سیدمحمد غرضی گفت و گویی با سالنامه اعتماد انجام داده است که مشروح آن در ادامه می‌آید: «سالی که گذشت چنان سرشار از اتفاقات گوناگونی بود که حتی ذکر نام آن کار دشواریست. اما شاید آن چه بیش از همه این اتفاقات در خاطره ها باقی می ماند انتخابات ریاست جمهوری و مناظرات آن بود، محمد غرضی یکی از ۷ کاندیدایی بود که در این مناظرات شرکت کرد و تا حدودی خبرهای مناظراتی را تحت الشعاع اظهاراتش قرار داد. او نفر آخر این رقابت شد و حال پس از ۸ ماه به سراغش رفتیم تا شرایط کشور را در این یک سال و جریان حضورش در انتخابات را از زبان او بشنویم. اگرچه او همچون مناظراتش زود از کوره در می رفت و علاقه ای به گفت و گوی مفصل نداشت اما مدت زمانی را در اختیار ما گذشت و ما توانستیم هر چند کوتاه درباره اتفاقات سال گذشته با او گفت و گو کنیم. اتفاقاتی که به نظر او نه متاثر از دولت جدید بلکه متاثر از رای مردم بوده است.»
* برای شروع بحث، اگر بخواهیم به سالی که گذشت نگاهی بیندازیم اولین موضوع حائز اهمیت انتخابات ریاست جمهوری است شما یکی از کاندیداهای انتخابات بودید. چه شد که تصمیم گرفتید در این رقابت شرکت کنید؟
برای علت حضورم در انتخابات باید بگویم که من آن زمان احساس کردم در سال گذشته یعنی سال ۹۱، وضعیت روحی و روانی جامعه ضعیف شده است و بالاخره به اصطلاح افرادی از قبیل خود من، تمام احزاب و گروه ها از این که مردم به صورت گسترده پای صندوق های رای بیایند مایوس هستند و دائما هم این شبکه های خارجی مانند voa، bbc و رادیو اسرائیل، انرژی منفی به جامعه پمپاژ می کنند. به عبارتی باید گفت تقریبا این شبکه ها، جامعه ما را به شکلی در آورده بودند که یاس و نا امیدی بر جامعه مستولی شده بود. در این روزها حتی سیاستمداران هم ناامید بودند و به این می اندیشیدند که چه اتفاقی قرار است پیش بیاید؟ و همچنین در گیر این بودند که چه کسی کاندیدا می شود؟ و آیا مردم پای صندوق های رای می آیند؟ بنابراین چنین نگرانی هایی در جامعه به طور گسترده ای به وجود آمده بود. در چنین فضایی بود که من به این نتیجه رسیدم به عرصه این انتخابات بیایم و حرف های مثبت بزنم. و با این کار انرژی مثبت به جامعه تزریق کنم. چنانچه اگر به برنامه های انتخاباتی من توجه داشته باشید چنین کاری را هم انجام دادم.
* شما وارد عرصه رقابت شدید اما پیروز انتخابات نبودید. علت این اتفاق را چه می دانید و نظرتان درباره رقیبتان در سیر مناظره ها وبرنامه های انتخاباتی چیست؟
من بلافاصله پس از رای گیری در روز جمعه ۲۴ خرداد و قبل از این که نتایج نهایی انتخابات اعلام شود به آقای روحانی تبریک گفتم و به او گفتم که امیدوارم موفق باشید.
* یعنی نگاهتان به ایشان و برنامه های او مثبت بود.
بله. توجه داشته باشید ما با آن شرایطی رو به رو بودیم که پیش از این شرح دادم. ناامیدی و یاس و انرژی منفی در جامعه وجود داشت. نتیجه یا به عبارتی ویژگی این انتخابات چنین بود که مردم پاسخ امریکایی ها را دادند. برای توضیح این موضوع باید بگویم که در این سال ها امریکایی ها مدام به کشور ما فشار می آوردند، و تهدید پشت سر تهدید بود. امریکاییها در این سال بارها از گزینه نظامی سخن به میان آوردند و به اشکال گوناگون به دنبال این بودند که ثابت کنند انقلاب از بین رفته است. آن ها در راستای این هدفشان چنین موضوعی را نیز به جامعه تزریق می کردند که ما هستیم و برنامه هایی برای ایران داریم. به عبارتی شمشیر را کشیده بودند اما با حضور مردم پای صندوق های رای، آن هم ۳۷ میلیون نفر، شمشیرشان شکست و ناکام ماندند. با پیش آمدن چنین شرایطی من به خواسته خودم رسیدم . به عبارتی انقلاب و کشورمان ایران از شر شمشیر امریکاییها فاصله گرفت. و برای من همین کفایت می کرد. زیرا خواسته من همین بود. درباره نتیجه انتخابات هم هر کس که رای آورد مردم به او رای داده اند، مبارکش باشد.
*بر اساس این اظهارات شما تنها برای جلوگیری از سردی تنور انتخابات یا گرم شدن آن پا به این عرصه گذاشتید؟
نه، من بنا بر تکلیفی که احساس کردم پا به عرصه انتخابات گذاشتم و تکلیف هم این بود که ما باید اعتماد را به مردم باز می گرداندیم وگرنه من که مسئولیتی در قبال گرم کردن تنور انتخابات ندارم. من تنها می توانم آن چه که ظرف این ۷۰ سال عمری که داشته ام ( و بیش از ۶۰ سال آن در مسیر انقلاب بوده است) کسب کرده ام در اختیار مردم بگذارم و برای آن ها توضیح دهم. من که گرم کننده چنین فضاهایی نیستم. پس باز هم تاکید می کنم من بنا بر تکلیفی که احساس می کردم وارد انتخابات شدم.
* شما از رابطه ای صحبت کردید که بنابر آن ایران در فضای بین الملل با مشکلاتی مواجه بوده است که بر طبق آن تهدیدهای امریکا افزایش یافته و حتی از گزینه نظامی سخن به میان آمده است. با توجه به رخدادهای ماه های اخیر (پس از ریاست جمهوری آقای روحانی) فضایی برگرفته از دیپلماسی دولت جدید بر جامعه ما حاکم شده است. چقدر این دیپلماسی را موفق می دانید؟
آن چه که در این ماه ها اتفاق افتاده است دیپلماسی آقای روحانی و وزیرشان آقای ظریف نیست بلکه آن چه که در فضای جامعه حاکم شده است خواست مردم است. مردم با روش و رفتار دولت قبلی موافق نبودند و به کسی رای دادند که مخالف روش ها و رفتار دولت قبلی بود. تاثیرات رای مردم بوده است که این دیپلماسی رو به موفقیت گام برمی دارد. و رای مردم است که چنین دیپلماسی ای را قبول کرده است و این افراد مامور به اجرای این خواسته مردم هستند و من امیدوارم که با خواست خداوند آن ها در این کار موفق شوند.
* ارزیابی شما نسبت به دیپلماسی ای که دولت ما در فضای بین الملل پیش گرفته است چیست؟
آن چه در حال وقوع است بسیار مثبت و خوب است و من در این زمینه فقط این را می گویم که انشالله امریکایی ها سر عقل بیایند و به حرف های ملت ما توجه کنند و آن را درک کنند. همچنین از تهدید و بازی سیاسی و این چنین رفتارهایی دست بردارند. البته من مطمئنم که چنین اتفاقی دیر یا زود می افتد و امریکا مجبور به درک حرف های ملت ما بشود اما ممکن است در این مسیر دچار مشکلات و سختی هایی هم بشود.
* اگر بخواهم از گفته های شما توصیفی از دولتمردان عرصه سیاست خارجه داشته باشم چنین برداشتی حاصل می شود که آن ها ماموران اجرای خواسته مردم هستند و نوع مجری گری آن ها مهم نیست. آیا تفاوتی نداشت که چه کسانی پای مذاکره در ژنو بروند؟
همه آن چه که پیش از این گفتم برای پاسخ به این سوال کفایت می کند. من به دنبال بررسی جزئی حوادث دیپلماسی کشور نیستم و علاقه ای ندارم که با نگاهی جزئی به این مسائل بپردازم . من در سوال قبلی به شکل کلی به این موضوع پرداختم. فکر می کنم توضیحات کفایت می کند.
* دولت جدید در حوزه اقتصادی نیز پیشرفت هایی داشته است که بسیاری از اقتصاددانان آن را متاثر از سیاست خارجه می دانند. سیاست های اقتصادی دولت را چگونه ارزیابی می کنید؟
در ابتدا باید بگویم نظر من با آن چه در متن سوال نسبت به شرایط اقتصادی کشور عنوان کردید، متفاوت است. و من چندان این نظر را قبول ندارم. اقتصاد ایران تابع صد صفحه پروژه دولت هاست که برخی از آن ها هم به بن بست هایی برخورد کرده است. اقتصاد یک روزه زاییده نمی شود، یک روزه اصلاح هم نمی شود و در همین راستا یک روزه هم نابود نمی شود. من همانطور که در مناظره های انتخابات گفتم این دولت ها از همان ابتدا با تورم زندگی کرده اند و در این دوره هم اوضاع سخت شده است.
* شما به این موضوع اشاره کردید که دولت ها با تورم زندگی کرده اند. تصویری از شرایط اقتصادی فعلی کشور در اختیار ما بگذارید؟
شرایط اقتصادی کشور تابع پدیده طولی است اگر بخواهیم عرضی به آن نگاه کنیم موفق نمی شویم. اقتصاد ایران تابع این پدیده طولی است که بر اساس آن دولت ها طی ۱۰۰ سال گذشته با تورم زندگی کرده اند و در حال حاضر تورم تند شده است و بنابراین قابلیت مقایسه یکسال و ۲ سال ممکن نیست. تنها می توان امیدوار بود که دولت هایی در ایران روی کار بیاید که با شرایط اقتصادی ای روبه رو باشند که بتوانند بدون تورم زندگی کنند.
* شما طبیعتا برنامه اقتصادی برای اداره جامعه داشته اید. به نظرتان دولت جدید در فضای اقتصادی چه باید بکند؟
من علاقه ای برای ورود به مسائل جزئی ندارم و اگر قرار بر چنین سوالاتی باشد تمایلی به پاسخگویی ندارم. البته من به این سوال شما هم به نظر خودم در سوال پیشین پاسخ گفته ام. اما برای توضیح بیشتر، این دولت ها با تورم زندگی کرده اند و من امیدوارم دولت هایی روی کار بیایند که که بدون تورم زندگی کنند. به عبارتی یک شرایط تحمیلی در این سال ها وجود داشته است. باید این موضوعات را به درستی درک کرد تا منظور من را بفهمید. یعنی وقتی اقتصاد کشور طولی است با یک سال و دوسال چیزی تغییر نمی کند و حل نمی شود. در علم محاوره این موضوع را با دو کلمه تبیین می کنند پدیده طولی و پدیده عرضی. پدیده طولی به طور متوالی اتفاق می افتد اما پدیده عرضی یکبار اتفاق می افتد به عبارتی مقطعی است. اقتصاد ایران به صورت طولی حرکت تورمی داشته است اینکه در برابر آن سد بسازند و با یک پدیده عرضی بخواهند، این مساله را حل کنند امکان پذیر نیست.
* از بحث اقتصادی خارج شویم؛ ما در سال های اخیر بارها شاهد درگیری میان دولت و مجلس بوده ایم از سوی دیگر تنش هایی میان دولت و مجلس فعلی هم بر سر انتصابات وزرا، فعالیت ان ها و مسائل دیگر وجود داشته است. به نظر شما علت این وقایع چیست؟
امروز ملت از رفتار دولت راضی است علت این رضایتمندی هم این است که دولت قبلی تقریبا هر روز با یک نهادی دعوا می کرد؛ یک روز شاهد دعوای دولت با مجلس بودیم و روز دیگر شاهد دعوایش با قوه قضائیه؛ یک روز دولت درگیری با این گروه داشت و روز دیگر با گروهی دیگر. ویژگی شرایط فعلی این است که دولت با کسی دعوا نمی کند و همین برای جامعه و مردمان کشورمان عامل رضایتمندی است و برای کشورمان بسیار خوب است. این دولت با آرامش و بدون سر و صدا و درگیری کار خود را انجام می دهد. امیدوارم خداوند به آن ها کمک کند تا بتوانند این مسیر را ادامه دهند. مردم از این که دائم دستگاه های مختلف حکومتی با هم سر جنگ داشته باشند خیری نمی برند و خوششان نمی آید بنابراین همین که این مسائل تمام شده است و دولتی روی کار آمده که با کسی ناسازگاری نمی کند بسیار خوب است.
* اگر می توانستید در اتفاقات سال ۹۲ و فعالیت هایی که انجام شد تغییری ایجاد کنید. این تغییر به کدام بخش مربوط می شد؟
اگر به مناظرات گوش کرده باشید من در این مناظرات هم عرض کردم دولتی که بخشی نگاه کند هم آن بخش را از بین می برد و هم موجب نابودی خودش می شود مثلا اگر آموزش و پرورش را در نظر بگیرد، یا کشاورزی،یا سینما، به عبارتی در اداره حکومت بخشی نگری را در نظر بگیرد؛ این رویه هم منجر به از بین رفتن حکومت می شود و هم بخش مربوطه را نابود می کند. دولت مجموعه واحدی است که باید در جهت اصلاح و توسعه حرکت کند.
*برای سوال پایانی به نظر شما مهمترین واقعه سال ۹۲ چه بوده است؟
مهمترین اتفاقی که در سال ۹۲ افتاده است ۲۴ خرداد است که ۳۷ میلیون نفر پای صندوق های رای امدند و با حضورشان وضعیت انقلاب، اسلام و ایران را تثبیت کردند و پاسخ امریکایی ها را دادند و موضوع مهم دیگر این است که این اتفاق برخاسته از مردم و به عبارتی کار مردم بود نه کار احزاب و گروه ها.
