گزارش مشروح همایش فرصتها و تهدیدهای بازی های رایانه ای
همایش فرصتها و تهدیدهای بازی های رایانه ای همراه با نقد و بررسی بازی شتاب در شهر، یکشنبه ۲۲ دی ماه در سالن همایش های اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان تهران برگزار شد.
مشروح این همایش به شرح ذیل است.
سخنرانی دکتر مسعود کوثری؛ دانشیار و مدیر گروه ارتباطات اجتماعی دانشگاه تهران:
سلام عرض میکنم خدمت حضار گرامی
من در دانشگاه، معلم ارتباطات هستم و ده سالی است که در مورد بازی های رایانه ای تحقیق می کنم. ده سال پیش در دانشگاه من را مسخره میکردند که این استاد با این سن و سالش در مورد بازی های رایانه ای تحقیق می کند ولی گذشت زمان نشان داد که من درست فکر می کردم و بازی های رایانه ای مهم هستند هم بخاطر پیامدهای مثبت و هم پیامدهای منفی. من الان می خواهم در مورد پیامهای مثبت بازی های رایانه ای صحبت کنم ما یک تحقیق مفصل در مورد ۱۰۰ بازی آن لاین انجام دادیم: ما متوجه شدیم که ۱۶ الی ۱۷ ویژگی مثبت در بچه ها بوسیله این بازی ها تقویت می شود: مثلا:
- تقویت ادراک فضایی: ادراک فضایی یعنی اینکه وقتی شما دست بچه تان را می گیرید می برید مدرسه بچه تان چقدر یاد می گیرد که کجا تابلو نانوایی بود، کجا تابلو سوپر مارکت بود، کجا باید بپیچیم، به این می گوییم درک فضایی، یعنی شمال جنوب شرق غرب را خوب بلد باشند. بعدا بچه هایی که می خواهند معماری و مکانیک بخوانند این ادراک فضایی خیلی به دردشان می خورد، بچه هایتان را در مورد ادراک فضایی شان چک بکنید، بازی ها یک کار خوبی که انجام می دهند این است که ادراک فضایی را در بچه ها تقویت می کنند،
- هماهنگی چشم و دست و پا: یکی از کارهای اولی که انسان در دوچرخه سواری یاد می گیرد هماهنگی دست و پاست، بازی های رایانه ای هماهنگی بین چشم، دست و ذهن را تقویت می کنند.
- هر کسی وقتی می تواند خوب صحبت بکند که واژگان زیادی بلد باشد یعنی دایره لغات زیاد باشد یکی از کارهایی که مدرسه باید به بچه ها یاد بدهد این است که دایره لغات بچه ها را افزایش بدهد، و یکی از کارهایی که بازی های رایانه ای که به زبان و کلمات مربوط اند انجام می دهند این است که دایره لغات بچه ها را افزایش می دهند.
- آموزش همراه با موسیقی هوش بچه را زیاد می کند و می تواند یادگیری اش را بیشتر بکند، اکثر بازی های رایانه ای در سنین پایین موسیقی دارند و می توانند هوش بچه ها را زیاد بکنند.
- مهارت ریاضی بچه ها با بازی های رایانه ای افزایش پیدا می کند، ضرب و جمع و اینها را بهتر می توانند انجام بدهند.
ما هفده مهارت پیدا کردیم که این مهارت ها در بعضی بازی ها بیشتر و در بعضی کمتر تقویت می شوند نتیجه این شد که اگر بازی های رایانه ای اگر خوب انتخاب شوند می توانند برای بچه مفید باشند اما اکثر افرادی که در سن من هستند اینگونه بزرگ نشده اند بلکه اگر اهل روستا باشند در دشت و دمن بزرگ شده اند اگر شهری باشند در کوچه بزرگ شده اند به هر حال جست و خیز زیاد کرده اند، توپ بازی ، گرگم به هوا و … . این بازی ها خیلی مهم است و بازی هایی که در بیرون از خانه انجام می شوند انرژی روانی بچه ها را آزاد می کنند؛ الان چرا بچه هایمان خپل و تنبل و بی حوصله اند چون همه اش در خانه اند یعنی فضای باز بیرونی را تجربه نمی کنند و مدام مادر و پدر به بچه شکلات و آبمیوه می دهند خوب بچه کجا باید این همه ویتامین و پروتئین را مصرف کند؟ خوب وقتی مصرف نمی شود بچه ها هایپر اکتیو می شوند و نمی شود کنترلشان کرد ، پس بچه ها باید علاه بر بازی های رایانه ای بازی های بیرون هم بازی کنند.
متاسفانه در ایران پدر مادرها جلد بازی ها را نگاه نمی کنند یا اگر نگاه می کنند نمی دانند که آیا این برای بچه شان مفید است یا نه، بازی های خارجی که در ایران توزیع می شود سن دارد مثلا نوشته +۱۰ یعنی این بازی برای سنین بالای ۱۰ سال خوب است، سیستم ایران که سیستم اسراست (ESRA) اونم با اعداد فارسی نوشته است که این برای چه سنی خوب است، متاسفانه بچه ها در ایران بازی های بالاتر از سنشان را بازی می کنند، ما امیدواریم که بازی سازان داخلی بتوانند بازی های مناسب سنین داخلی بسازند.
علاوه بر تحقیقات قبلی ما تحقیق دیگری هم انجام دادیم به نام “محتواسنج باری های رایانه ای” که سعی کردیم مثل این دماسنج ها ارزش این بازی ها را نشان دهیم، مادرها با تب سنج آشنا هستند، من بر اساس این تب سنجها یک چیزی ساخته ام اسمش را گذاشته ایم “تب سنج بازی های رایانه ای” ، ۱۰۰ تا امتیاز داده ایم و گفته ایم هر بازی ای که به دست شما می رسد امتیازش از ۱۰۰ چقدر است، هر چه پایین تر باشد بازی به دردنخورتر است یعنی خشونت در آن بیشتر است،برهنگی در آن بیشتر است، بعلاوه ما از ۵ رنگ رنگ هم استفاده کرده ایم: رنگ قرمز زیاد یعنی بازی خیلی خطرناک است،رنگ دوم رنگ قرمز کم است ، رنگ وسطمان زرد است، زرد کم رنگ زرد پر رنگ شد ۴تا رنگ، رنگ پنجم سبز است، هر چه رنگ به سبز نزدیکتر باشد بازی برای آن سن مناسبتر است.
نکته بعدی این است که ما نباید از بازی های رایانه ای بترسیم؛ کسی که نمی ترسد بیشتر می تواند تصمیم گیری بکند، پس ما نباید از بازی ها بترسیم و باید به سمت بازی هایی برویم که اسمش را گذاشته اند بازی های جدی و بعضی از کشورها مثل کانادا به سمت ساخت بازی های جدی رفته اند.
نکته ی دیگر این است که ما خیلی از کارها را می توانیم قبل از اینکه وارد آن کار بشویم تجربه بکنیم، می شود بازی ای ساخت که معلمی را با بازیگر تمرین کند. ما باید این کار را انجام دهیم ، یک مجموعه بازی در سایت هفت سیب هست که به آنها می گویند بازی های سلامت ، بازی های سلامت می گوید که اگر مریض شدی چه کارهایی باید انجام دهی، این بازی ها ما را آماده می کند که خیلی زودتر از اینکه اتفاقی برای ما بیفتد ما آن کار را انجام دهیم، یک از کارهای دیگری که متاسفانه در خانوده های ایرانی پیدا شده این طلاق هاست و بدتر از آن، کارهای و دعواهایی است که با همدیگر می کنیم ، ما باید بازی های رایانه ای داشته باشیم که رویه های قانونی را یاد بدهد .
توصیه ام برای بچه هایی که الان در این جمع هستند حداکثر ۱ ساعت بازی در روز است. برای کودکانی که بین ۶ تا ۱۰ سال هستند یکونیم تا دو ساعت بازی مفید است، ما باید زمان بازی بچه هایمان را هم کنترل بکنیم این بازی ها به آن ها آسیب نزند.
نقد و برسی بازی “شتاب در شهر” با حضور آقایان: مهندس سیداّف، سعید روشن، حسین احمدی(مدیر پروژه).
سعید روشن(کارشناس مجری):
بنام خدا و سلام خدمت همه ی عزیزان
این صنعت در جهان یک سابقه ای دارد و در ایران هم بنیاد ملی بازی های رایانه ای متولی بازی های رایانه ای است، بازی “شتاب در شهر” در بین بازی های خارجی مشابه دارد ولی در بین بازی های ایرانی مشابهی ندارد، این بازی اولین بازی در این سبک است. من ابتدائا رزومه ای از مهمانان محترم را خدمت شما عرض بکنم : جناب مهندس سید اف از پیش کسوتان بازی سازی ایران هستند، کارشناس فنی واحد تولید بازی های رایانه ای، داور چند مسابقه ی بازی رایانه ای و همچنین رسانه های دیجیتال و همچنین مدرس انستیتو بازی سازی ایران. جناب آقای مهندس احمدی هم جزء جامعه ی نخبگان استان مرکزی، نفر اول مسابقات برنامه نویسی مسابقات کل کشور در سال ۸۵، نفر سوم جشنواره خوارزمی در سال ۸۴، فارغ التحصیل کارشناسی نرم افزار دانشکده شهید شمسی پور تهران و همچنین عضو هیئت موسس انجمن صنفی بازی سازی رایانه ای، مدیر پروژه ی سرعت در شهر، مدیر پروژه ی سرعت شکنان و مدیر پروژه ی رانندگی با دلیجان هستند.
از آقای احمدی می خواهم که در مورد بازی شان برای ما توضیح بدهند، ایشان گفتند که بازی شان یک بازی ایرانی است، چه مولفه هایی در این بازی است که به ملیت و فرهنگ ما می پردازد؟
آقای احمدی(مدیر پروژه ی سرعت در شهر):
به نام خدا
سلام عرض می کنم خدمت حضار
بازی شتاب در شهر یک ماشین سواری ایرانی هست به شکل نقش باز، بازیکن با یک ماشین مدل پایین بازی را شروع می کند و در یک شهر بزرگ ماموریت هایی را انجام می دهد و نهایتا در مسابقاتی که در بازی هست شرکت می کند فرد می تواند ۸ ساعت بازی مفید داشته باشد ، نقاط مثیت بازی ایرانی بودن بازی است: فضای شهر ایرانی است، ماشین ها ایرانی است، خشونت در بازی نیست فرد اگر به شهر آسیب برساند از امتیازش کم می شود بر عکس بازی های غربی، سخت ترین کار ما ایجاد لذت در بازی بوده است، کار یک بازی ساز این است که از موارد مختلف برای ایجاد لذت استفاده کند. این بازی برای گروه سنی ۳ سال به بالا طراحی شده است. مراحل ساخت بازی طولانی بوده است ما این بازی را در طی ۴ سال با حمایت بنیاد ملی بازی های رایانه ای ساخته ایم و در سال ۹۱ به بازار عرضه شد و مورد استقبال قرار گرفت.
این بازی یک بازی آف لاین است ولی ثبت امتیاز به صورت آن لاین صورت می گیرد و فرد می تواند خود را باسایر رانندگان بسنجد .
سه ویژگی منحصر به فرد این بازی: ۱٫ ایرانی بودن: در بازی اذان گفته می شود و فرهنگ ایرانی در بازی پیاده شده است.
۲٫ طرح این بازی کاملا ایرانی است و کپی برداری از نسخه خارجی نیست مثلا در بازی کارت داریم، چیزی که حتی در بازی های خارجی هم نداریم.
۳٫ بازی با ماشین ها با علایق ایرانی پیاده شده است مثلا ابتدا مسابقه با پراید شروع می شود.
۴٫ گویندگی بازی : ما از صدای آقای والی زاده که بچه ها با آن انس دارند استفاده کردیم .
سعید روشن(کارشناس مجری):
هر بازی علاوه بر بخش محتوایی یک قالب فنی هم دارد، من از آقای سیداف می خواهم که ابعاد و ویژگی های فنی این بازی را برای شما تشریح کنند. ویژگی هایی مثل نکات فیزیکی، استفاده از موتور در بازی و اینکه دستگاه کامپیوتر نیاز نیست مدل بالا باشد بلکه روی هر کامپیوتری نصب می شود.
مهندس سیداف:
ضمن عرض سلام و ادب
خیلی نمی توانم وارد مسائل فنی شوم ولی تا جایی که وقت باشد برایتان توضیح می دهم.
وقتی آقای احمدی این طرح را ارائه کردند و این طرح مستند بود به بازی رانندگی در دلیجان، این طرح از نظر معاونت تولید بنیاد ملی بازی های رایانه ای طرح جذابی تشخیص داده شد، متاسفانه آزادی عملی ای که فرد در بازی های خارجی دارد به دلیل هنجارهای جامعه ی ما آسیب شناخته می شود و باعث انتقال ناهنجاری می شود ، این طرح دارای توان بالقوه ای تشخیص داده شد. ما با شرکت تولید کننده این بازی تعامل طولانی ای را داشتیم که مواردی را در این بازی بگنجانند، و تیم تولید کننده از این نظرات استقبال کردند. این بازی از نظر من خلاها و ناهنجاری های بازی های خارجی را پوشش می دهد. و در نمایشگاه ها هم استقبال خوبی از بازی شد. بازی های سبک اپن وورد از لحاظ طراحی نرم افزاری خیلی پیچیده اند چون محیطشان بزرگ است مدیریت صحنه خیلی سخت است بعلاوه در این بازی ها نیاز به فیزیک است، فیزیک نیوتونی، چه در تصادفات و چه در صدای موتور. اما این بازی یک سری کاستی هایی هم دارد که شرکت تولید کننده باید به آنها توجه کند تا در بازار های جهانی بتواند رقابت کند.
سعید روشن(کارشناس مجری):
بازی شتاب در شهر ویژگی های دیگری هم دارد که مهم است مثلا موسیقی آن ساخته شده است و از جای دیگری گرفته نشده است، در این خصوص می خواهم که آقای احمدی برای ما صحبت کنند و سوالات بعدی این است که ۱٫ یک فر مبتدی و یک فرد عادی چند ساعته این بازی را تمام می کنند؟ ۲٫ آیا آماری از فروش عرضه ی بازی دارید؟
آقای احمدی(مدیر پروژه ی سرعت در شهر):
بازی شتاب در شهر اساسا یک بازی سخت نیست و یک بچه چهار ساله به راحتی می تواند این بازی را انجام دهد این بازی در عرضه ی عمومی بسیار مورد استقبال قرار گرفت به خاطر دو ویژگی مثبت: اول: حتی برای ۵ دقیقه می تواند لذت بخش باشد. دوم: کنترل ماشین طوری طراحی شده که ما خیلی دنبال شبیه سازی واقعیت نبودیم که مثلا کودک واقعا با ماشین مسابقه بخواهد مسابقه بدهد، بلکه کار با ماشینها با چند کلید به آسانی صورت می گیرد.
برای یک کاربرد مبتدی و حرفه ای این بازی می تواند ۸ تا ۱۰ ساعت تفریح ایجاد کند و بعد از اینکه مرحله ی اول تمام شد مرحله ی سخت بازی قفلش باز می شود. یعنی همان بازیکن می تواند بازی را در شرایط سخت تر باز کند. البته برای کسانی که حرفه ای هستند و بازی هایی مثل “نید فور اسپید” بازی کرده اند این بازی شاید به مدت ۴ ساعت فضای بازی داشته باشد که البته این گروه تعدادشان کم است.
موسیقی بازی: در بازی های ماشین نیاز به یک ریتم اکتیو داریم که یک حد خاص دارد و ما از افراد حرفا ای برای ساخت موسیقی استفاده کرده ایم:برای صدای موتور، صدای شکستن شیشه، تصادف با درخت، در مراحل مختلف گوینده با بازیکن صحبت می کند و بازی را در مراحل مختلف توضیح می دهد.
من آمار دقیق از فروش ندارم اما در نمایشگاه ۹ هزار نسخه به فروش رفت، بازی در نگاه مخاطب عام ساده است و این پرفروش بودن آن را تضمین می کند.
ما یک سال و نیم است که ساخت نسخه ی جدید شتاب در شهر را با عنوان “سرعت شکنان”با حمایت بنیاد ملی بازی های رایانه ای شروع کرده ایم. و سبک بازی همان سبک است، داستان بازی غنیشده و مراحل و اتفاقات جدید به بازی افزوده شده است. سری بازی های شتاب در شهر فاقد مراحل خطی است و بازیکن خودش تصمیم می گیرد که چه مراحلی را به چه ترتیبی انجام دهد. مراحل بازی غیر خطی هستند. در سری های بعدی سبک حفظ شده و فقط یک پلیس به بازی اضافه شده است و در سال آینده به بازار ارائه خواهد شد.
سعید روشن(کارشناس مجری):
من صحبت دیگری ندارم و فقط از آقای سیداف می خواهم صحبت پایانی ای اگر دارند با شما در میان بگذارند.
مهندس سیداف:
من چند نکته ی پایانی عرض کنم و یک سوال از آقای سیداف بپرسم.
بازی های رایانه ای کلا یک نرم افزار هستند که توسط یک تیم تولید شده اند و به تخصص ها و مهارتهای زیادی نیاز دارند.
سوال: برای حضار بفرمایید که مشکلترین بخش تولید این بازی از لحاظ فنی کدام بخش بوده است؟
آقای احمدی(مدیر پروژه ی سرعت در شهر):
سوال سختی است ولی در ساخت بازی های رایانه ای سختترین قسمت ساخت مدیریت پروژه است یعنی ما در ایران به دلیل مشکلاتی که داریم مثل: کمبود نیروی متخصص، عدم حمایت ارگانهای دولتی، کمبود بودجه ساخت بازی رایانه ای بسیار سخت است و نامساوی یک معادله ی ساخت یک بازی است ولی به هر حال بازی باید ساخته شود یعنی یک نامعادله باید معادله شود و تغییر کند. من باید ازبنیاد تشکر کنم ولی بنیاد کافی نیست و دیگران هم باید حمایت کنند. مخصوصا در نیروی انسانی بسیار مشکل داریم. اگر بخواهم بگویم که مشکلترین بخش بازی “شتاب در شهر” کدام است میگویم ساخت فضای شهر به شکلی که مخاطب معطل لود فضای شهر نشود. یعنی در ۸ ساعت بازی هیچ جا نیاز به زمان انتظار نیست و همچنین کنترل قوانین فیزیک کار بسیار سختی است.
سعید روشن(کارشناس مجری):
در پایان اگر کسی سوالی دارد مطرح کند.
سوال: آیا بازی دو بازیکنه است؟
آقای احمدی(مدیر پروژه ی سرعت در شهر):
خیر بازی تک نفره است اما امتیاز شما در انتها با تمام بازیکنانی که در ایران این بازی را تمام کرده اند مقایسه می شود.
سوال: آیا این بازی خارج از ایران هم پخش شده است؟
آقای احمدی(مدیر پروژه ی سرعت در شهر):
خیر این بازی هنوز دز خارج از ایران پخش نشده است. البته رایزنی هایی دارد انجام می شود ولی چون معیارهای توزیع خارج از ایران متفاوت از داخل ایران است و یک مقدار نیاز به تغییر است.
سوال: چرا زبان فارسی در بازی بکار نرفته؟
آقای احمدی(مدیر پروژه ی سرعت در شهر):
این فیلم ها مربوط به پخش در نمایشگاههای خارج بود و نسخه ی بازی کاملا فارسی است، نسخه ی داخل ایران مطلقا فارسی است.
سوال: … تبلیغ از طریق تلویزیون ؟
آقای احمدی(مدیر پروژه ی سرعت در شهر):
بله از طریق تلویزیون دو نوبت پخش شد یکی پارسال ابتدای زمستان و یکی هم ابتدای امسال ، منتها چون هزینه ی تبلیغ تلویزیونی زیاد است ما نتوانستیم تبلیغات کافی بکنیم.
سوال: از آن هفده اثری که آقای کوثری فرمودند چندتایش در بازی هست؟
آقای احمدی(مدیر پروژه ی سرعت در شهر):
من در جریان این هفده اثر نیستم ولی اگر چند مورد را بخواهم بگویم مثلا خلاقیت فرد ارتقا پیدا می کند، مهارت های هماهنگی دست و ذهن زیاد می شود. هوش فرد بالا می رود.
سعید روشن(کارشناس مجری):
من از دست اندر کاران این برنامه تشکر می کنم و آرزوی توفیق برای همه دارم.
چگونگی رتبه بندی بازی ها در ایران:
آقای سیدحسینی:
بسم الله الرحمن الرحیم
سلام عرض می کنم خدمت حضار گرامی
رده بندی ای که ما انجام داده ایم اولین رده بندی بازی های رایانه ای در ایران است و نظام اسرا(ESRA) را بکار می بریم. این رده بندی سنی در ایران از سال ۸۸ شروع شد و ما یک سال قبل از آن کار تحقیقات را انجام داده بودیم.نگرانی های والدین و آشفتگی بازار از جمله دلایل توجه ما به این رده بندی سنی بود. این رده بندی محتوای بازی ها را مورد سنجش و ارزیابی قرار می دهد برای اینکه بتوانیم به رده ی سنی مناسب هر بازی دست پیدا بکنیم. ما بر اساس سه معیار “علوم و معارف اسلامی” ، “جامعه شناسی” و “روان شناسی” این رده بندی را انجام داده ایم و آسیب های بازی ها را دسته بندی و طبقه بندی کردیم. دلیل اینکه ما در ایران رده بندی سنی مختلف از دیگر کشورها داریم این است که ما “هنجارهای اجتماعی”، “نظامهای آموزشی”، ” شرایط فرهنگی” و عقاید دینی” منحصر به خود را داریم. رده بندی سنی ما تنها رده بندی سنی در خاورمیانه و آفریقا است و این قابلیت و ظرفیت را دارد که در کشورهای اسلامی و هم فرهنگ ما استفاده شود. در دنیا نظام های رده بندی متفاوت زیادی وجود دارد.ما در ایران محتواها را بر اساس هفت معیار اصلی دسته بندی می کنیم: ۱٫ خشونت. ۲٫ ترس: بیشتر در بلند مدت و میان مدت تاثیر گذار است. ۳٫ مواد مخدر و مشروبات الکلی. ۴٫ نقض ارزش های دینی: این معیار مختص کشور ماست. ۵٫ تبعیض علیه مسلمانان. ۶٫ ناامیدی.
دو سطح تحلیل داریم در تحلیل بازی: ۱٫ کلان: بر اساس حتحلیل ها و نقدهایی که به بازی شده است. ۲٫ خرد ما یک به یک بازیها را تا انتها بازی می کنیم و محتوای آسیب رسان را از داخل بازی ها استخراج می کنیم.
فرآیند رده بندی هم از زمانی شروع می شود که شرکت های ناشر درخواست خودشان را برای انتشار یک بازی ارائه می دهند.
ساختار سازمانی اسرا هم متشکل از بخش های بررسی مفهومی و بررسی های محتوایی است.
این شعار اسرا است: بهترین سن برای هر بازی، بهترین بازی برای هر سن.
در سایت اسرا می توانید اطلاعات تکمیلی در مورد هر بازی را مشاهده بفرمایید.
