پس از اتمام آزمون وکالت سال ۹۲ که با حاشیههایی همچون اشتباه در طراحی سوالات و تاخیر در اعلام اسامی پذیرفته شدگان همراه شد موضوع پذیرش ایثارگران بر اساس سقف قانونی هم در ابهام قرار دارد. ایثارگرانی که در این آزمون شرکت کرده اند نگرانند کانونها همانند سالهای گذشته در پذیرش آنها کوتاهی کنند زیرا رویهای ثابت و مشخص در تفسیر حکم ماده مربوط به جذب آنها از سوی کانونهای وکلا اجرا نمیشود.
مهر: آزمون وکالت سال ۹۲ امسال هم با حاشیه هایی مشابه سالهای گذشته برگزار شد. اما در کنار تمام این حاشیه ها اعم از اشتباه در طراحی سوال یا سهمیه بندی ها، موضوع کاهش سهمیه ایثارگران در این دوره خبرساز شده است. بر اساس این گزارش هر ساله آزمون وکالت و در مرحله پذیرش در دو سهمیه آزاد و ایثارگران برگزار می شود و هر داوطلب در سهمیه خودش با دیگران رقابت می کند و در انتها اگر داوطلب بالاترین رتبه را اخذ کرد پذیرش می شود. اما در آزمون امسال و موضوع سهمیه ها یک اتفاق جدید رخ داد و آن این بود که با تصویب و ابلاغ قانون جامع خدمات به ایثارگران سهمیه پذیرش ایثارگران در آزمون وکالت ۲۵ درصد در هر کانون اعلام شد. البته ناگفته نماند که پیش از این در قانون اخذ پروانه وکالت این سهمیه ۳۰ درصد بود. هر چند برخی حقوقدانان در مورد سهمیه ایثارگران در آزمون وکالت بر اساس قانون خدمات جامع به ایثارگران و قانون اخذ پروانه وکالت اختلاف نظر دارند ولی در حال حاضر قانون اصلی همان قانون خدمات جامع به ایثارگران یعنی سهمیه ۲۵ درصد لازم الاجرا است و امسال کانون ها بر اساس آن عمل می کنند.
در قانون اخذ پروانه وکالت دادگستری در مورد سهمیه ایثارگران آمده است: سی درصد (۳۰%) سهمیه مورد نیاز کانون وکلای هر حوزه به ایثارگران ( رزمندگانی که شش ماه سابقه حضور داوطلبانه در جبهه جنگ داشته و یا در اسارت دشمن بوده اند و یا جانبازان ۲۵% و بالاتر و بستگان درجه اول شهدا و جانبازان (۵۰% به بالا) اختصاص می یابد که از بین ایثارگرانی که بیشترین نمره را آورده اند انتخاب خواهند شد.
در این قانون آمده است: کسانی که ۶ ماه سابقه حضور داوطلبانه در جبهه جنگ را داشته (حداکثر تا تاریخ ۶۷/۶/۳۱) یا در اسارت دشمن بوده اند، جانبازان ۲۵ درصد به بالا و بستگان درجه اول (شامل پدر، مادر و اولاد) شهداء و جانبازان ۵۰ درصد به بالا می توانند از این سهمیه استفاده کنند. ولی متاسفانه بر خلاف این قانون کانون ها در پذیرش ایثارگران کوتاهی کرده و عمدا یا سهوا تعداد کمی از ایثارگران را پذیرش کرده اند.
جدول پذیرش وکلا (سهمیه ایثارگران) در سال ۹۱
نام کانون
ظرفیت پذیرش
پذیرش سال ۹۱
پذیرش سال ۹۲
تهران- سمنان- یزد- هرمزگان- سیستان
۱۰۰۰ نفر
۸۵ نفر —– ۸٫۵ درصد
شنیده شده ۱۰۰ نفر
آذربایجان شرقی
۲۰۰ نفر
۳۴ نفر —- ۱۷ درصد
۵ نفر
فارس و کهکیلویه و بویر احمد
۱۶۰ نفر
۳۱ نفر — ۱۹ درصد
۷ نفر
اصفهان و چهارمحل بختیاری
۱۹۰ نفر
۳۲ نفر — ۱۷ درصد
۶ نفر
آذربایجان غربی
۷۵ نفر
۱۱ نفر — ۱۴ درصد
۶ نفر
مازندران
۶۰ نفر
۸ نفر
۵ نفر
خراسان رضوی- شمالی و جنوبی
۱۱۰ نفر
۳۰ نفر — ۲۷ درصد
۷ نفر
گیلان
۵۰ نفر
۶ نفر — ۱۲ درصد
۱نفر
قزوین
۱۰۰ نفر
۹ نفر — ۱۵ درصد
۱نفر
خوزستان
۶۰ نفر
۱۵ نفر — ۱۵ درصد
۲۳ نفر
کرمانشاه و ایلام
۴۰ نفر
۹ نفر — ۲۲٫۵ درصد
۵ نفر
همدان
۴۰ نفر
۹ نفر — ۲۲٫۵ درصد
۲ نفر
قم
۳۰ نفر
۴ نفر
۲ نفر
کردستان
۵۰ نفر
۵ نفر
۵ نفر
گلستان
۵۰ نفر
—
هنوز اعلام نشده
اردبیل
۲۵ نفر
۳ نفر — ۱۲ درصد
هنوز اعلام نشده
مرکزی
۱۵ نفر
۳ نفر — ۲۰ درصد
هنوز اعلام نشده
بوشهر
۷۵ نفر
—-
۳ نفر
زنجان
۳۰ نفر
—-
هنوز اعلام نشده
لرستان
۵۰ نفر
—-
هنوز اعلام نشده
کرمان
۱۴۲ نفر
۷ نفر — ۵ درصد
۱۹ نفر
البرز
۸۰ نفر
۱۹ نفر — ۲۴ درصد
۱۱ نفر
چهارمحل بختیاری
چنانکه در بررسی تعداد کارآموزان جذب شده در آزمون ۱۳۹۱ دیده می شود، در میان کانون هایی که اطلاعات آن ها در دسترس بوده است و مورد تحلیل قرار گرفته است، بیشترین جذب از سهمیۀ ایثارگران را کانون وکلای خراسان با ۲۷% ظرفیت اعلام شده، داشته است و کانون وکلای مرکز در آزمون وکالت ۱۳۹۱ از مجموع ۱۰۰۰ طرفیت اعلام شده ۸۵ نفر از سهمیۀ ایثارگران پذیرش کرد. هر چند سطح نمرات ایثارگران با سایر داوطلبان متفاوت است ولی بر اساس قانون باید همان سقف داوطلب از سهمیه پذیرش شوند.
قانون جدید جذب وکیل در جامعه ایثارگری
با توجه به انتشار قانون خدمات رسانی جامع ایثارگران در روزنامه رسمی مورخ ۲۸ اسفند ۱۳۹۱ و اجرایی شدن آن از اوایل سال ۱۳۹۲ و با توجه به تکلیف تعیین شده برای کانون های وکلا در مادۀ ۵۹ این قانون، و تاکید مادۀ ۷۶ این قانون بر ملغی اثر شدن قوانی مغایر، باید مادۀ ۳ قانون کیفیت اخذ پروانه وکالت دادگستری را منسوخ و قانون خدمات رسانی جامع ایثارگران را مبنای جذب سهمیۀ ایثارگران در آزمون وکالت ۹۲ بدانیم.
ماده ۵۹ قانون خدمات رسانی جامع ایثارگران می گوید: قوهقضائیه، سازمان ثبت اسناد و املاک کشور و کانون وکلای دادگستری موظفند بیست و پنج درصد (۲۵%) سهمیه صدور پروانه سردفتری و وکالت و مجوز کارشناسان رسمی دادگستری را به خانواده شاهد، جانبازان بیست و پنج درصد (۲۵%) و بالاتر و آزادگان با شش ماه سابقه اسارت و رزمندگان با شش ماه سابقه حضور در جبهه و در صورت واجد شرایط بودن اختصاص دهند.
همچنین در این قانون قوه قضائیه به عنوان مرجع صدور مجوز کارشناسان رسمی دادگستری، سازمان ثبت اسناد و املاک کشور به عنوان مرجع صدور پروانه سردفتری، کانون وکلای دادگستری به عنوان مرجع صدور پروانۀ وکالت طبق حکم این ماده این سه مرجع مکلف شده اند که ۲۵ % ظرفیت خود را به جذب ایثارگران اختصاص بدهند.
البته در کنار این قانون مادۀ ۵۹ قانون خدمات رسانی جامع ایثارگران، نسبت به مادۀ ۳ منسوخ قانون کیفیت اخذ پروانه وکالت دادگستری یک تحول ماهوی دیگر از لحاظ افراد مورد شمول نیز یافته است، افراد مشمول مادۀ ۵۹ قانون خدمات رسانی جامع ایثارگران شامل چهار دسته هستند: خانوادۀ شاهد، شامل کسانی که پدر، مادر، همسر یا فرزندشان شهید، مفقودالاثر یا اسیر (که هنوز آزاد نشده باشد) شده باشد، جانبازان بیست و پنج درصد و بالاتر، آزادگان با شش ماه سابقه اسارت و رزمندگان با شش ماه سابقه حضور در جبهه دارند.
در یک مقایسه می توان گفت که بستگان درجۀ اول جانبازان ۵۰ درصد و بالاتر از شمول افراد حائز شرایط استفاده از سهمیه ایثارگران در آزمون وکالت خارج شده اند، ولی ۳ دسته به افراد مشمول شرایط استفاده از سهمیۀ ایثارگران افزوده شده اند که عبارتند از: کسانی که پدر، مادر، همسر یا فرزندشان اسیر باشد (که هنوز آزاد نشده باشد)، همسر شهید و مفقودالاثر و افرادی که شش ماه حضور غیر داوطلبانه در جبهه داشته اند.
حالا آزمون وکالت سال ۹۲ به اتمام رسیده ولی ایثارگران زیادی در نوبت پذیرش قرار دارند چرا که باز هم همانند سالهای گذشته سهمیه ایثارگران توسط کانون های وکلا به ویژه کانون وکلای مرکز کاهش چشمگیری داشته و این خلاف قانون است. همین امر موجب شده تا تعداد زیادی از ایثارگران نسبت به این وضعیت اعتراض کنند.
ایثارگران باید ۷۰ درصد نمره قبولی سهمیه آزادی ها را اخذ کنند تا پذیرش شوند
اما بهمن کشاورز رئیس اتحادیه کانون های وکلا در گفتگو با خبرنگار مهر در مورد اعتراض ایثارگران گفت: بر اساس قانون خدمات جامع به ایثارگران امسال باید ۲۵ درصد پذیرفته شدگان از جامعه ایثارگران باشند که به اعتقاد من حتی بیشتر از ظرفیت هم پذیرش خواهند شد.
وی در پاسخ به اینکه سقف امتیاز برای جذب ایثارگران امسال چند است گفت: امسال سقف تعیین نشده چرا که بر اساس قانون خدمات جامع به ایثارگران، داوطلبان ایثارگر باید ۷۰ درصد نمره قبولی سهمیه آزادیها را کسب کنند تا بتوانند پذیرش شوند. البته این موضوع ارتباطی با اتحادیه سراسری وکلا ندارد و باید کانون وکلای مرکز اقدام کند.
کانون وکلای مرکز: پذیرش خوبی در سهمیه ایثارگران خواهیم داشت
گفته های کشاورز در حالی است که افتخار جهرمی رئیس کانون وکلای مرکز در گفتگو با مهر می گوید: باید سراغ اتحادیه بروید. او همچنین در واکنش به سخنان بهمن کشاورز که اعلام کرده اعتراض و کاهش سهمیه ایثارگران ارتباطی با ما ندارد: گفت برای امسال هنوز تعداد پذیرش ایثارگران مشخص نیست ولی انشا الله پذیرش خوبی خواهیم داشت.
آزمون وکالت قضایی شد
این گفته ها در حالی است که یکی از داوطلبان ایثارگر آزمون وکالت در گفتگو با مهر می گوید: همان گونه که پیش بینی می شد چالش بزرگ و اصلی آزمون وکالت ۹۲ نحوۀ اعمال سهمیۀ ایثارگران با توجه به تغییر مبنای قانونی آن از مقررات مادۀ ۳ قانون کیفیت اخذ پروانۀ وکالت به قانون جامع خدمات رسانی ایثارگران مصوب اسفند ۱۳۹۱خواهد بود و اولین جرقه های این چالش در تعلل و خودداری هیات مدیرۀ کانون وکلای آذربایجان شرقی برای اعلام اسامی پذیرفته شدگان نهایی این کانون بود و بعد از آن هم کانون وکلای دادگستری فارس با این چالش روبرو شد.
وی اظهار داشت: هنگامی که پذیرفته شدگان رتبه های ۹۸ تا ۱۳۵ به کانون وکلای فارس مراجعه می کنند با اعلام مسوولان کانون در مورد توقف ثبت نام از رتبه های ۱۰۲ به بعد مواجه می شوند! که دلیل آن هم این بود که عده ای از داوطلبان سهمیۀ ایثارگران به دادگاه انتظامی قضات شکایت کرده و دستور این دادگاه برای توقف ثبت نام تا زمان رسیدگی و حصول نتیجه را اخذ کرده اند.
این داوطلب ایثارگر آزمون وکالت ۹۲ گفت: در این شرایط با توجه به احتمال بروز مشکلات مشابه و طرح شکایتهایی در دیگر کانون ها، باید چاره ای برای رفع ابهام موجود در حکم مادۀ ۵۹ قانون جامع خدمات رسانی به ایثارگران اندیشید تا رویه ای ثابت و مشخص در تفسیر حکم این ماده حاکم شود و زمینۀ بروز این مشکلات مرتفع شود. البته احتمال این شکایت از کانون وکلای مرکز هم وجود دارد.