پسر جوان در دایره اجتماعی کلانتری اظهار داشت: خیلی سعی کردم خودم را شبیه یک دختر درست کنم تا کسی متوجه نشود اما به محض اینکه با افسر پلیس روبهرو شدم او دستگیرم کرد و مرا به کلانتری آورد! نمیدانم چرا دستگیرم کردهاند؟
اصلا به کسی چه مربوط است که من دختر هستم یا پسر! اظهارات پدر بهرام پدر این پسر جوان که بهمحض اطلاع از دستگیری فرزندش خود را به کلانتری رسانده بود و بسیار ناراحت و عصبانی بهنظر میرسید، در دایره اجتماعی کلانتری گفت: نمیدانم کجای کارم لنگ میزند که تنها پسرم اینطوری آبرو و حیثیتم را بهبازی گرفته است.
او آهی کشید و افزود: از روزی که پسرم به سن نوجوانی رسید، سعی کردم تمام امکانات لازم و رفاه کامل را برایش مهیا کنم تا چشم و دلباز بار بیاید و بتواند مدارج عالی تحصیلی را طی کند اما او آنقدر بیظرفیت است که دیپلمش را هم بهزور گرفت.
این بچه ناخلف به بهانههای مختلف تا به حال چندین بار مرا سر کیسه کرده است و هر موقع درباره آینده با هم حرف میزنیم، میگوید آرزو دارد تکلیف سربازیاش را مشخص کند و هر چه زودتر به خارج از کشور برود. از شما چه پنهان، شنیدن این حرف برای من و مادرش که پس از چندین سال صاحب پسری شدهایم، خیلی سخت است و ما تصمیم گرفتیم کمی با او سختگیری کنیم.
ولی او هیچ تغییری نکرد و امروز هم این دستهگل را به آب داده است. اظهارات پسر دخترنما بهرام پس از شنیدن سخنان پدر خود درباره دلیل انجام کارهایش بیان داشت: تنها سرگرمیام تماشای برنامههای ماهواره است و تحتتاثیر یکی از این برنامهها که مجری آن میگفت: مردان با ظاهر و تیپ قلمی و ریز به شخصیت زنانه نزدیکتر هستند و میتوانند تغییر جنسیت بدهند، فکر احمقانهیی بهسرم زد و با این خیال باطل که اگر زن بشوم برای خروج از کشور دردسر کمتری خواهم داشت، تصمیم گرفتم تغییر جنسیت بدهم. من از مدتی قبل دور از چشم پدر و مادرم لباسهای دخترانه میپوشیدم و با تیپ و آرایش زنانه بیرون میرفتم تا در ابتدا به حرکات و رفتار ظاهری زنانه عادت کنم ولی… ! برای خودم متاسفم و به پدرم قول میدهم که اشتباهات گذشتهام را جبران کنم. فرمانده انتظامی مشهد در این باره گفت: برای بررسی دقیق علت این کار پسر جوان و اختلافات او و پدرش، پرونده به مرکز مشاوره پلیس خراسان رضوی ارجاع شده است تا مطالعه علمی روی آن انجام شود.
سرهنگ احد کریمی افزود: اینگونه پروندهها بهخاطر پیچیدگی و حساسیتی که دارند باید مورد بررسی و تجزیه و تحلیل علمی قرار بگیرند تا بتوان اقدام صحیحی در این باره انجام داد. وی خاطرنشان کرد: پلیس حرفهیی باید دید علمی، روش کارشناسانه و برخورد قانونی در بررسی پروندهها داشته باشد تا بتواند راهکارهای صحیح را برای پیشگیری و درمان معضلات و مشکلات اجتماعی در حوزه مسئولیتها و ماموریتهای خود تبیین کند.
نقش وراثت و محیط در شکلگیری رفتار افراد «رضا ترابی»، کارشناس ارشد مشاوره در اینباره معتقد است: عوامل زیادی در شکلگیری رفتار افراد دخیل هستند که در یک دستهبندی کلی به ۲گروه عامل وراثت و محیط تقسیم میشوند. هر فرد با یک سری صفات و ویژگیهای منحصر بهفرد که از والدین خود به ارث میبرد متولد میشود و تحتتاثیر نیروهای محیطی خاص خود رشد میکند. برخی از این ویژگیها و شرایط باز و آشکار هستند و برخی پنهان.
در عین حال این ۲عامل به حدی در هم تنیده و دارای اثرات متقابل بر یکدیگر هستند که گاهی جداسازی آنها سخت است. بهطور مثال اگر مادری در سه ماهه نخست حاملگی به سرخجه که یک عامل بیرونی(یعنی خارج از محیط ژنها و کروموزومهای تشکیلدهنده جنین) است، مبتلا شود این احتمال که نوزاد او کر، کور یا دارای ضایعه مغزی شود بسیار زیاد است و ممکن است بسیاری این اثرات را ناشی از وراثت بدانند. وی خاطرنشان کرد: بهطور کلی این عوامل(وراثت و محیط) از همان اوان تشکیل نطفه بر یکدیگر و در کل بر شکلگیری یک نوزاد تاثیر میگذارند که این گویای اهمیت توجه بیشتر است.
انگیزههای متفاوت یک رفتار در افراد مختلف وی افزود: بروز یک رفتار مشخص در افراد مختلف میتواند دارای دلایل و انگیزههای کاملا متفاوتی باشد، بهطور مثال گریه ۲نوزاد که در یکی ممکن است به دلیل گرسنگی و در دیگری بهعلت درد و ناراحتی بدنی باشد. اکنون با توجه به آنچه بیان شد بهطور مختصر به بررسی رفتار بهرام میپردازیم. البته پیش از هر چیز از آنجایی که انگیزه بررسی چنین موضوعاتی، روشن شدن زوایای مختلف بروز یک رفتار برای آگاهی هر چه بیشتر خواننده است، ذکر این مطلب ضروری به شمار میآید که آنچه مورد اشاره قرار میگیرد تنها دلایل و انگیزههای احتمالی این قبیل رفتارهاست، نه فرضیهیی اثبات شده!
با توجه به سن بهرام، قویترین فرضیه درباره رفتارهای او، فرضیه هیجانخواهی است. هیجانخواهی یعنی نیاز بهموقعیتها و تجارب متنوع، تازه و پیچیده! وی ادامه داد: میزان هیجانخواهی در بین افراد مختلف، متفاوت است و به همان نسبت روشهای ارضای آن متنوع و گستردهتر. در هیجانجویی سطح پایین ممکن است شخص با روشن کردن یک ترقه یا یک سیگار ارضا شود ولی در هیجانجویی سطح بالا ارضای هیجان نیاز به تجربهیی پیچیدهتر و تازهتر دارد.
میزان هیجانطلبی در هر سطحی که باشد تحت تاثیر محیط و زمان ارضای آن تغییر میکند و به اشکال متنوع و مختلف بروز میکند. بنابراین با توجه به شرایط این پسر جوان، یکی از دلایل احتمالی بروز این رفتار میتواند هیجانجویی سطح بالا یا زیاد باشد. ترابی بیان کرد: معمولا نیازها و خواستههایی که هر فرد دارد، قوه محرکه او محسوب میشود. به عبارت دیگر نیروی محرکه رفتارها، نیازهای فطری و اکتسابی ما هستند بهطوری که نیاز به خوراک، پوشاک، مسکن، خودرو و… ما را به سمت کار و تلاش هدایت میکند. خود این کار و شغل ما را به سمت یادگیری مهارتهای خاص یا تحصیل در رشتهیی مخصوص میکشاند و به همین ترتیب اهدافی برای ما مشخص میشود که در جهت نیل به آنها حرکت میکنیم.
اما اگر تمام امکانات برای یک فرد مهیا باشد، دیگر دلیل و انگیزهیی برای کار، تحصیل و کسب مهارت نمیبیند و از طرفی هم در اثر بیانگیزگی احساسات، پوچی و بیحوصلگی بر او غلبه میکند. از این رو برای رفع این احساسات منفی دست به رفتارهایی مانند آنچه مشاهده کردیم، میزند. فرضیه سوم را میتوان در شیوههای تربیتی فرزندان جستوجو کرد یعنی رفتار پدر و مادر.
گاهی رفتاری که والدین با فرزند خود دارند، متناسب با شرایط واقعی او نیست. به عبارتی دیگر رفتاری که با پسر خود دارند، در واقع رفتاری در خور یک دختر است تا یک پسر. بهطور مثال در تهیه اسباب بازی برای دختر خود هدیه پسرانه و برای پسر خود هدیه دخترانه میخرند.
حتی ممکن است دانسته یا ندانسته از او توقع داشته باشند که رفتار جنس دیگر را از خود بروز دهد. البته هر کدام از این رفتارها به دلایل مختلف و گستردهیی انجام میشود ولی به هر حال بر رفتار و شخصیت فرزندانشان تاثیرات منفی بر جای میگذارد.
در بروز چنین رفتاری میتوان به یادگیری اجتماعی یا مشاهدهیی اشاره کرد یعنی یادگیری از طریق مشاهده رفتار دیگران که یکی از عوامل مهم موثر بر رفتار آدمی است بهطوری که«آلبرت بندورا» از روانشناسان صاحبنظر در حیطه رفتار آن را شالوده یادگیری و شکلگیری شخصیت میداند. از آن جا که از تاثیرگذارترین ابزار در این زمینه، رسانههایی همچون تلویزیون و ماهواره هستند و با توجه به اینکه از عمدهترین سرگرمیهای بهرام تماشای برنامههای ماهوارهیی با مضمون تغییر جنسیتی، آن هم در سنین بحرانی زندگی بوده است، بنابر نظریه یادگیری اجتماعی، احتمال زیادی متصور است که تحت تاثیر چنین برنامههایی دست به اقدام مذکور زده باشد.
این مسئله از طرفی هم اهمیت توجه مضاعف والدین نسبت به سرگرمیها و نحوه گذراندن اوقات فراغت فرزندان را نشان میدهد و البته باید بگوییم یادگیری مشاهدهیی تنها منحصر به رسانههای دیداری و شنیداری نمیشود، بلکه شامل مشاهده رفتار دوستان، همسالان و تمامی افراد اجتماع نیز هست. وی خاطرنشان کرد: فرضیه دیگر میتواند بحران یا اختلال هویت جنسی باشد. حالتی که در آن ویژگیهای فیزیولوژیک یک فرد با خود پنداره برداشت ذهنی و روانی او از خود همخوانی ندارد.
به عبارت دیگر فردی که از لحاظ ظاهری و فیزیولوژیک، پسر و دارای ویژگیهای نخستین جنسی مذکر است، از لحاظ ذهنی و روانی احساس میکند که یک دختر است یا باید یک دختر باشد. چنین فردی اگر در شرایط محیطی مشخصی قرار گیرد این تعارضات را بروز خواهد داد و برای رها شدن از چنین وضع بغرنجی دست به رفتارهایی متناسب با جنس دیگر، همخوان با برداشتهای ذهنی خود و خودپندارهاش، میزند. این احتمال هرچند بسیار نادر است ولی بههرحال بهعنوان یک عامل احتمالی باید درنظر گرفته شود.