حجت‌الاسلام «محسن قرائتی» یکی از اساتید و مفسران قرآن کریم است که بیش از ۳۲ سال است که به تدریس معارف قرآن و اهل‌بیت(ع) می‌پردازد و در نمایشگاه بین‌المللی قرآن در نظرسنجی مردمی به عنوان محبوب‌ترین چهره قرآنی معرفی شد به همین جهت برگزیدن نام «معلم دوست‌داشتنی» برای این چهره محبوب دور از واقعیت نیست.
خبرگزاری فارس در طرحی با عنوان «درس‌های قرآن معلم دوست‌داشتنی» به بازخوانی بخشی از مطالب ارزشمند ایراد شده توسط استاد قرائتی در «درس‌هایی از قرآن» می‌پردازد تا با تکرار معارف قرآنی و یادآوری آن برای مخاطبان گامی در جهت ارتقای سبک زندگی قرآنی و رسیدن به مطالبه مقام معظم رهبری برداشته باشد.
در ادامه هفتمین شماره «درس‌های قرآن معلم دوست‌داشتنی» را که در رابطه با «اخلاق و بیماری‌های روح و قلب» است و در ۱۷ فروردین‌ماه سال ۱۳۶۰ ارائه شده است تقدیم می‌کنیم.
لازم به ذکر است که متن ذیل گزیده‌ای از مهم‌ترین مطالب این جلسه است و لینک متن کامل آن نیز در انتهای صفحه وجود دارد.
نکته ۱) قلب به معنای عقل و ادراک است؛ قرآن می‌گوید: «إِنَّ فی ذلِکَ لَذِکْرى لِمَنْ کانَ لَهُ قَلْبٌ»(ق/۳۷) به درستی که در این آیات این قرآن تذکر خوبی است، منتهی برای کسانی که دل بدهند و به آن توجه کنند.
کسانی که هدایت الهی بر آنها اثر دارد
نکته ۲) قرآن در آیه‌ای دیگر می‌گوید: «لِیُنْذِرَ مَنْ کانَ حَیًّا»(یس/۷۰) خدا به پیغمبر می‌گوید: محمد! حرف تو در کسانی اثر می‌کند و کسانی را هدایت می‌کنی که زنده‌اند. کسی که فرهنگ حق در دلش اثر نکند، در فرهنگ قرآن مرده است؛ خدا به پیغمبرش می‌گوید: «إِنَّکَ لا تُسْمِعُ الْمَوْتى»(نمل/۸۰) حرف تو (ایمان) در مرده‌ها اثر نمی‌کند.
نکته ۳) قلب گاهی به معنای روح است؛ مثلاً قرآن می‌گوید: «وَ بَلَغَتِ الْقُلُوبُ الْحَناجِر»(احزاب/۱۰) قلبشان به حنجره ایشان رسید؛ آدم‌هایی که می‌میرند و روح از بدنشان بیرون می‌آید. در این زمینه می‌گوید: «وَ بَلَغَتِ الْقُلُوبُ الْحَناجِر» یعنی روحش به گلویش رسید پس قلب به معنای روح و درک و مرکز عواطف آمده است.
چه کسانی در روز قیامت عذاب نمی‌شوند؟
نکته ۴) قرآن می‌گوید: همه مردم در روز قیامت به عذاب مبتلا می‌شوند، «إِلاَّ مَنْ أَتَى اللَّهَ بِقَلْبٍ سَلیمٍ»(شعراء/۸۹) مگر کسانی که روح سالمی داشته باشند یا از طرفی قرآن در چند آیه می‌گوید: «فی قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ»(بقره/۱۰) پس هم روح سالم و هم روح مریض داریم.
نکته ۵) آیاتی داریم که می‌فرماید: «خَتَمَ اللَّهُ عَلى قُلُوبِهِمْ»(بقره/۷) به بعضی از دل‌ها مهر می‌زنیم؛ هر چه داد می‌زنی، هرچه اشک یتیم می‌بیند، در او اثر ندارد و بی‌تفاوت شده است.
نکته ۶) قرآن درباره آدم مریض می‌گوید: «وَ إِنْ یَرَوْا آیَهً یُعْرِضُوا وَ یَقُولُوا سِحْرٌ مُسْتَمِرٌّ»(قمر/۲) هرچه دلیل برایش می‌آوری، انکار می‌کند و می‌گوید: اینها سحر است و نمی‌پذیرد.
نکته ۷) در اصول کافی امام صادق(ع) می‌گوید: افراد خوب و با تقوا این دعا را زیاد می‌خوانند «رَبَّنا لا تُزِغْ قُلُوبَنا»(آل عمران/۸) بعد از آن که ما را هدایت کردی و در خط قرار دادی، قلب ما را منحرف نکن.
نشانه افراد خوب از دیدگاه قرآن
نکته ۸) قرآن می‌گوید: «إِنَّ یَوْماً عِنْدَ رَبِّکَ کَأَلْفِ سَنَهٍ مِمَّا تَعُدُّونَ»(حج/۴۷) یک روز از روزهای قیامت، با هزار سال شما برابری می‌کند؛ آن وقت امیرالمؤمنین می‌گوید: شیطان هزار سال عبادت کرد و یک مرتبه لغزید.
نکته ۹) قرآن می‌گوید: نشانه آدم خوب این است که: «لِکَیْلا تَأْسَوْا عَلى ما فاتَکُمْ وَ لا تَفْرَحُوا بِما آتاکُمْ»(حدید/۲۳) اگر دنیا را به او دادند یا از او گرفتند، تعادل روحیش را از دست ندهد.
رابطه انحراف قلبی و فتنه
نکته ۱۰) انحراف یکی از امراض قلبی است و نشانه آن این است که قرآن می‌گوید: «فَأَمَّا الَّذینَ فی قُلُوبِهِمْ زَیْغٌ» نشانه انسان‌های منحرف این است که «فَیَتَّبِعُونَ ما تَشابَهَ مِنْه» دنبال حرف‌های دو پهلو می‌روند «ابْتِغاءَ الْفِتْنَه» می‌خواهند فتنه به وجود بیاورند و مردم را گمراه کنند.
برای مطالعه متن کامل به اینجا مراجعه کنید.
