللی اینگونه است که تحریم‌ها باید کنار گذاشته شود. باید در این زمینه قدم‌های بیشتری برداشت و می‌توانیم در قدم‌های بعدی این تحریم‌ها را برداریم، فکر می‌کنم در این زمینه قدم‌های مهمی برداشته شده است.
* وزرای خارجه شش کشور نیز به حقوق هسته‌ای ایران اذعان کردند و این در صحبت‌های آن مشهود بود، بنابراین ما یک قدم پیش گذاشتیم. در اجلاس بعدی در ژنو در ارتباط با ریز مسائل بحث و گفت‌وگو می‌شود و اینکه اولین مرحله در این زمینه چگونه باید انجام شود.
*درباره دروغ‌افکنی‌های رژیم صهیونیستی علیه ایران قبل و بعد از سفر به نیویورک و حین این سفر، ما می‌خواستیم این فضا را برای اسرائیل سخت کنیم و اینکه افکار عمومی آمریکا را متوجه نادرست بودن ادعاهای رژیم صهیونیستی کنیم.
*اسرائیل لابی قوی در آمریکا دارد و با استفاده از این لابی فشار می‌آورد و ما باید جای خالی لابی قوی ایران را در آنجا پر کنیم و کاری کنیم که برخی تلاش کنند که افکار و نظرات ایران را بیان کنند و به گوش افکار عمومی آنجا برسانند.
* ما در جریان تبلیغات انتخاباتی نیز گفته بودیم که ما خواهان افزایش تنش با هیچ کشوری از جمله آمریکا نیستیم و معتقدیم که می‌توانیم این تنش‌ها را کاهش دهیم.
* مقامات آمریکایی اصرار داشتند که بین دو رییس‌جمهور ایران و آمریکا ملاقاتی صورت بگیرد، از چند روز قبل از سفر به نیویورک پیام‌هایی را در این زمینه ارسال کردند. اولین پیام روز جمعه قبل از سفر ارسال شد و پیام‌های بعدی تا قبل از آغاز سفر ارسال شد. در مجموع قبل از سفر پنج پیام در این زمینه از سوی آمریکایی‌ها ارسال شدند و ما پاسخی به این پیام‌ها ندادیم و به دوستانم در وزارت خارجه گفتم که وقتی وارد نیویورک شدیم در این زمینه تصمیم می‌گیریم. در آنجا نیز این پیام‌ها و صحبت‌ها وجود داشت، ولی فرصت توافق روی جزئیات تمام ابعاد و زوایای این موضوع نبود.
* صحبت این بود که مثلا ملاقات چند دقیقه‌ای بین ما در یکی از راهروهای مجمع عمومی سازمان ملل و یا در حاشیه یکی از جلسات انجام شود، البته من موافق این نبودم و این موضوع نیز عملی نشد. بعد از ۳۵ سال قرار بود که دو رییس‌جمهور برای اولین بار مذاکره کنند، ولی همانطور که گفتم مقدمات و شرایط لازم در این زمینه فراهم نبود و عده‌ای نیز درصدد بودند که از این فضای گل‌آلود ماهی بگیرند و معتقد بودیم که اگر این موضوع ترمیم شود بلامانع است.
* بحثی بود مبنی بر اینکه روز جمعه آقای اوباما با ما تماس بگیرد و گفت‌وگوی کوتاهی انجام شود و ما در لحظه بازگشت به تهران و خروج از هتل با این موضوع روبرو شدیم و آنها به موبایل سفیر ما زنگ زدند. در جریان این تماس چند دقیقه‌ای تلفنی صحبت کردیم و تاکید بر این شد که در مورد ایران و آمریکا مسائل بسیار فراوانی وجود دارد. من به آقای اوباما در این تماس تلفنی گفتم که در طول ۳۵ سال گذشته مسائل زیادی به وجود آمده است و در موارد مختلفی مردم ما با عملکردی که آمریکا از خود نشان داده مخالف بوده است و مسائلی که بین دو کشور وجود دارد کوتاه مدت حل نمی‌شود. آنها نیز تاکید داشتند که یک شبه این مسائل حل نمی‌شود.
*آقای اوباما در این تماس تلفنی به ما گفت که شما در سخنرانی‌تان تاکید کردید که به دنبال سلاح هسته‌ای نیستید و رهبر ایران نیز بر حرام بودن ساخت و استفاده از سلاح‌های هسته‌ای تاکید داشته‌اند و با توجه به این موضوعات راه برای به نتیجه رسیدن مذاکرات باز است. آقای اوباما در تماس تلفنی که داشتند، گفتند که ما مشکلات فراوانی در داخل آمریکا داریم و شما نیز همین‌طور و باید فکری کنیم که از مشکلات عبور کنیم.
* مقامات آمریکایی هر روز با یک لحن صحبت می‌کنند، فکر می‌کردند که با تحریم ملت ایران سر فرود می‌آورد و بالاتر از آن با فشار تحریم مردم از نظام جدا می‌شوند ولی با انتخابات شکوهمندی که در ۲۴ خرداد برگزار شد آنها مایوس شدند و دیدند که علیرغم همه فشارها، مردم از نظام جدا نمی‌شوند و نشاط سیاسی مردم از بین نمی‌رود و تحریم راه‌حل درستی نیست و به نظر من این بسیار مهم است.
* من به خانم اشتون نیز در ملاقاتی که داشتم، گفتم که تحریم راه‌حل درستی نیست و آنها نیز علی‌الظاهر با سکوت در برابر این حرف علی‌القاعده آن را قبول داشتند. من در جریان این ملاقات به ایشان گفتم بحث شما چیست؟ بحث اعتماد است؟ این موضوع راه‌حل دارد. تنها و تنها راه‌حل این مساله، میز مذاکرات است و بس. رییس اتحادیه اروپا نیز در آن جلسه گفت حرف شما را قبول دارم و راه‌حل مذاکره است.
* معتقدم تلاش شد اولین قدم برای بازگشت از راه اشتباهی که دیگران رفته‌اند برداشته شود، البته تاکید می‌کنم که همه مسائل با یک تلفن و دو جلسه حل نمی‌شود.ممکن است یک هفته یا دو هفته، یک یا دو ماه طول بکشد و به نتیجه نرسد، اما مسیر برای رسیدن به نتیجه روشن است.
* لحن اروپایی‌ها و لحن دبیرکل و رییس جمهور آمریکا در مذاکرات کاملا با گذشته تغییر کرده است، نامه اولی اوباما پس از انتخابات برای تبریک و مطرح کردن مسائل دیگر به من نوشت، در همان نامه لحن عوض شده بود و همچنین در مذاکره تلفنی هم کاملا مشهود بود که لحن عوض شده است اما یادمان باشد این قدم اول است.
* باید حواسمان باشد در میان مردم انتظار قدم آخر را ایجاد نکنیم، رسانه‌ها حواسان باشد و فکر نکنند با یک سفر ملاقات ، ۳۵ سال مشکلات و یا ۱۰ سال مشکلات هسته‌یی حل شده است و فکر نکنند همه مسائل تمام شده است.
* در حد زمان خود به نظر من این سفر و راه جمهوری اسلامی ایران، موفق بوده است، آنچه به نظر من موفق بوده است کار و اراده و حضور مردم و تدبیر مقام معظم رهبری بوده است. من به عنوان خدمتگذار مردم ایران و نظام فقط پیام مردم ایران را منتقل کردم و امیدوارم بتوانیم این مسیر را ادامه دهیم و مردم در آینده نه چندان دور شاهد پیروزی‌های بیشتری از حرکت، مقاومت و ایستادگی خودشان باشند و ما هم بتوانیم در این راستا خدمت به مردم انجام دهیم.
* در آمریکا دو نظر وجود دارد نظر کنگره این است که تحریم‌ها تشدید شود، اما این راه راه خطا و اشتباه است و ظاهر امر این است که دولت آمریکا با این راه مخالف است. من فکر می‌کنم مذاکرات ژنو اگر با موفقیت توام باشد حتما جلوی بسیاری از کارهای تندروانه،افراطی،خشونت و جنگ گرفته می شود وهمه تلاش بر این است که نتیجه بازی برد- برد باشد و هم ما ببریم و هم آنها.
* وقتی تحریم‌ها برداشته شود،اعتماد دو طرفه ایجاد شود، برد هر دو خواهد بود و امیدواریم اجلاس آینده ژنو با موفقیت انجام شود و سنای آمریکا دچار خطای گذشته نشود.
* در مورد نشست مشترک شب گذشته دولت و مجلس و مسئله رای اعتماد به سه وزیر باقی مانده هم، مسائل کشور با وحدت و اتحاد و هماهنگی بین قوا برطرف می‌شود و قطعا دولت به تنهایی قادر نیست همه مشکلات را حل کند. دولت نیازمند حمایت مجلس، حمایت قاطع مقام معظم رهبری و حمایت مردم است، مجلس نقش بسیار تاثیرگذاری دارد، چون مجلس به وزرا رای اعتماد می‌دهد و ان شالله در مهلت مقرر سه وزیر به مجلس معرفی خواهند شد و دولت به طور کامل به فعالیت خود ادامه خواهد داد.
* از دو دستگاه مهم نظرسنجی خواسته‌ام نظر مردم را بگیرند که با حرکت دولت در سفر به آمریکا و مذاکره موافق هستند و آنهایی که مخالف هستند چند درصد هستند؟ و حتی اگر مخالفین راه این دولت یک درصد باشند آن یک درصد حق دارند و باید نقد کنند اما همه باید یادمان باشد،در نقد منافع ملی را مد نظر داشته باشیم و نقدمان سازنده و اخلاقی باشد.
* ایران طرح دقیقی برای مذاکرات ژنو آماده کرده است. امیدواریم به طور کلی در این طرح به موافقت کامل برسیم و یا در کلیات آن به موافقت برسیم و توافق ما میتواند بسیار برای قدم‌های بعدی تاثیرگذار باشد و می دانیم برداشتن قدم اول سخت است اما اگر بتوانیم قدم موثری در این اجلاس و اجلاس بعدی برداریم، قدم‌های بعدی آسانتر خواهد شد.
*در مورد خط هوایی ایران و آمریکا، نیز قبل از تحریم ها و در سالهای پیش هم ایران به دنبال این کار بود، اما طرف آمریکایی موافقت نکرده بود و این‌بار هم به طور قطع، با مشکلات زیادی مواجهه خواهیم بود.
*درباره حضور شهردار تهران در جلسات دولت، صحبتی در این رابطه شده بود اما بعد از اینکه آقای شهردار انتخاب شدند فرصت نشد همدیگر را ببینیم، اما اگر ضرورت داشته باشد مشکلی برای این کار وجود ندارد.
* در مورد اتفاقات و حاشیه‌های فرودگاه مهرآباد در مراسم استقبال از وی در بازگشت نیویورک، در این که با گروه‌های خودسر مقابله می‌کنیم، هیچ تردیدی نیست، اما دولت دلش نمی‌خواهد در این زمینه شبهه‌ای داشته باشد. خواهش ما این است که بداخلاقی‌ها کنار گذاشته شود تا نیاز نباشد دولت،دستگاه قضایی و یا دستگاه اطلاعاتی برخورد بکند. من همانطور که برای دوستداران خود دست تکان دادم و لبخند زدم برای منتقدان هم دست تکان دادم و لبخند زدم پس من در لبخند و دست تکان دادن عدالت را رعایت کردم چون آنها هم هموطن عزیز ما هستند پس اگر در شیوه اشتباهی کردهاند باید آنها را نصحیت کنیم. دولت قصد ندارد در سال اول کارش شکایتی مطرح کند، اما حتما تصمیم دارد با کمک دیگران تندرویی در کشور را به انزوا کشاند.
*در رابطه با اجرای قانون هدفمندی یارانه ها، ۴ کمیته برای بررسی و اصلاح مرحله اول هدفمندی یارانه‌ها تشکیل داده‌ایم و ما فکر می‌کنیم در مرحله اول اجرای هدفمندی اصلاحاتی لازم است و بررسی‌ها انجام شده اما هنوز نتایج نیامده است و احتمالا در لایحه بودجه سال ۹۳ بخشی از این اصلاحات ظاهر شود. هدفمندی یارانه‌ها اهدافی داشته است، متاسفانه هدف‌ها کم‌کم فراموش شده است و باید به آن اهداف برگردیم.
* در مورد طرح توقف غنی‌سازی ۲۰ درصد، مردم مطمئن باشند اصل فناوری و اصل غنی‌سازی در ایران قابل گفت‌وگو نیست، اما در مورد ویژگی‌ها و خصوصیات باید وارد بحث شویم ، اصول ما این است که در برابر آژانس درهای سایت‌های هسته‌یی را باز گذاشته‌ایم و آنها می‌توانند نظارت کنند.
نظر علی مطهری نماینده تهران را در خصوص این نظرسنجی و نتیجه آن جویا شدیم که در ادامه میخوانید:
رئیس جمهور روز چهارشنبه در جمع خبرنگاران گفتند که « از دو دستگاه مهم نظرسنجی خواسته‌ام نظر مردم را بگیرند که با حرکت دولت در سفر به آمریکا و مذاکره موافق هستند یا نه؟ و مخالفین چند درصد هستند؟». به نظر شما چنین نظرسنجیای میتواند مبنای تصمیم گیری در دولت باشد؟
ضمن احترام به نظر رئیس جمهور در این باره، باید بگویم که من موافق نظرخواهی در مسائل کلان و ملی نیستم چرا که ممکن است به مسائل دیگر نیز سرایت کرده و تنشهایی را ایجاد کند. اصول سیاست خارجی ما مشخص است. اختیارات دولت و رئیس جمهور هم مشخص است و نیازی به نظرسنجی نیست. چرا که تسری این امر به مسائل دیگر همچون مسائل فرهنگی، اقتصادی و سیاسی میتواند مشکلاتی ایجاد کند.
نتیجه نظرسنجیهای دولت، هرچه که باشد -چه اکثریت موافق مذاکره با آمریکا باشند و چه مخالف این مذاکره باشند- چطور میتوان این نتیجه را مبنای دیپلماسی کشور قرار داد؟
همانطور که گفتم من با اصل نظرسنجی در این مسائل موافق نیستم. ممکن است در این مورد خاص نظرسنجی مفید و کمکی برای پیشبرد دیپلماسی ما باشد. اما انجام نظرسنجی ممکن است در موارد دیگر به مشکلاتی بربخورد. ولی در این مورد خاص ممکن است مفید هم باشد. اما اگر نظرسنجی را یک روش برای خروج از بحران بدانیم ممکن است در جاهای دیگر به مشکل بربخوریم.
ولی ما در قانون اساسی چیزی به عنوان نظرسنجی نداریم و تنها رفراندوم پیش بینی شده است. به نظر شما برای برقراری رابطه با آمریکا نیازی به رفراندوم هست؟
در قانون اساسی، رفراندوم برای مسائل خاص در نظر گرفته شده است. در مسائلی که گاهی به بن بست میرسیم و لازم باشد برای خروج از آنها میتوان نظرسنجی شود و آن موضوع را به رفراندوم گذاشت. ولی الان در هیچ بن بستی نیستیم و مسائل روشن و مشخص هستند. اصول و مبانی نظام مشخص است و مسئولان باید در چارچوب آن تصمیم بگیرند.
متولی ارتباط با آمریکا از نظر شما کیست؟ رئیس جمهور؟ وزارت خارجه؟ شورای عالی امنیت ملی یا …
متولی اصلی دستگاه دیپلماسی کشور، وزارت خارجه و شخص رئیسجمهور است. اما راه کلی را مقام معظم رهبری تعیین میکند. ایشان هم مسیر اصلی را مشخص کردهاند. ایشان با مطرح کردن عنوان «نرمش قهرمانانه» راه را باز کردهاند و نیازی نیست که در همه جزئیات به ایشان مراجعه شود. خود مسئولان مربوطه راههای وصول به هدف را باید بیابند.
