فاطمه استیری: دولت حجت الاسلام حسن روحانی ۱۰۰ روزه شد. دولتی که با ارائه گفتمانی جدید در خردادماه ۹۲ گرچه نشاط سیاسی جدیدی را وارد فضای سیاسی کشور کرد اما مسیری دشوار را نیز برای خود رقم زد. چه آنکه انتخاب «گفتمان اعتدال و میانه روی» از سوی روحانی عملکرد او و کابینه اش را تحت الشعاع توقعاتی که زیر سایه این گفتمان مطرح شده بود، قرار داد.
شاید از همین رو بود که رییس دولت اعتدالی و وزیر کشور اصولگرایش، روزهای سخت و پرتنشی را پشت سر گذاشتند. روزهای که رحمانی فضلی وزیری که بدون هیچ نطق مخالفی در روز رای اعتمادش با رای بالا راهی ساختمان معروف فاطمی شده بود با انتقاد، تذکر، سوال و حتی تهیه طرح استیضاح از سوی نمایندگان پیرامون عزل و نصب هایش در استانداریها روبرو شد.
این در حالیست که وزیر کشور چندین بار با صراحت عنوان کرده است که «ما مسیر قانون را در عزل و نصبها طی میکنیم و وزارت کشور با توجه به شاخصهای مورد تایید رئیسجمهور افراد را به هیات دولت معرفی میکند.» او حتی آنجا که در مقابل انتقادات نسبت به تغییر استانداران قرار میگیرد، واهمه ای ندارد از اینکه بگوید هر ۳۱ استاندار احمدینژاد را عوض خواهد کرد.
سایه عزل و نصبهای دولت سابق بر سر دولت فعلی
دشواری کار برای رحمانی فضلی اما در دیگر سو از آنجا ناشی میشود که «استانداران» و انتخاب آنها در دولت سابق به موضوعی جنجالی و حاشیه ساز تبدیل شد. جابجاییها و عزل و نصبها در استانداریهای کشور در دو دولت نهم و دهم گاهی تا آنجا پیش رفت که وزرای کشور دو دولت را در آستانه استیضاح و عزل از سوی مجلس نیز قرار داد. اما احمدینژاد نه تنها در مقابل اعتراضات سر خم نکرد که تنها در دولت دهم نزدیک به ۱۰۰ تغییر در فهرست استانداری ها در طول چهارسال را به ثبت رساند.
مشورت با ائمه جمعه، فهم اقتصادی و بومی بودن؛ سه ملاک اساسی در انتخاب استانداران
اما آنچه انتخاب استانداران در دولت جدید را از دولتهای پیشین متمایز کرده است به چندین ملاک تعیین شده از سوی رییس جمهور در این خصوص باز میگردد. آنجا که حسن روحانی پیاپی بر انتخاب استاندارانی با فهم اقتصادی، در مشورت با ائمه جمعه هر استان و ارجح بودن نیروهای بومی بر غیربومی تاکید کرد.
وزیر کشور دولت یازدهم نیز در سخنانی در اولین کنفرانس مطبوعاتی اش به ویژگی استانداران دولت یازدهم اشاره کرد و گفت: «نگاه اقتصادی، سابقه مفید، قبول داشتن برنامههای دولت، پاکدست بودن، داشتن قدرت تعامل مهمترین خصوصیات استانداران منصوب من هستند.» رحمانی فضلی اما این را هم گفت که «در شرایط مساوی نیروهای بومی در اولویت هستند». امری که به نظر می رسد در تغییرات صورت گرفته تا به امروز تا حد زیادی مورد توجه قرار گرفته است و استانداران معرفی شده علاوه بر آنکه دارای سوابق اقتصادی هستند مورد تایید مجمع نمایندگان استانها و ائمه جمعه نیز قرار دارند. بومی بودن نیز در بسیاری از گزینههای معرفی شده رعایت شده است. در مواردی نیز گرچه استانداران تعیین شده بومی نبودهاند اما از سوی مجامع استانی به دلیل قرابتهای قومیتی یا سوابق کاری زیاد در آن استانها به عنوان گزینه بومی تلقی شدهاند.
تغیییر استانداران با تغییر استاندار پایتخت و استان مازندران رسما آغاز شد. تغییراتی که در هفتههای بعد ادامه پیدا کرد و براساس آخرین مصوبات هیات دولت تاکنون تکلیف ۲۵ استانداری کشور مشخص شده است.
مروری بر سوابق و بیوگرافی استانداران جدید دولت روحانی حکایت از آن دارد که استانداران انتخاب شده از سوی دولت، اکثرا گزینههایی بومی با گرایشات سیاسی اعتدالی هستند. در مواردی چون استانداریهای لرستان، خراسان جنوبی و کهکیلویه و بویراحمد گرچه استانداران غیربومی محسوب میشوند اما به دلیل قرابتهای زبانی، قومیتی یا سوابق اجرایی در استانهای مذکور مورد تایید مجمع نمایندگان این استانها بودهاند. استاندار تهران گرچه گزینهای غیربومی محسوب میشود اما به عقیده برخی تحلیلگران در انتخاب استانداری برای کلانشهر تهران نمیتوان ملاک صرف بومی بودن را در نظر گرفت و حساسیتها انتخاب فردی با سابقه اجرایی، تخصصی و کارشناسی را بیشتر ضروری مینماید.
در این میان گرچه برخی استانداران نزدیک به طیف اصولگرا یا اصلاحطلب تعریف می شوند ولی در نظرخواهی از نمایندگان این استانها گزینه های معرفی شده فراجناحی و اعتدالی هستند. از همین روز در تقسیم بندی گرایش سیاسی استانداران در کنار اصولگرا/ اصلاحطلب گزینه سوم اعتدالگرا هم در جدول ذیل اضافه شد.
در این جدول به تغییرات ۲۵ استانداری کشور، سوابق اجرایی، گرایش سیاسی و بومی- غیربومی بودن استانداران اشاره شده است. البته تا کنون استانداران شش استان “بوشهر، خراسان رضوی، قزوین، قم، کرمان و کردستان” معرفی نشده اند.
اسامی استان |
سوابق اجرایی |
بومی غیربومی |
گرایش سیاسی |
اردبیل
خدابخش، مجید
|
مجید خدابخش متولد سال ۱۳۳۵ در اردبیل است. وی که عضویت در سپاه را در کارنامه خود دارد در اولیل پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۹ به عنوان اولین رییس مخابرات اردبیل انتخاب شد و پس از ۳سال فعالیت در این حوزه به عنوان معاون برنامه ریزی و مدتی بعد به عنوان معاون عمرانی استان آذربایجان غربی منصوب شد. دریافت سمت معاون عمرانی و معاون سیاسی و امنیتی استان آذربایجان شرقی و سرپرستی استانداری این استان از دیگر پست های مدیریتی خدابخش در طول دوران خدمت خود بود که در این دوران تحصیلات خود را نیز در مقطع دکتری رشته مدیریت دولتی ادامه داد. |
بومی |
اعتدالگرا |
اصفهان
زرگرپور، رسول
|
رسول زرگرپور متولد اصفهان، دارای فوق لیسانس راه و ساختمان از دانشگاه شیراز و دکترای رشته مدیریت استراتژیک در دانشگاه عالی دفاع ملی می باشد. وی پیش از این مسئول ستاد جهاد سازندگی شهرستان سمیرم اصفهان، مسئول کمیته عمران جهاد سازندگی استان اصفهان، مسئول جهاد سازندگی استان اصفهان، معاون برنامه ریزی وزارت جهاد سازندگی، معاون امور عمرانی وزارت کشور، رئیس ستاد حوادث غیر مترقبه کشور، رئیس شورای عالی حمل و نقل و ترافیک کشور، معاون امور آب وزارت نیرو ،عضویت در شورای پول و اعتبار و …را در کارنامه خود دارد. |
بومی |
اعتدال گرا |
ایلام
مروارید، محمدرضا
|
محمدرضا مروارید متولد شهر ایلام و فرزند سوم مرحوم حضرت آیت الله محمدتقی مروارید نماینده دور اول مجلس خبرگان از حوزه انتخابیه ایلام است.
در سوابق وی عضویت شورای مرکزی جهاد سازندگی، مدیر کل کشاورزی و منابع طبیعی ایلام، معاونت برنامه ریزی استانداری کرمانشاه، معاون اداری، مالی و حقوقی سازمان راهداری و حمل و نقل جاده ای، مدیر عاملی کشتیرانی ایران و روسیه دیده میشود. |
بومی |
اعتدالگرا |
آذربایجان شرقی
جبارزاده، اسماعیل
|
«اسماعیل جبارزاده» متولد سال ۱۳۳۹ در شهرستان خوی از توابع آذربایجان غربی است. نماینده اصلاح طلب و معتدل تبریز، اسکو و آذرشهر در مجلس چهارم ، پنجم ، ششم و هفتم، عضو هیئت رئیسه مجلس ششم و نایب رئیس کمیسیون برنامه و بودجه مجلس هفتم و از اعضای شورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی است.
همچنین عضویت در کمیته اقتصادی، برنامه و بودجه مجمع تشخیص مصلحت نظام، هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تبریز، انستیتو پاستور ایران از دیگر سوابق کاری جبارزاده به شمار میآید. حضور ۵۴ ماهه در جبهه، عضو بسیج سپاه پاسداران، ریاست بیمارستان شهید محلاتی و موسسه آموزش عالی ربع رشیدی و اجرای چندین طرح تحقیقاتی علمی و پژوهشی از جمله سوابق استاندار جدید آذربایجان شرقی میباشد. |
غیر بومی* |
اصلاحطلب |
آذربایجان غربی سعادت، قربانعلی
|
قربانعلی سعادت متولد ارومیه است. وی از سال ۶۰ تا ۶۲ مدیریت جهاد سازندگی آذربایجان غربی را بر عهده داشته است. معاون امور استانهای وزارت جهاد سازندگی،معاونت سیاسی-امنیتی از دیگر سمتهای استاندار جدید آذربایجان غربی است. وی را رکورددار بیشترین استانداری در کشور میدانند. به نحوی که حدود ۱۵ سال به ترتیب در استانهای آذربایجان غربی، قم و لرستان از سال ۶۹ تا ۸۴ خدمت کرده است. قربانعلی سعادت استانداری در دوره سازندگی و اصلاحات را در زرومه کاری خود دارد. |
بومی |
اعتدالگرا |
البرز
طاهری، سیدطاهر
|
طاهری متولد سمنان است. وی پیش ازاین دارای سوابق مدیریتی در شرکتها و گروههای صنعتی مانند مگاموتور، بیمه پارسیان، رنا، معاون حقوقی، امور مجلس و استانهای وزارت صنایع و معادن، بازرسی و مهندسی کالا I.E.I، نماینده مردم شهرستان سمنان در دورههای پنجم و ششم است.
برخی از منابع خبری ایران از احتمال انتصاب سید طاهر طاهری به عنوان استاندار سمنان در دولت حسن روحانی خبر داده بودند اما علیرغم این اخبار توسط هیات دولت یازدهم به عنوان استاندار استان البرز معرفی گردید. |
غیربومی |
اصولگرا |
تهران هاشمی، حسین
|
حسین هاشمی؛ متولد سراب در استان آذربایجان شرقی است. این چهره نزدیک به اصلاحطلبان سابقه نمایندگی مجالس پنجم، ششم، هفتم و هشتم را دارد. وی در دوره پنجم، هفتم و هشتم ریاست کمیسیون صنایع و معادن مجلس را برعهده داشته است. |
غیربومی |
اصلاح طلب |
چهارمحال و بختیاری
سلیمانی، قاسم
|
قاسم سلیمانی، متولد ۱۳۳۴ در شهر دشتک استان چهار محال و بختیاری و از فعالان فرهنگی و سیاسی استان چهار محال و بختیاری است که پس از فارغ التحصیلی در مقطع کارشناسی از دانشگاه اصفهان، در سال ۱۳۵۷، فعالیت خود را در آموزش و پرورش استان زادگاه خویش آغاز و از سال ۱۳۵۸ تا ۱۳۷۶ علاوه بر تدریس، ریاست دبیرستانهای مختلف و همچنین دبیر گروهی رشته روانشناسی را نیز عهده دار بود.
وی همچنین مدیرکل تعاون استان چهارمحال و بختیاری، مدیرکل تعاون استان اصفهان، مدیرکل کار و امور اجتماعی استان اصفهان و معاونت برنامهریزی، اداری و مالی استانداری خراسان جنوبی را در کارنامه کاری خود دارد. |
بومی |
اصلاحطلب |
خراسان جنوبی خدمتگزار، وجه الله
|
وجه الله خدمتگزار که اهل شیروان میباشد در دولت سازندگی به عنوان مدیر کل ثبت احوال استان خراسان بزرگ انجام وظیفه نمود. وی پس از آن بعنوان فرماندار قوچان در استان خراسان شمالی، معاون استاندار تهران، معاون سازمان بهزیستی کل کشور، فرماندار کرج در دولت اصلاحات و در مقطعی از زمان شهردار کرج نیز بوده است. استاندار ۵۴ ساله جدید استان خراسان جنوبی مهندس عمران و کارشناس ارشد مدیریت دولتی است. |
غیربومی* |
اصولگرا |
خراسان شمالی پرویزی، سیدعلی اکبر |
پرویزی متولد ۱۳۴۰ اسفراین و از مؤثرترین افراد در استقرار و راه اندازی صنایع بزرگ در اسفراین بوده است. در سوابق او نخستین معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار خراسان شمالی، فرماندار اسفراین، شهردار اسفراین، رئیس جهادکشاورزی اسفراین، رئیس اداره امور اراضی اسفراین، بوده است. |
بومی |
اصلاح طلب |
خوزستان مقتدایی،عبدالحسین
|
مقتدایی متولد آبادان است. نمایندگی دورههای سوم و چهارم مردم آبادان در مجلس شورای اسلامی، استانداری استانهای خوزستان و هرمزگان و مشاور وزیر کشور در امور برنامهریزی بخشی از سوابق اجرایی او است.
وی عضویت کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی، جانشینی ریاست پالایشگاه آبادان، ریاست بندر صادراتی نفت در بندر ماهشهر، مشاور مدیر عامل شرکت کالای نفت تهران، مشاور عالی مدیر عامل شرکت ملی حفاری ایران، قائم مقامی شورای پژوهش و فناوری شرکت ملی حفاری ایران، اجرا و با نظارت عالیه بر بیش از یکصد طرح پژوهشی در زمینههای فنی، اقتصادی و بازرگانی صنعت نفت و حفاری را در کارنامه کاری خود دارد. |
بومی |
اصلاحطلب |
زنجان انصاری، جمشید
|
جمشید انصاری متولد زنجان و چهرهای اصلاح طلب است. انصاری نماینده مردم زنجان و طارم در مجلس هشتم بود و سابقه استانداری آذربایجان غربی را نیز در کارنامه دارد. وی با حکم محمد خاتمی در دولت اصلاحات عضو شورای عالی اداری بود. |
بومی |
اصلاح طلب |
سمنان
وکیلی، محمد |
محمد وکیلی متولد تهران و دانش آموخته کارشناسی ارشد مدیریت و برنامهریزی از دانشگاه شیراز است. وکیلی پیش از این عناوین فرماندار تهران، شیراز،اراک، خرم آباد، بروجرد و ملایر و شهردار سه شهر مشهد، شیراز و قم را در کارنامه خود دارد. محمد وکیلی که مورد حمایت اکثریت نمایندگان استان بود. |
غیربومی* |
اعتدالگرا |
سیستانو بلوچستان
علیاوسط هاشمی
|
اوسط هاشمی متولد کرمانشاه است. از سوابق وی می توان به شهرداری کنگار، سرپرست فرمانداری گیلانغرب، مدیرکل سیاسی چهارمحال امنیتی استانداری چهارمحال بختیاری، مدیرکل ثبت احوال استان کردستان، معاون سیاسی استاندار کردستان و فرماندار تهران در دولت اصلاحات اشاره کرد.
وی همچنین فرمانداری شهرستان گیلانغرب، مدیرکل سیاسی و انتظامی استانداری کرمانشاه، مدیرکل سیاسی و انتظامی استانداری چهارمحال و بختیاری ، بخشدار مرکزی شهرستان کنگاور، مدیرکل ثبت احوال استان کردستان، مدیرکل ثبت احوال استان یزد ، رئیس جهاد سازندگی شهرستان سنقر را در کارنامه اجرایی خود دارد. |
غیربومی |
اصلاحطلب
|
فارس احمدی، سیدمحمد
|
احمدی متولد شهرستان فال استان فارس است. معاونت سیاسی و امنیتی استانداری فارس، مشاور امور بین الملل وزیر کشور و نماینده وزیر در تدوین برنامههای عمرانی، سیاسی و امنیتی استانداریها و فرمانداری شهرستانهای شیراز، مرودشت، لارستان و آباده بخشی از سوابق سید محمد احمدی استاندار جدید فارس است.
در سوابق وی سمتهای دیگری چون مشاور کنسولی و امور مجلس وزارت امور خارجه، معاونت اداره خلیج فارس وزارت امورخارجه، کارشناس ارشد سیاسی خلیج فارس و خاورمیانه در دفتر مطالعات سیاسی و بینالملل وزارت امور خارجه هم دیده میشود. |
بومی |
اعتدالگرا |
کرمانشاه رضا بابادی
|
ابراهیم رضایی بابادی متولد آبادان است. در سوابق بابادی استانداری خراسان جنوبی، معاون سیاسی-امنیتی استانداری تهران، سرپرست استانداری تهران، معاون برنامه ریزی، اداری و مالی استانداری تهران، معاون برنامهریزی اقتصادی، اداری و مالی استانداری زنجان، رئیس ستاد بازسازی مناطق زلزله زده زنجان، معاون اداری مالی استانداری آذربایجان شرقی همزمان مشاور امور معادن و رئیس ستاد پشتیبانی جنگ استان را بر عهده داشته است. |
غیربومی |
اصلاحطلب |
کهگیلویه و بویراحمد خادمی، سیدموسی |
سیدموسی خادمی هجدهمین استاندار کلهکیلویه و بویراحمد است. وی در گذشته معاون برنامه ریزی استانداری استان کهگیلویه و بویراحمد دردوران اصلاحات و و معاون استاندار بوشهر و مدیر شیلات استان کهگیلویه و بویر احمد بوده است.مجمع نمایندگان این استان وی را به عنوان گزینه بومی به وزارت کشور معرفی کرده بود. |
غیربومی* |
اعتدالگرا |
گلستان صادقلو، حسن
|
صادقلو متولد رامیان استان گلستان است. نمایندگی مردم آزادشهر و رامیان در دوره دوم مجلس شورای اسلامی، معاونت حقوقی و امور مجلس وزیر آموزش و پرورش، مدیرکل دفتر وزرات علوم و تحقیقات و رایزن علمی جمهوری اسلامی ایران در خارج از کشور از سوابق وی به شمار می رود. |
بومی |
اصلاح طلب |
گیلان
نجفی، محمدعلی
|
محمدعلی نجفی متولد ۱۳۳۵ در آستانه اشرفیه، دارای مدرک دکترای مدیریت استراتژیک است. وی پیش از این در سمتهای گوناگونی از جمله «مشاور عالی دبیر شورای هماهنگی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی» و «معاونت طرح و برنامه و امور اقتصادی سازمان منطقه آزاد کیش» فعالیت داشته است.
ریاست هیئت مدیره اتحادیه مرکزی تعاون روستایی ایران، مدیر کلی تعاون روستایی استان گیلان، ریاست هیئت مدیره و مدیر عاملی سازمان چای، عضو غیرموظف هیئت مدیره شرکت بورس بینالمللی نفت، گاز و پتروشیمی از دیگر سوابق کاری وی محسوب می شود. |
بومی |
اعتدالگرا |
لرستان بازوند، هوشنگ
|
هوشنگ بازوند اهل شهرستان نهاوند است که پیش از این معاون عمرانی استانداری مرکزی بوده است. وی همچنین سابقه معاونت عمرانی استانداری لرستان را نیز در پرونده دارد.
وی گزینه مورد اجماع مجمع نمایندگان این استان بود و خواستار حضور یک استاندار لرتبار در مسئولیت استانداری لرستان بودند. |
غیربومی* |
اعتدالگرا |
مازنداران
فلاح جلودار، ربیع
|
ربیع فلاح متولد شهر بابل است. وی دانشآموخته دکترای PHD آموزش و ترویج کشاورزی واحد علوم تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی، بیست و یکمین استاندار مازندران پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران است. در سوابق او مسئولیتهایی چون مسوول کمیته کشاورزی و عضو شورای مرکزی و مسوولیت پشتیبانی جنگ جهاد سازندگی استان مازندران، مسوول کمیته کشاورزی وزارت جهاد سازندگی، مدیر کل شیلات مازندران، مشاور وزیر جهاد سازندگی، رییس کمیسیون اقتصادی ایران و رییس سازمان جنگل ها و مراتع کشور ثبت شده است. |
بومی |
اصولگرا |
مرکزی
مقیمی، محمدحسین
|
محمدحسین مقیمی متولد خمین است که سابقه شهرداری خمین را در کارنامه خود دارد.
از دیگر مسئولیتهای وی میتوان به قائم مقام معاون اجرایی رئیسجمهور، معاونت عمرانی وزارت کشور، استاندار استانهای خوزستان و کرمانشاه و معاونت استانداری، سرپرست شهرداری تهران، رئیس مجمع نمایندگان استان مرکزی، مدیر عامل شرکت ملی فولاد ایران، نایب رئیس کمیسیون عمران مجلس، رئیس کمیسیون عمران اشاره کرد. |
بومی |
اصلاح طلب |
هرمزگان جادری، جاسم
|
جادری متولد سوسنگرد استان خوزستان است. وی نماینده دوره های سوم، چهارم و پنجم مردم دشت آزادگان در مجلس شورای اسلامی و نائب رئیس اول کمیسیون نیرو و مخابرات و انرژی اتمی و عضو کمیسیون تلفیق بودجه مجلس بوده است.
از وی به عنوان معدود استانداران عرب ایران نام میبرند. |
غیربومی |
اعتدالگرا |
همدان
نیکبخت، محمدناصر
|
محمدناصر نیکبخت استاندار جدید همدان متولد یاسوج است. وی به عنوان مدیرکل امور اقتصادی و تولیدی استانداری تهران، مدیرکل امور اقتصادی و تولیدی و توسعه صادرات استانداری هرمزگان و مدیرکل اداری و مالی استانداری کهگیلویه و بویراحمد فعالیت کرده است.
استاندار جدید همدان مدیرکل بازرسی و رسیدگی به شکایات استانداری کهگیلویه و بویراحمد، مدیرکل شهر و روستا استانداری هرمزگان و سرپرست فرمانداری میناب را بر عهده داشته است. |
غیر بومی |
اعتدالگرا |
یزد
میرمحمد، سیدمحمد
|
سیدمحمد میرمحمدی متولد اردکان است. وی در مسئولیت نمایندگی وزیر کشاورزی در مجمع عمومی شرکت سهامی خدمات پشتیبانی امور روستایی و مناطق عشایری، سازمان غله کشور، سازمان اتکا، شرکت حمل و نقل جادهای یخچالداران و شرکت حمل و نقل جمهوری اسلامی خدمت کرده است.
عضویت در شورای عالی شهرسازی و معماری، کمیسیون لوایح دولت، شورای عالی بیمه، شورای عالی نظارت بر اتاق ایران، شورای عالی توزیع، شورای عالی نظام بهره برداری، شورای عالی امور اجتماعی و رفاه و هیئت عالی نظارت بر اصناف از جمله سوابق استاندار جدید یزد به شمار میآید. همچنین عضویت در کمیتههای برنامه ریزی، صنعت، معدن، بازرگانی و کشاورزی و تعاون برنامه پنج ساله دوم توسعه، عضو کمیته ملی بیابان زدایی و تجارت اکو و کمیته تخصصی کمیسیون اقتصاد از دیگر سوابق میر محمدی میباشد. |
بومی |
اعتدالگرا |
*استانداران مذکور گرچه گزینههایی غیربومی هستند اما گزینههای معرفی شده از سوی مجامع نمایندگان مجلس و مورد تایید آنها به عنوان گزینه بومی بودهاند.
**جدول براساس حروف الفبا تنظیم شده است.
نمودارهای زیر نشان میدهند که ۵۶ درصد استانداران بومی هستند و ۴۸ درصد آنان نیز اعتدالگرا به شمار میروند که موید اعمال شعارهای دولت در انتخاب آنان است.