طبق اعلام سازمان حج و زیارت در موسم حج امسال ۶۴ هزار ایرانی به سرزمین وحی اعزام می‌شوند که ۶۱ هزار و ۵۰۰ نفر زائر و ۲ هزار و ۵۰۰ نفر عوامل اجرایی، روحانیون، مدیران و معینه‌های کاروان‌ها را تشکیل می‌دهند که از این تعداد ۵۲ درصد زن و ۴۸ درصد مرد هستند بنابراین می‌توان گفت زنان در موسم حج امسال نیز مانند سال گذشته از مردان پیشی گرفته‌اند.
اما انجام حج واجب برای کدام گروه از زنان واجب است؟ و شرط استطاعت در مورد چه کسانی صدق می‌کند؟
«حج» یکى از پایه‌ها و ارکان دین اسلام است و بر هر کسى که توانایى انجام آن را داشته باشد واجب مى‌شود. (العروهالوثقى، ج ٢ ، ص ٢۴٠ )
استطاعت، یا توانایى انجام حج، با داشتن چند امر محقّق مى‌شود:
الف: مخارج حج و لوازم زندگى (استطاعت مالى)
ب: توانایى بدنى و سلامتى براى انجام حج (استطاعت بدنى)
ج: باز بودن راه و داشتن امنیّت براى انجام حج (استطاعت طریقى)
د: داشتن وقت کافى (استطاعت زمانى) یعنى وقتى شرایط دیگر برایش حاصل شد، به قدرى وقت باشد که بتواند خود را به اعمال حج برساند، بنابراین اگر زمانى که استطاعت برایش حاصل شده کاروانى نمانده باشد که همراه آن به حج برود و وضع به گونه‌اى است که خودش هم نمى‌تواند برود حج واجب نیست.
**شخص مستطیع اگر پول ندارد ولى ملک؛ (مانند باغ، مغازه یا کارخانه) دارد، باید آن را بفروشد و به حج برود، حتّى اگر به دلیل نداشتن مشترى، به کمتر از قیمت معمول بفروشد، مگر آنکه فروش به کمتر از قیمت، سبب حَرَج و مَشقّت براى او باشد.
** کسى که استطاعت مالى دارد ولى استطاعت بدنى ندارد (مثلاً پیر یا مریض است) یا راه براى او باز نیست، مى‌تواند آن مال را خرج زندگى‌اش کند و خود را از استطاعت مالى هم خارج کند، ولى اگر از هر جهت استطاعت دارد و فقط وسائل رفتن را تهیه نکرده یا وقت حج نرسیده، نمى‌تواند خود را از استطاعت خارج کند.
** هرگاه زنى با کسب مى‌تواند مخارج خویش را بدست آورد و مخارج حج را نیز دارد، ولى اگر به حج برود، شوهرش براى مخارج زندگى به‌زحمت مى‌افتد، اگر به‌زحمت افتادن‌شوهر، موجب حَرَج براى زن نباشد، مستطیع است و باید به حج برود و به زحمت افتادن شوهر، مانع استطاعت زن نمى‌شود.
** کسى که نیاز به ازدواج دارد و براى ازدواج کردن محتاج به پول است، در صورتى مستطیع مى‌شود که علاوه بر مخارج حج، مصارف ازدواج را نیز داشته باشد.
** زنى که مهریه‌اش به مقدار مخارج حج یا بیشتر از آن است، اگر شوهرش قدرت پرداخت مهریه را ندارد، زن حق مطالبۀ مهریه را ندارد و مستطیع نیست.
** اگر شوهر قدرت پرداخت مهریه را دارد، چنانچه مطالبۀ آن مفسده‌اى ندارد، با فرض این‌که شوهر مخارج زندگى او را مى‌دهد، لازم است مهریّه را طلب کند و به حج برود.
** اگر مطالبۀ مهریّه براى زن مفسده‌اى دارد؛ مثلاً ممکن است به نزاع و طلاق منجر شود، مطالبۀ آن لازم نیست و در این صورت زن مستطیع نمى‌باشد.
** زنى که شوهرش از دنیا رفته و اموالى از ارث به او رسیده که به مقدار مخارج حج مى‌باشد؛ اگر شغل یا زراعت یا راه درآمد دیگرى ندارد که بتواند بعد از برگشتن از حج، زندگى خود را اداره کند، مستطیع نیست، و اگر شغل یا راه درآمد دارد و بتواند به حج برود، باید برود، امّا اگر به سبب مریضى یا عذر دیگرى نتواند به حج برود مستطیع نیست.
** زنى که شوهرش زنده است و مخارج زندگى او را مى‌پردازد ولى پس از مرگ یکى از بستگانش، اموالى از ارث به او رسید که به مقدار مخارج حج مى‌باشد، مستطیع است و باید به حج برود.
** اگر زنى با فروش وسائل اضافى زندگى؛ مثلاً زیورآلاتى که از نظر قیمت زیادتر از شأن اوست، مى‌تواند مخارج حج را تأمین کند؛ مثلاً گردنبند گران‌قیمتى دارد که مى‌تواند به ارزان‌تر تبدیل کند و با تفاوت قیمت آن، حج بجا آورد، اگر سایر شرایط را داشته باشد، مستطیع است و باید به حج برود.
** زنى که خودش هزینۀ حج را ندارد ولى شوهرش یا پدرش یا دیگرى به وى بگوید: به حج برو، من تمام هزینۀ آن را مى‌پردازم، چنانچه به گفتۀ او اطمینان داشته باشد، واجب است قبول کند و به حج برود.
** اگر شوهرش او را به حج مى‌برد و تمام مخارج او را هم مى‌پردازد، واجب است به حج برود.
** اگر زنى، بخشى از مخارج حج را دارد و دیگرى به او بگوید بقیۀ مخارج حج را مى‌پردازم، چنانچه به گفتۀ وى اطمینان دارد، واجب است قبول کند و به حج برود.
