فارس/ولایت بدخشان در شمال شرق افغانستان یکی از زیباترین، سرسبزترین و غنی‌ترین ولایات این کشور محسوب می شود که به دلیل دارا بودن معادن لعل، لاجورد،
طلا و زمرد در جهان از شهرت فراوانی برخوردار است.
لعل
زمرد
بدخشان از نگاه تاریخی و جغرافیایی، آخرین مرز شرقی آریانا و خراسان قدیم و قرون وسطی بوده است.
منطقه زیبای «شیوه» در بدخشان
بدخشان سرزمین بزرگی بود که در سال ۱۸۸۵ میلادی میان «روسیه تزاری» و «بریتانیای کبیر» به ۲ بخش تقسیم شد.
یک بخش آن به روسیه با مرکزیت شهر «خاروغ» رسید و بخش دیگر آن به مرکزیت شهر «فیض آباد» به افغانستان پیوست.
نمایی از شهر «فیض آباد» مرکز ولایت بدخشان
آنگونه که «صاحب نظر مرادی» در کتاب «بدخشان در تاریخ»، نوشته است شهر «ای خانم» به عنوان یکی از شهرهای مهم دوره باستانی بدخشان به دست اسکندر مقدونی پایه‌گذاری شد.
دره زیبای «واخان» در بدخشان
وجود این شهر در کنار دیگر مناطق همجوار در امتداد دریای «آمو» نشان می‌دهد که بدخشان یکی از مهم‌ترین مناطق آریایی‌نشین در روزگار قدیم بوده است.
عبور جاده تاریخی «ابریشم» از گذرگاه «پامیر»، به منطقه بدخشان موقعیت خاص بخشیده است، زیرا این منطقه همیشه محل عبور کاروان‌های تجاری حوزه مدیترانه با چین بوده است.
دشت شیوه بدخشان
وجود معادن لعل و لاجور از دیرباز با نام بدخشان پیوند خورده است و این منطقه از دوران باستان توجه حکومت‌های «آشور»، «مادها»، «هخامنشی‌ها» و «اسکندرمقدونی» را به سوی خود جلب کرده است.
معدن لاجورد در بدخشان
با ظهور دین اسلام، مردم این سرزمین به تدریج به دین اسلام گرایش پیدا کردند که بعد ها نقش بسیار گسترده‌ای در آفرینش فرهنگ اسلامی از خود به جا گذاشتند.
صاحب نظر مرادی در کتاب بدخشان در تاریخ در مورد پایه‌گذاری مذاهب چهار گانه «اهل سنت» و مذهب شیعه اثنی‌عشری»، «شیعه اسماعیلی» و نیز در مورد فقها و علمای اسلامی در این منطقه و نقش فعال و کارسازی که از خود به یادگار گذاشته‌اند، اطلاعات خوبی را بیان کرده است.
آن گونه که این نویسنده افغان نوشته است: بدخشان در دوره اسلامی توجه سپاهیان اسلام را به خود معطوف داشت و جنگ‌های فراوانی در این منطقه میان
سپاه اسلام و سلسله «یفتلی» صورت گرفت و همچنین بدخشان سر آغاز قیام‌های «ابومسلم» و «سپید جامگان» خراسانی علیه «خلافت اموی» بوده است.
بدخشان در دوره سلطنت سامانیان که از دوره‌های پر درخشش علم ، فرهنگ و تجارت بوده است نقش مهمی در تاریخ خراسان داشته است.
درحال حاضر اکثر مردم بدخشان که از قوم تاجیک و از نژاد آریایی هستند به زبان فارسی صحبت می‌کنند.
رشته کوه پامیر
در کنار قوم تاجیک اقوام دیگری چون پشتون‌ها، ازبک‌ها و بلوچ‌ها نیز در این منطقه ساکن هستند.
در دهه ۸۰ میلادی هم تعدادی از مسلمانان روسیه پس از پایان جنگ افغانستان و روسیه در این ولایت ساکن شده‌اند.
بلندترین سلسله کوه های افغانستان با نام «هندوکش» در این ولایت قرار دارد که کوه «پامیر» و «نوشاخ» از معروف‌ترین آنها هستند.
رود کوکچه در بدخشان
کوه‌های پوشیده از برف در این ولایت بزرگ‌ترین ذخیره آبی در بدخشان محسوب می‌شود.
دریاچه شیوه بدخشان
با فرا رسیدن تابستان و با آب شدن برف‌ها، رودخانه‌های این منطقه پر آب می‌شوند و کشاورزی در این منطقه به خاطر آب فراوان از رونق خوبی برخوردار است.
منطقه زیبای خواهان بدخشان
بیش‌ترین محصولات کشاورزی بدخشان را گندم، جو، و میوه‌های گوناگون تشکیل می‌دهد.
منطقه زیبا و سرسبز شیوه
مهم‌ترین معدن طبیعی بدخشان، معدن لاجورد در «یمگان» به حجم ۳۰۰ کیلومتر طول و ۴۷ کیلومتر عرض است که به این منطقه شهرت جهانی بخشیده است.
لعل بدخشان
«ناصر خسرو قبادیانی» که یکی از بزرگ‌ترین شاعران زبان فارسی است در سال ۳۹۴ (ه. ق) در قبادیان بلخ متولد شد و در سال ۴۸۱ در ۸۷ سالگی در شهر یمگان بدخشان فوت کرد و مزار وی در این ولایت قرار دارد.
معدن لاجورد بدخشان
لاجورد
