«حمید ابوطالبی» این روزها دیگر فقط یک دیپلمات مشهور در میان جامعه دیپلمات های کشور و فردی گمنام در میان مردم عادی نیست، حالا ماجرای عدم صدور روادید برای وی به عنوان سفیر و نماینده دائم ایران در سازمان ملل متحد توسط آمریکا نامش را بر سر زبان‌ها انداخته است.
ماجرای عدم صدور ویزا برای این دیپلمات قدیمی درست در زمان برگزاری مذاکرات ایران و کشورهای ۱+۵ که آمریکا نیز یکی از آنهاست، حاشیه ساز شده؛ حاشیه هایی که شاید بتواند بر روی روند مذاکرات نیز تاثیرگذار باشد.
همه سفیران ایران در سرزمین یانکی ها
از زمان تشکیل سازمان ملل متحد و قرار گرفتن مقر این سازمان در شهر نیویورک، کشورهای مختلف جهان نماینده و سفرایی را برای حضور دائمی در این سازمان اعزام می کردند.
ایران نیز به عنوان یکی از کشورهای عضو سازمان ملل قبل و بعد از انقلاب اسلامی، اقدام به اعزام سفیر و نماینده به سازمان ملل کرد.
بر اساس قوانین بین المللی دولت آمریکا موظف است به نمایندگان کشورها در سازمان ملل و همچنین شخصیت هایی که نیاز به حضور در برنامه های این سازمان دارند، روادید بدهد.
پیش از انقلاب عبدالله انتظام و فریدون هویدا (برادر امیر عباس هویدا نخست وزیر رژیم طاغوت) به عنوان سفیران ایران در سازمان ملل متحد فعالیت می کردند.
کاظم رجوی برادر مسعود رجوی سرکرده گروهک تروریستی منافقین پس از انقلاب اولین سفیر ایران در سازمان ملل متحد بود.
پس از وی نیز محمد نبوی و سعید رجایی خراسانی به عنوان سفیر ایران در سازمان ملل انتخاب شدند.
پس از رجایی خراسانی، کمال خرازی به عنوان سفیر ایران در سازمان ملل متحد معرفی شد. خرازی که مدت ۸ سال این سمت را بر عهده داشت؛ طولانی ترین مدت خدمت در سازمان ملل را تاکنون بر عهده داشت.
هادی نژاد حسینیان نیز سفیر بعدی ایران در سازمان ملل بود و پس از وی نیز جواد ظریف، وزیر امور خارجه فعلی ایران، راهی نیویورک شد.
ظریف نیز ۵ سال دفتر نمایندگی ایران در سازمان ملل را مدیریت کرد و یک سال پس از آغاز به کار دولت احمدی نژاد به تهران بازگشت تا محمد خزاعی جایگزین وی شود.
ماموریت خزاعی اما اسفند ماه سال گذشته به پایان رسید ولی پایان ماموریت وی، آغاز تنش دیگری در روابط ایران و آمریکا بود.
ایران چندماه پیش از اتمام ماموریت خزاعی بر اساس عرف دیپلماتیک حمید ابوطالبی را به سازمان ملل معرفی می کند ولی مرجعی که باید ویزای ورود ابوطالبی به آمریکا را صادر کند وزارت امور خارجه این کشور است.
حمید ابوطالبی کیست؟
معاون سیاسی فعلی دفتر رئیس جمهور متولد سال ۱۳۳۶ در تهران در دارای مدرک دکترای جامعه شناسی از دانشگاه لرون فرانسه و همچنین مدرک کارشناسی ارشد جامعه شناسی از دانشگاه سوربن فرانسه و کارشناسی ارشد تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی از دانشکده الهیات دانشگاه تهران و کارشناسی جامعه شناسی از دانشگاه تهران است.
در سوابق ابوطالبی مسئولیت‌های گوناگونی همچون سفیر جمهوری اسلامی ایران در کشورهایی نظیر ایتالیا، بلژیک، استرالیا و اتحادیه اروپا (به مدت ۱۵ سال)، مدیر کل سیاسی وزارت امور خارجه(به مدت ۵ سال)، مشاور وزیر امور خارجه(به مدت۵ سال) و عضویت در شورای استراتژیک وزارت امور خارجه نمایان است.
ابوطالبی همچنین در مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام و در دوره‌ای که حسن روحانی مسئولیت این مرکز را بر عهده داشت، رئیس گروه مطالعات آسیا بوده است.
ابوطالبی پس از روی کار آمدن دولت یازدهم به دلیل ارتباط مثبت با حسن روحانی از مرکز تحقیقات استراتژیک به دفتر رئیس جمهور نقل مکان کرد و در ۱۶ مهر ماه سال ۹۲ به عنوان مسئول سیاسی دفتر رئیس جمهور منصوب شد.
یک سابقه و آغاز حاشیه ها!
بر اساس برخی اخبار، وزارت امور خارجه چند ماه پیش از اتمام ماموریت خزاعی برای ابوطالبی درخواست ویزا می کند اما تا اسفند ماه سال گذشته هیچ خبری مبنی بر صدور ویزا برای وی به اطلاع ایران نمی رسد.
روز ۲۰ اسفند انتشار خبری در فضای مجازی موضوع اعزام سفیر جدید ایران در سازمان ملل را وارد فاز جدیدی می کند.
خبرنگار روزنامه واشنگتن پست در وبلاگ شخصی خود و پس از آن در صفحه سیاسی این روزنامه با طرح این پرسش که «ایرانیان از خود می پرسند چگونه این فضای باز و جدید گفتگو قرار است به اشتراک گذاشته شود حال آنکه تهران قادر نیست مقام عالی رتبه خود را که می تواند نقش مهمی در باز شدن انجماد دیپلماتیک داشته باشد، به دفترش در سازمان ملل اعزام کند؟» تلویحا ماجرای عدم صدور ویزا برای سفیر جدید ایران در سازمان ملل را مورد اشاره قرار می دهد.
این خبرنگار آمریکایی در ادامه مطلب خود می نویسد: «او (ابوطالبی) چندین ماه است که منتظر ویزای آمریکا است اما هیچکس در تهران دلیل این تاخیر در صدور ویزا را نمی‌داند.»
زمانی که خبرنگار روزنامه واشنگتن پست در اسفندماه سال گذشته، موضوع عدم صدور ویزا برای ابوطالبی را پیگیری می کند مسئولان وزرات خارجه آمریکا به وی اعلام کرده اند که براساس قانون تابعیت و مهاجرت آمریکا آنها از افشای جزئیات مربوط به ویزای افراد معذور هستند.
اما این خبر در سکوت رسانه ای و آغاز تعطیلات سال نو در ایران بازتاب گسترده ای پیدا نکرد تا آنکه در اواسط فروردین ماه جاری برخی مقامات در وزارت امور خارجه و همچنین برخی سناتورهای آمریکا ضمن اشاره به احتمال معرفی ابوطالبی از سوی ایران به عنوان سفیر و نماینده دائم این کشور در سازمان ملل از این مساله انتقاد کردند.
در این میان «تد کروز» سناتور آمریکایی جمهوری خواه ایالت تگزاس طرحی را به کنگره آمریکا پیشنهاد داد که بر اساس آن آمریکا مجاز است ورود افرادی که برای منافع این کشور تهدید محسوب می شوند و یا این منافع را پیش از این مورد تهدید قرار داده اند، را به خاک این کشور محدود کند.
این سناتور آمریکایی در دفاع از طرح خود می گوید: « قابل تصور نیست که ایالت متحده تحت عنوان پروتکل دیپلماتیک بین المللی مجبور به میزبانی شخصی خارجی شود که بی توجهی فوق العاده ای به وضعیت دیپلمات هایی که در کشور او مستقر بودند نشان داده است.»
پیش از آن نیز سایر سناتورها در نامه ای به جان کری وزیر خارجه آمریکا، ابوطالبی را از “توطئه گران اصلی” در بحران گروگان گیری سفارت آمریکا توصیف کرده اند و نامزدی او را “سیلی به صورت آمریکایی هایی است که گروگان گرفته شدند” خوانده بودند.
سنای آمریکا روز ۱۹ فروردین جاری، طرح ارائه شده از سوی سناتورهای آمریکایی را تصویب کرد و بر اساس این طرح ورود حمید ابوطالبی به این کشور ممنوع شد.
پس از مجلس سنای آمریکا، کنگره این کشور نیز طرحی مشابه را تصویب کرد که بر اساس آن ابوطالبی نمی تواند وارد خاک این کشور شود.
نمایندگان کنگره آمریکا نیز در بیانیه نسبت به معرفی ابوطالبی برای حضور در آمریکا به عنوان نماینده ایران در سازمان ملل انتقاد کردند.
البته باراک اوباما رئیس جمهور آمریکا تاکنون مصوبه کنگره آمریکا برای ممنوعیت ورود ابوطالبی به خاک این کشور را امضا نکرده است.
سخنگوی کاخ سفید نیز با تاکید بر اینکه «ما نگرانی های خود درباره انتصاب ابوطالبی را به اطلاع مقامات ایران رسانده ایم»، اعلام کرد که آمریکا به وی ویزا نخواهد داد.
آیا ابوطالبی سفارت آمریکا را فتح کرده است؟
جدای از همه حاشیه های پیرامون ابوطالبی و اینکه آیا وی واقعا جز فاتحان لانه جاسوسی آمریکا بوده است یا خیر؟، شنیدن ماجرا از زبان خود ابوطالبی جالب تر است
وی چند روز پیش از پررنگ شدن حواشی اعزامش به آمریکا، درباره حضور خود در میان دانشجویان خط امام می‌گوید: «واقعیت این است که من در سیزده آبان آن سال و زمان اشغال اصلا در تهران نبودم که از این امر مطلع و یا در آن مشارکت و یا حضور داشته و یا نامم مطرح باشد؛ بلکه من در اهواز از ما وقع مطلع شدم. مدتی بعد که به تهران آمدم یک روز مرحوم شهید دادمان به واسطه یکی دیگر از شهدا و فرماندهان جنگ تحمیلی به نام مرحوم شهید ذاکر به من پیغام داد که آنها برای ترجمه به زبان فرانسه به کسی نیاز دارند که بتواند این کار را انجام دهد؛ من پذیرفتم و از منزل به فرودگاه رفتم و به همراه نماینده ویژه پاپ رهبر مسیحیان کاتولیک که وارد تهران شده بود برای اولین بار وارد سفارت شدم. یکی دو باردیگر هم وقتی که درارتباط با خارج، کار ترجمه لازم بود آنرا به زبان انگلیسی و یا فرانسوی انجام دادم، مانند: ترجمه در زمان آزادی کارکنان زن و سیاه پوستان در کنفرانس مطبوعاتی؛ که جنبه ای کاملا انسان دوستانه داشت.»
معاون سیاسی فعلی دفتر رئیس جمهور البته به نکته قابل توجه دیگری نیز اشاره می کند: «در اینترنت آنقدر مطالب شبیه بی تشابه می یابید که اعجاب آوراست. بخصوص چیزهایی که به سی وچند سال پیش برمی گردد؛ مثلا شما می توانید شخصی را درست با اسم و فامیل من پیدا کنید که به درجه رفیع شهادت رسیده است. اما من منظور سوال شما را می فهمم به همین جهت هم برای اطلاعتان می گویم من نزدیک پانزده سال است که در کشورهای غربی بسیار نزدیک به آمریکا از اروپا تا استرالیا سفیر بوده و همیشه هم سروکارم با غرب بوده است. حتی درسال ۱۳۷۳ هم که به آمریکا رفتم و مدتی عضو هیئت نمایندگی کشورمان درمجمع عمومی سازمان ملل بودم.»
شاید یک دوره حضور ابوطالبی در نیویورک به عنوان عضو دفتر نمایندگی ایران در سازمان ملل، دولت روحانی را مجاب کرده بود که در روند حضور وی در آمریکا مشکلی ایجاد نمی شود اما درست در شرایطی که موضوع اعتماد سازی میان دو طرف مطرح است، آمریکا اجازه حضور نماینده ایران در آمریکا را نداد.
واکنش های ایرانی در برابر اقدام آمریکایی
مرضیه افخم اولین مسئول دولتی بود که پس از اظهارات یک هفته گذشته مقامات آمریکایی، واکنش نشان داد.
افخم با بیان اینکه ایران نیز رسماً نظرات خود را درباره عدم صدور ویزا برای ابوطالبی به طرف مقابل، منتقل کرده است گفت: «رفتار دولت آمریکا بـا نماینده جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل متحد قابل قبول نیست و دکتـر حمید ابوطالبی گزینه جمهوری اسلامی ایران بـرای نمـایندگی در سازمان ملل متحد است که در زمره بهترین دیپلمات های جمهوری اسلامی ایران با سابقه سفارت در ایتالیا ، بلژیک و استرالیاست که در دهه هفتاد (هجری شمسی) نیز بصورت رسمی برای حضور در سازمان ملل متحد روادید آمریکا دریافت کرده است .»
در ادامه نیز عراقچی معاون حقوقی و بین الملل وزارت امور خارجه در گفت‌وگو با فارس در این‌باره تاکید کرد که «گزینه وزارت خارجه برای تصدی نمایندگی دائم ایران در سازمان ملل در نیویورک تنها حمید ابوطالبی است و وزارت خارجه قصد معرفی هیچ گزینه دیگری غیر از ابوطالبی برای تصدی این پست را ندارد.»
آیا ابوطالبی به نیویورک می رود؟
حاشیه سازی بر سر حضور ابوطالبی در آمریکا آن‌هم به بهانه حضور وی در میان دانشجویان پیرو خط امام و تسخیر لانه جاسوسی این کشور در ایران، موضوعی است که می تواند پشت پرده های بسیاری داشته باشد.
تاثیرگذاری بر مذاکرات ایران و کشورهای ۱+۵ و اخلال در روند کاری دفتر نمایندگی ایران در سازمان ملل شاید قابل پیش بینی ترین هدف آمریکا از عدم اعطای ویزای ابوطالبی باشد.
اما در این میان برخی شنیده ها از احتمال صدور ویزای محدود برای ابوطالبی از سوی آمریکا حکایت دارد که بر اساس آن دارنده این ویزا نمی تواند از محدود ۱۰ تا ۲۵ مایلی نیویورک خارج شود و در واقع رفت و آمد وی در محدوده سازمان ملل، محل اقامت و دفتر نمایندگی ایران در سازمان ملل خواهد شد.
البته زمزمه هایی نیز مبنی بر اعلام رضایت برخی مقامات داخلی برای اعزام ابوطالبی به سازمان ملل با پذیرش اعطای ویزای محدود به وی از سوی آمریکا، به گوش می رسد.
بنابر این گزارش، مرحوم رجایی خراسانی سفیر اسبق ایران در سازمان ملل متحد نیز دارای ویزای محدود تردد در آمریکا بود که تجربه ای تلخ برای وزارت امور خارجه به همراه داشت و اقدامات دستگاه های امنیتی آمریکا بدلیل تحت نظر داشتن همیشگی دیپلمات های ایران، فرصت حاشیه سازی را فراهم می کرد.
به گزارش فارس، صدور و یا عدم صدور ویزا برای ابوطالبی آزمونی بزرگ برای دولت تدبیر امید است؛ آزمونی که می تواند شعارهای انتخاباتی دولت مبنی بر بازگرداندن عزت به پاسپورت ایرانی را تحت تاثیر قرار دهد و این سوال را در اذهان عمومی ایجاد کند که «چطور دولتی که نمی تواند در اوج خوشبینی به مذاکرات، برای سفیر خود در سازمان ملل ویزا بگیرد، می خواهد به پاسپورت شهروندان ایران عزت بدهد؟»
