به گزارش گروه بینالملل خبرگزاری تسنیم به نقل از نشریه فارن پالیسی، کارشناس این نشریه در گزارشی گفتگوها و مناظرات جدی میان جان کری و نمایندگان سنای آمریکا را در کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان توصیف کرده و اعلان نمود که کاخ سفید پیروز میدان مبارزه بر سر تصویب تحریمهای جدید علیه ایران بوده است. وی در ادامه به بررسی برخی از طرحها و انتقادات نمایندگان پرداخته و پاسخ جان کری را به این طرحها و انتقادات مطرح میکند.
وقتی نوبت به پیمان هستهای مناقشه آمیز دولت اوباما با ایران میرسد، کاخ سفید یک امتیاز از کنگره جلو میافتد.
قانون گذاران از هر دو جناح روز سه شنبه به این توافق تاختند و آن را به عنوان توافقی خام و نادرست و شروعی برای اتمام تحریمهای اقتصادی تنبیهی، که تهران را وادار به مذاکره کردهاند، مورد تمسخر قرار دادند. به هر حال، جدای از لفاظی، به نظر میرسد دولت، حداقل برای زمان حال، کمیته بانکی سنا را برای توقف تحمیل تحریمهای جدید بر ایران، در حالیکه مذاکرات ادامه دارد، مجاب کرده است. این یک پیروزی بزرگ برای کاخ سفید به حساب میآید، که بارها هشدار داده است که به کارگیری اقدامات تنبیهی جدید در این موقعیت، مذاکرات فعلی با تهران را از مسیر اصلی خود خارج کرده و معامله موقتی را، که اواخر ماه گذشته در ژنو به امضا رسید، دچار مشکل مینماید.
تیم جانسون، رئیس کمیته بانکی مجلس سنای آمریکا، که تیمش مشغول بررسی تصویب قانونی بوده است که به منظور مسدود کردن باقیمانده فروش نفتی ایران طراحی شده بود، میگوید: «رئیس جمهور و جان کری دلایل محکمی برای توقف اقدام کنگره در مورد تحریمهای جدید علیه ایران مطرح کردهاند». کاخ سفید به طرزی قاطع لایحه خود را در اوایل سال جاری به تصویب رساند.
در پیشرفتی دیگر برای کاخ سفید، تلاشها برای گنجاندن متمم تحریمهای جدید بر ایران در لایحه فوری تأمین وجه پنتاگون، ظاهراً بعید است با موفقیت مواجه شود. بندی که در پیمان مجوز دفاع ملی (اندیاِیاِی)، مورد ملاحظه بوده است، اگر مذاکرات فعلی با شکست مواجه شود، اقدامات تنبیهی اضافی را بر ایران تحمیل خواهد کرد. یکی از دستیاران کنگره که با این موضوع آشنایی دارد، میگوید: «آن کشتی حرکت کرده است و امکان اینکه تحریمها در این مدل جدیدتر و اصلاح شده اندیاِیاِی گنجانده شوند، وجود ندارد».
به طور کلی، موضع دولت در روز سه شنبه بسیار محتاطانهتر به نظر میرسید. جان کری، وزیر امور خارجه، قبل از جلسه کنگره برای نخستین بار گواهی داد که از زمان اعلان توافق، با انتقادات و سؤالات سخت و خشن از طرف اعضای هر دو حزب جمهوری خواه و دموکرات در کمیته امور خارجه مجلسین روبرو شده است. مخالفان ادعا دارند که کاخ سفید ایران را بیش از حد از تحریمها معاف میکند، بدون اینکه تهران را مجبور به توقف کامل غنی سازی اورانیوم یا آغاز تعطیلی زیرساختهای هستهای خود کند.
اد رویس، نماینده جمهوری خواه کالیفرنیا، میگوید: «این معامله برنامه هستهای ایران را به عقب باز نمیگرداند، بلکه در عوض به تهران این اجازه را میدهد که اجزای اصلی توانمندی ساخت تسلیحات هستهای خود را نگه دارد».
کری گفت که این معامله ایران را از شر ذخایر اورانیوم غنی شده در سطح بالای خود رها میکند و درهای تجهیزات هستهای آن را به سمت نظارت بینالمللی بی سابقه از تجهیزاتی که زمانی مخفی بودهاند باز میکند. او در ادامه اعلان کرد که اگر مذاکرات ناکام بماند، کاخ سفید از تلاشهای کنگره برای تحمیل تحریمهای جدید و خشن بر ایران حمایت میکند. جان کری، در یک گفتگوی پرخاشگرانه با برَد شرمن، نماینده دموکرات کالیفرنیا، تأکید کرد که اگر ایران قدمهای آشکاری برای تجدید اقدامات خود به سمت سلاح هستهای بردارد، دولت همچنین آماده استفاده از زور خواهد بود.
جان کری گفت: «فرض کنیم آنها گفتند که بروید به جهنم، ما کار خود را انجام میدهیم؛ در این صورت، بازرسان ما آنچه را آنها انجام میدهند، خواهند دید. ما اگر از نقطه نظر نظامی صحبت کنیم، حالا ظرفیت مطلق را، که برای مقابله با آن گسترش یافته است، در اختیار داریم، و آنها میدانند ما این قدرت را داریم و آن را نخواهند طلبید. ما نمیتوانیم تنها این تأسیسات را تخریب کنیم، بلکه ما میتوانیم به طور آشکار این برنامه را برای مدتی به عقب برانیم».
بسیاری از گفتگوهای تند و خشن بر روی این مسئله متمرکز شده بود که پیمان فعلی، که تقریباً ۷ میلیارد دلار را در کاهش تحریمها به ایران میرساند، شروع به زدودن اقدامات تنبیهی گستردهای خواهد کرد که در حال حاضر اقتصاد ایران را دچار مشکل میکنند. شرمن و سایر منتقدان بیان کردند که ارزش ریال ایران از زمان اعلان این معامله به سرعت افزایش یافته است و به گزارشهایی اشاره کردند که وزیر نفت ایران در حال فراهم کردن زمینه برای گفتگوهای رو در رو با شرکتهای انرژی اروپایی در مورد سرمایه گذاری در میدانهای نفتی کشور و شروع سایر پروژههای مشترک است، که اگر محدودیتهای کنونی برداشته شود، این اقدامات پیش خواهد رفت.
ایلیانا رز لیتینن، نماینده جمهوری خواه فلوریدا و یکی از منتقدان سرسخت این معامله، میگوید که این پیمان، آنطور که ما آن را شناختهایم، علامت ناقوس مرگ را بر برنامه تحریمها میگذارد.
جان کری با این حرف مخالفت کرده و استدلال میکند که اقدامات کنونی به این معنا است که ایران ۳۰ میلیارد دلار از درآمدهای نفتی را طی مسیر شش ماهه این توافق از دست میدهد، و این بسیار بیشتر از آن چیزی است که در لغو موقتی تحریمها به دست میآورد.
تنها یکی از قانون گذاران در این جلسه استماع، حامی جدی پیمان دولت با ایران ظاهر شد، اما حتی منتقدانی مانند رویس و رز لیتینن نیز به طور آشکار طرحهای مختلف را در مورد تحمیل تحریمهای جدید و سخت بر ایران، در حالیکه گفتگوها ادامه دارد، مورد تأیید قرار ندادند.
اما کاخ سفید هنوز از خطر جان سالم به در نبرده است.
سناتور باب منندز، رئیس کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان، مارک کرک، نماینده جمهوری خواه ایلینویز، تدوین کننده قانون ضربه زنندهترین تحریمهای فعلی، در حال فعالیت بر روی لایحه جدیدی هستند که کاخ سفید را ملزم به دادن تصدیق رسمی ماهانه به کنگره میکند که تهران همچنان سهم خود را از پیمان ژنو انجام میدهد.
اگر کاخ سفید تصدیق کند که ایران به توافق پایبند نبوده است، این لایحه لغو تحریمها را کنار زده و تلاش جدیدی را برای هدف قرار دادن بخشهای معادن و ساختمان ایران از سر میگیرد. همانطور که در مورد سایر لایحههای مربوط به تحریمها جاری است، شرکتهای خارجی یا مؤسسات مالی، اگر معلوم شود که محدودیتها را نقض کردهاند، از تجارت در آمریکا منع میشوند.
یکی از دستیاران سنا میگوید: «منندز و کرک تقریباً به این معامله دست یافتهاند، و تنها در حال بررسی دقیق جزئیات هستند تا به این نقطه برسند».
اقدامی مشابه توسط اریک کانتور، رهبر حزب اکثریت مجلس، پیش نویس شد که در وهله اول توجه استینی هایر، نماینده جمهوری خواه ایلینویز و دو نماینده دموکرات را در مجلس به خود جلب کرد، اما هایر در ادامه در مورد اینکه از این قانون حمایت خواهد کرد یا خیر، سکوت اختیار نمود. اگر لایحه کانتور شکست بخورد، کاخ سفید پیروزی دیگری را برای خود در جلوگیری از دخالت کنگره در توافق هستهای فعلی به دست میآورد.