اگر کسی به هفت دقیقه اول سخنرانی روز دوشنبه گذشته بنیامین نتانیاهو نخستوزیر اسرائیل در مجمع عمومی سازمان ملل گوش کند، احتمالا تصور خواهد کرد که برجسته کردن تهدید سلفیها و تکفیریها اولویت وی است ولی هدف واقعی نتانیاهو توجه دادن همگان به ایران بود. هدفی که سعودیها نیز در آن با نتانیاهو در یک قمار برزگ شریک شدهاند.
به گزارش «تابناک»، نشریه آمریکایی بیزینس اینسایدر با درج مقدمه فوق، مهمترین بخش سخنرانی نتانیاهو را جایی دانسته که اظهار داشته شکست دادن داعش و اجازه دادن به ایران برای رسیدن به آستانه تولید سلاح هستهای مانند بردن یک نبرد و شکست خوردن در جنگ است. ولی اگر ایران هدف اصلی نتانیاهو است، چرا او هفت دقیقه اول سخنرانی خود را به موضوعی دیگر اختصاص داد و سپس به ایران پرداخت.
پاسخ کوتاه این پرسش در سیاست فعلی آمریکا در خاورمیانه نهفته است.
رئیس جمهور آمریکا اولویتهای خود را به متحدان منطقهای خود تحمیل کرده و در این اولویتها، ایران تهدید اصلی نیست. همراه شدن با این اولویتها برای متحدان امریکا سخت است. ولی به هر حال وقتی آمریکا، داعش را مساله اصلی بداند و خواستار تشکیل ائتلافی علیه آن بشود، مشارکت نکردن در این ائتلاف برای متحدان آمریکا سخت است.
وقتی پیامهایی از طرف آمریکاییها منتشر شد که به نقش ایران در مبارزه با داعش اعتراف میکرد، انگیزهی متحدان امریکا برای اعلام تصمیم مبارزه با داعش بیشتر شد تا به این ترتیب احساس نیاز به ایران کاهش یافته و توجه به مساله هستهای ایران باز گردد.
ولی باز هم شدت تهدید داعش به اندازهای بزرگ نمایش داده شده است که نتانیاهو برای حمله به ایران، از مقایسه ایران با داعش استفاده کرد همین توجه به داعش و تمرکز رسانهها بر این گروه بود که باعث شدف نتانیاهو در سخنرانی خود ایران را کشوری حامی تروریسم معرفی کند.
اسرائیل تنها متحد امریکا نیست که تلاش دارد جهتگیریهای آمریکا را تغییر دهد. سعودیها هم با چالش مشابهی رو به رو هستند.. آنها به دنبال این هستند که در سوریه، حکومت اسد به جای داعش هدف اصلی باشد. به علاوه تمرکز ائتلاف امریکایی بر تکفیریهای نزدیک به افکار شیوخ عربی، باعث شده است که حکومتهای حاشیه جنوبی خلیج فارس در موضع دفاعی قرار بگیرند.
آنها مجبور شدهاند که خود را در مبارزه با این افراطیگری جدی نشان بدهند تا متحدینی واقعی برای امریکا محسوب شوند. به علاوه ترس آنها از احتمال نیاز اوباما به همکاری با ایران، باعث شده که انها خود را در مبارزه با داعش جدیتر نشان دهند.
یکی از افراد بانفوذ در رسانههای سعودی با نگرانی در این باره گفته است که ایرانیها قصد دارند خود را متحد اصلی در مبارزه با داعش نشان دهند تا عصر جدیدی در روابط ایران و آمریکا شروع شود که نفوذ منطقهای ایران را تضمین خواهد کرد، در سوی دیگر عربستانیها قصد دارند متحد اصلی آمریکا باشند تا راه را بر ایران و سوریه سد کنند.
از سوی دیگر، سعودیها که در چهار سال گذشته نتوانستهاند آمریکا را به خوبی در جهت منافع خود در سوریه به خدمت بگیرند، اکنون فرصت مناسبی را پیش روی خود میبینند. اگر سعودیها جدیت خودشان را در همراهی با آمریکا اثبات کنند، انتظار خواهند داشت که آمریکا نیز حمایت از شورشیان سوری را تشدید کند یا این که ممکن است بخواهند به اوباما بقبولانند که برای شکست داعش باید حکوت اسد را در سوریه ساقط کنند.
سعودیها هم برای برگرداندن توجهها به ایران و متحدان ارزشمند ایران یعنی دولت سوریه، داعش را با ایران مقایسه کردهاند.
هنوز روشن نیست نتیجه قمار سعودیها چه خواهد بود. به هر حال انها انتخابهای زیادی ندارند. به هر حال واقعیت این است که موضوع داعش به موضوع مهمتری تبدیل شده است. اگر چه برای سعودیها و اسرائیلیها تهدید اصلی ایران است ولی انها هم داعش را یک مشکل میدانند، ایران البته یک اولویت استراتژیک است.
یک مقام اسرائیلی، موضوع را به خوبی این گونه خلاصه کرده است که «ایران خطری بزرگتر از داعش است» و به عنوان بخشی از متحدان منطقهای آمریکا اضافه کرده است که «هیچ دلیلی وجود ندارد که به دلیل ترس از داعش، به ایران امتیازی داده شود»
سعودیها و اسرائیلیها هر دو نیاز دارند که اثبات کنند در مبارزه با داعش که امریکا ان را اولویت اول منطقهای خود قرار داده، متحد خوبی برای امریکا هستند ولی از سوی دیگر نمیپذیرند که این تهدید بر موضوع ایران سایه افکند.