بحث دستمزد گزارشگران در فوتبال ایران مدت ها است که مطرح شده. شاید از همان زمانی که عادل فردوسی پور مدعی شد خجالت می کشد از دستمزد دریافتی خودش و همکارانش پرده بردارد! سال ها بود که این مسئله به یکی از اسرار مگوی فوتبال ما تبدیل شده بود و کمتر کسی می توانست از چند و چون پولی که گزارشگران می گیرند مطلع شود. شاید تنها چیزی که همه می دانستند این بود که دریافتی این دوستان اندک است و بدون درآمدهای جانبی صرفا نمی توانند به آن اکتفا کنند. این گزارش اما اطلاعات تازه ای برایتان دارد.
میکروفون، زیر خط فقر!
برای سال های طولانی گزارشگران فوتبال در ایران به ازای گزارش هر یک بازی، سی هزار تومان دستمزد دریافت می کردند. این رقم شاید از همان اولین روز تصویب اش هم عدد واقعا نازلی به حساب می آمد، چه برسد به اینکه مدت ها پابرجا و بدون تغییر باقی بماند. نکته مهمتر اینجا بود که در آن زمان شبکه ورزش وجود خارجی نداشت و طبیعتا تعداد مسابقاتی که شبکه سوم می توانست نمایش بدهد هم معدود بود. همین بازی های کم شمار باید بین گزارشگران متعدد سیما تقسیم می شد تا شاید سی هزار تومان های ناشی از گزارش آنها با مدت ها تاخیر در اختیارشان قرار بگیرد.
همان روزها یکی از گزارشگران تلویزیون در حاشیه مصاحبه اش با یک خبرنگار به او گفته بود پول خریدن روزانه تمام روزنامه های ورزشی را ندارد و نمی تواند مطالب مربوط به خودش را بخواند!
سرانجام بعد از بالا گرفتن اعتراضات و غرولندها، سیما حاضر شد دستمزد گزارشگران را افزایش بدهد و آن را به رقم خیره کننده چهل هزار تومان (!) برساند اما طبیعی بود که چنین تغییری نمی توانست گزارشگران را راضی کند.
سه رقمی شدند
در سال جاری اما بالاخره صدا و سیما دست از خست برداشت و راضی شد دستمزد دریافتی گزارشگران را به شکل نسبتا قابل توجهی افزایش بدهد. بر این اساس این گروه برای گزارش هر بازی پخش زنده ۱۰۰ هزار تومان دریافت می کنند و اگر مامور گزارش بازی ضبط شده باشند، به ازای هر یک دیدار دستمزدی ۶۰ هزار تومانی در انتظارشان خواهد بود.
اینکه چرا مزد بازی های غیرمستقیم کمتر است، به کوتاه تر بودن زمان این مسابقات مربوط می شود. معمولا مسابقات ضبط شده با حذف صحنه های زاید در ۶۰ تا ۷۰ دقیقه برای پخش آماده می شوند.
عادل به اندازه تازه واردها!
با وجود افزایش نرخ، سیستم پرداخت دستمزدبه گزارشگران اما همچنان با مشکلات عجیبی همراه است. از قرار معلوم دوستان در این مورد عدالت را کاملا به معنای مساوات گرفته اند و فکر می کنند شیوه صحیح کار آن است که به همه گزارشگران برای هر بازی به یک میزان دستمزد بپردازند.
بر این اساس در حال حاضر عادل فردوسی پور و مزدک میرزایی همانقدر پول می گیرند که نیروهای تازه وارد سازمان دستمزد دریافت می کنند. پر واضح است که کسی نمی گوید حقوق بچه های جدید را باید کم کرد اما طبیعتا با افزایش دستمزد قدیمی ها باید شأن و جایگاه آنها را محفوظ نگه داشت.
از جمله نکات جالب دیگر اینکه فرقی بین دستمزد گزارش ها به نسبت ساعات انجام مسابقات نیست. به عبارت دیگر اگر کسی یک بازی ساعت پنج عصر را در بهترین شرایط ممکن گزارش کند، همانقدر پول می گیرد که گزارشگر بازی ساعت دوی نیمه شب! رفقا حتی بین حضور در استودیو و اعزام به استادیوم هم فرق نگذاشته اند تا همه چیز کلا «یک کلام» باشد؛ یک بازی گزارش کنید، صد هزار تومان بگیرید!
همه منهای عادل!
به طور قطع با دستمزدی که گزارشگران صدا و سیما از بابت کار در تلویزیون به دست می آورند، نمی توانند امورات زندگی شان را بگذرانند. بنابراین طبیعی است که آنها در پی یافتن شغل دوم و امرار معاش از راه های دیگر باشند. شاید در دسترس ترین کاری که گزارشگران تلویزیونی توانسته اند به دست بیاورند و به کمک آن درآمدهای خودشان را افزایش بدهند، اجرا و تهیه کنندگی برنامه های تلویزیونی بوده است.
طی این سال ها بسیاری از گزارشگران را پشت میز شوهای ورزشی دیده ایم؛ از نود عادل فردوسی پور که قطعا مشهورترین نمونه به شمار می آید تا رخصت پیمان یوسفی و نیمه سوم جواد خیابانی! غیر از این اما تدریس در دانشگاه و موسسات خصوصی هم یک راه دیگر برای کسب درآمد توسط گزارشگران است؛ چنانکه به عنوان مثال عادل و خیابانی سال ها است مشغول تدریس اند.
در عین حال ناگفته پیدا است که راه پول سازی برای بسیاری از گزارشگران سیما از جای دیگری می گذرد، از آنجا که دوستان می توانند بعد از کسب شهرت و محبوبیت در تلویزیون، اجرای مراسم و گردهمایی های بیرون از سیما را برعهده بگیرند و بابتش دستمزدهای آنچنانی دریافت کنند.
در حال حاضر بسیاری از شرکت ها و سازمان های دولتی و خصوصی هستند که حاضرند برای یک ساعت اجرا، چند میلیون تومان پول به کسی بدهند که قبلا به عنوان مجری در تلویزیون ظاهر شده و مردم او را می شناسند! در این مورد فرق زیادی بین حوزه فعالیت مجری ها وجود ندارد و گاه دیده شده که حتی عوامل اجرای برنامه های صبحگاهی و خانوادگی هم برای اجرای مراسم در تهران یا شهرستان ها دعوت شده اند.
معمولا این کار آنقدر برای مجری ها و گزارشگرهای تلویزیونی سود دارد که با کمال میل حاضرند کم بودن دستمزدشان در تلویزیون را بپذیرند و حتی مجانی کار کنند تا همچنان روی بورس بمانند.
گزارشگران بدون مرز!
مسلما طبقه گزارشگران فوتبال در سایر نقاط جهان یک طبقه مرفه با درآمد بالا محسوب می شود. آن سوی آب هم کسانی که روی مسابقات فوتبال حرف می زنند، بین هواداران از محبوبیت بهره مند هستند و پول خوبی به جیب می زنند. در بسیاری از مواقع این قبیل گزارشگران با شبکه های رادیویی و تلویزیونی خودشان قراردادهای سالیانه می بندند و گاهی حتی انتقال آنها به یک رسانه دیگر با کلی سروصدا همراه می شود.
در مورد دستمزد گزارشگران اروپایی یا آمریکایی اطلاعات دقیقی در دست نیست، اما مزدک میرزایی چهار سال پیش در گفتگویی با رادیو ورزش مدعی شده بود: «من بسیاری از گزارش های خارجی را دنبال می کنم. آنها مثل ما درگیر خطوط قرمز نیستند و حتی گاهی وارد مسائل خانوادگی بازیکنان هم می شوند ولی ما سعی می کنیم یک محدوده مشخص را مد نظر قرار دهیم تا مشکلی پیش نیاید. این همه در حالی است که یک گزارشگر فوتبال خارجی برای هر گزارش خودش معادل یک سال ما حقوق می گیرد.»/تماشا
