حجت الاسلام شیخ قرائتی در جلسات درسهایی از قرآن که امروز از سوی صدا و سیما پخش میشود درباره “حقوق متقابل همسران در خانواده” سخن گفته است. وی در این سخنرانی درباره “لزوم رسیدن به شناخت کامل در ازدواج” ، “استقلال فرزندان همراه با ولایت والدین” ، “توجه ویژه اسلام به حقوق زن” ، ” شرایط کار و فعالیت زن” و … اشاره کرده که میتوانید مشروح بخشهای توجه ویژه اسلام به حقوق زن و شرایط کار و فعالیت زن را در ادامه بخوانید.
توجه ویژه اسلام به حقوق زن
مهریه واجب است؟ بله. به چه دلیل؟ میگوید: «فَرَضْتُمْ لَهُنَّ فَریضَه» (بقره/۲۳۷) فرض یعنی چه؟ واجب است. «طَلَبُ الْعِلْمِ فَرِیضَهٌ عَلَى کُلِّ مُسْلِم» (کافی/ج۱/ص۳۰) فریضه یعنی واجب است. میگوید: «فَرَضْتُمْ لَهُنَّ فَریضَه» به مهریه فریضه گفته است. یعنی مهریه واجب است. این یک مورد.
زن مالک مهریه است. حق ندارد مهریه دختر را پدر یا مادر یا کس دیگر بگیرد. چون قرآن میگوید: «وَ آتُوا النِّساءَ صَدُقاتِهِنَّ» (نساء/۴) به خانمها مهریههایشان را تحویل خودشان بدهید.
پس گرفتن مهریه حرام است. مگر اینکه زن مرتکب فحشاء شود. قرآن میگوید: حق ندارید، «وَ لا تَعْضُلُوهُن» حق ندارید به خانمها سخت بگیرید، «لِتَذْهَبُوا بِبَعْضِ ما آتَیتُمُوهُن» (نساء/۱۹) در فشارش میگذاری که بگوید مهرم را بخشیدم. پس مهریه واجب است. به خود خانم باید بدهی. حق ندارد مرد سختگیری کند که زن مجبور شود مهرش را ببخشد.
اگر مهریه سنگین بود حق ندارید کم کنید. قرآن میفرماید: «وَ آتَیتُمْ إِحْداهُنَّ قِنْطاراً فَلا تَأْخُذُوا مِنْهُ شَیئا» (نساء/۲۰) اگر هم مهریه بالا بود نباید کم کنید. مقدار مهریه را باید عروس و داماد هردو راضی باشند. «تَراضَیتُمْ» (نساء/۲۴) هردو باید راضی باشند. اگر قبل از آمیزش، عروسی به قول امروزیها، طلاق داد. چون یک ضربه شخصیتی و اجتماعی به خانم خورده است این آقا باید نصف مهر را بدهد. مثلاً صد تا سکه بوده عقد کرده ولی هنوز عروسی نکرده این عقد به هم خورد. اگر طلاقی واقع شد هنوز آمیزش نکردند، از صد تا سکه باید ۵۰ تا سکه بدهد. چون این دختری که بله گفت، و زندگیاش ادامه پیدا نکرد، ضربه خورد و کسی اگر به زنش ضربه بزند، ضربهی اجتماعی، آبرویی، حیثیتی، باید نصفی از مهریه را بدهد. اینجا از جاهایی است که زنها حفظ هستند. باید پیش پیش شما بگویید. چون همه به نفع خانمها است.
ازدواج موقت چطور؟ صیغه، میگوید: آن هم مهریهاش واجب است. «فَآتُوهُنَّ أُجُورَهُنَّ فَریضَهً» (نساء/۲۴) الله اکبر! حتی زن عقد موقت هم باشد، مثلاً عروس و داماد برای اینکه با هم محرم باشند بروند بیمارستان خون بدهند، بروند بازار طلا بخرند و لباس بخرند، میگویند: یک صیغه بخوانیم، حالا این ده بیست روز را با هم گفتگو میکنیم حلال باشد. آن صیغه هم باید مهریه داشته باشد.
اسلام چقدر به زن گفته تو گران هستی، و زنها چقدر نمیفهمند و خودشان را در خیابانها حراج میکنند. میگوید: پسر میخواهد به تو نگاه کند، باید پول بدهد. اگر خواستی همیشه به تو نگاه کند باید خرجی تو را بدهد. دخترهای ما خودشان را آرایش میکنند، مفت میگوید: نگاهم کن. یعنی اسلام گفته ارزش داری، دختر میگوید حراج هستم. حالا ببینید اسلام طرفدار زن است یا خود زنها طرفدار… اگر حتی برای یک ساعت، برای یک ماه، برای یک هفته خواستی صیغه کنی، صیغه محرمیت، آن هم باید پول بدهی. خوب دیگر چه؟ اینها حرف دارد. منتهی من میخواهم همه را بگویم تند تند میگویم.
آیاتی که مربوط به حقوق خانواده است، صدها آیه است. و من میخواهم در دو تا سه تا نیم ساعت تمامش کنم. فقط بدانید که من غرضم این است. یک دانشجوی رشته حقوق، یک دانشجوی حقوق بداند که اسلام اینها را دارد ما حرف تازهای از دنیا در مسائل انسانی نداریم.
مهریه مخصوص اسلام است؟ نه، خود حضرت شعیب هم که گفت دخترم را به موسی میدهم، گفت: به شرطی که هشت سال برای من چوپانی کنی. حالا بعضیها میگویند: این مهریه نیست شرط ضمن عقد است. حالا به هر حال یا مهریه یا شرط ضمن عقد، بالاخره دخترش را داد و پول گرفت. حالا اسمش را لبو بگویی یا چغندر پخته. یکی است. شرط ضمن عقد باشد یا مثلاً مهریه باشد. بالاخره هزارها سال قبل از اسلام پیغمبری به نام شعیب دخترش را به پیغمبر دیگر داد و از او پول گرفت. مفت نمیشود.
شرایط کار و فعالیت زن
کار زن: کار برای زن، اول گفته کاری باشد آزاد، هروقت خواست کار کند، هروقت خواست کار نکند. اختیاری باشد. ۲- باید سبک باشد. ۳- باید حتیالمقدور در خارج از خانه نباشد. به چه دلیل آقای قرائتی این حرف را میزنی؟ که باید اختیاری باشد، سبک باشد، حتیالمقدور در خانه باشد. لازم شد بیرون برود. به دلیل اینکه میگوید: «عَلِّمُوهُنَّ» یاد خانمها بدهید، چه چیزی؟ «الْغَزْلَ» (مستدرک/ج۱۳/ص۱۸۷) غزل یعنی بافندگی. خانمهای شما بافندگی یاد بگیرند. بافندگی آزاد است. هر ساعتی خواست کنار میگذارد. حالا بولیز است، خیاطی است، قالی است، هرچه… هر لحظه میتواند کنار بگذارد. بچهاش گریه میکند کنار میگذارد و سراغ بچهاش میرود. سبک است، حتیالمقدور هم در خانه است. چون زن یک مشکلاتی دارد. مشکلات زن کسالتهایی که مربوط به زن است. مسأله ویار هست، مسأله حاملگی است، مسأله زایمان هست، یک مشکلاتی دارد. پس زن مشکلاتی دارد، کار هم یک خوبیهایی دارد.
جمعش به این است که یک کاری بدهیم که هم با بدن و ساختمان بدنش بخورد، و هم… اگر خواست بیرون برود آرایش نکند. قرآن میگوید: «تَبَرُّج» (احزاب/۳۳) «تَبَرُّج» از برج است. ما برج به ساختمانهایی میگوییم که در خیابان به آدم چشمک میزند. چنین میکند به من نگاه کن! ساختمانهایی که چشمک میزنند میگویند برج. «تَبَرُّج» یعنی مثل برج نشوید. یعنی طوری بیرون نیایید که چشمها به سمت شما برود. «فَیطْمَعَ الَّذی فی قَلْبِهِ مَرَضٌ» (احزاب/۳۲) آن کسی که مریض است چشمش عقب شما بیاید. بعد هم نگفته «فَیطْمَعَ الَّذین»، «فَیطْمَعَ الَّذی» یکوقت میگوید خوب حالا یک پسر هرزه، من به خاطر یک پسر هرزه کنم. خود را بپوشم. این رقمی لباس بپوشم. میگوید اگر یک هرزه هم در جامعه هست، باید یک طوری کنی، هرزهها ناکام شوند. هرزهها به عنوانی که شما یک آدم حراجی هستی، از تو لذت نبرند/برنا