بحران تروریستی در طول چهار سال گذشته به بزرگترین کابوس کشورهای منطقه تبدیل شد. یکی از عواملی که باعث میشود تا تروریست همیشه در منطقه خاورمیانه فعال باشد وجود اختلافات دود به دو در میان کشورهای این نقطه حساس از جهان است.
یک وبلاگ نویس مصری تلاش کرده است تا با کشیدن یک گراف روابط موجود در میان کشورهای خاورمیانه را تحلیل کند. جالب اینجاست که همه کشورهای خاورمیانه و قدرتهای جهانی ادعا میکنند که هیچ رابطهای با گروههای تروریستی ندارند همچنین روابط بسیار پیچیدهای از قدرت تمام کشورهای خاورمیانه را به موضعگیری در برابر هم وادار میکند. به طور کلی دو شیوه تعاملی و تقابلی بین دو طرف وجود دارد.
فردا/یکی از دلایلی که بحران در خاورمیانه همچنان ادامه دارد این نکته است که تمام کشورهای خاورمیانه تلاش میکنند تا به نحوی منافع کشور خود را در منازعات تامین کنند و سرنوشت کل منطقه چندان اهمیتی در نگاه سیاستمداران این منطقه ندارد.
شرایط در خاورمیانه از زمان حضور نیروهای آمریکایی در عراق و افغانستان وضعیت بسیار پیچیدهتری پیدا کرد تا جایی که با پایان هر بحران سریعا بحران دیگری جایگزین آن میشود. نفع قدرتهای بزرگ در وجود اختلافات بین کشورهای منطقه نهفته است و از آنجایی که این کشورها منابع انرژی و کریدورهای مهم بینالمللی را در اختیار دارند لذا صلح و ثبات بین آنها میتواند تا حدود زیادی به تمرکز قدرت در این بخش از جهان بیانجامد.
قدرتی که با کنترل جریان انرژی در جهان درواقع اثری پررنگتر از قدرتهای هستهای را برجای خواهد گذاشت. فقط میان سه قدرت بزرگ نفتی در خاورمیانه یعنی عربستان، ایران و عراق روابط بسیار پیچیدهای در طول سی سال گذشته وجود داشته است. به طوری که روزی عراق همپیمان با عربستان و در جنگ با ایران بود و روزی دیگر همپیمان با ایران و مخالف سیستهای عربستان در منطقه.
قدرت سیاسی در لبنان همواره بین دو طیف طرفداران ایران و عربستان دست به دست میشود و در نهایت حزبالله به دلیل دارا بودن سه ویژگی پایگاه اجتماعی، قدرت سیاسی و نظامی موازنه قوا را به سمت خود تغییر داده است. از سوی دیگر عربستان در تلاش بود تا با حمایت از گروههای تروریستی موجب کمرنگ کردن قدرت ایران در منطقه شود و کشورهای عربی نیز تا حدودی از عربستان پشتیبانی میکردند.
طز سیاسی ایران بیش از تعامل با حکومتها در خاورمیانه بدنبال اثرگذاری بر ملتهاست لذا با همراهی با مردم انقلابی در مصر، لیبی، یمن و بحرین در تلاش است تا یک حکومت انقلابی دیگر را در منطقه متولد کند. هرچند این موضوع در مصر با کودتای نظامی و در بحرین با سرکوب نظامی بیسرانجام ماند اما در یمن طرفداری از خواستههای مردم این کشور حوثیها را بهعنوان گروه نزدیک به ایران در راس قدرت قرار داد.
اما موضوع دیگر مورد منازعه در خاورمیانه ماجرای میان فلسطین و اسرائیل است. عربها که در طول چند جنگ نتوانستند مقابل با اسرائیل به نتایج خاصی دست یابند تلاش کردند تا با طرفداری از این رژیم منافع خود در منطقه را تامین کنند اما سکوت در مقابل اسرائیل نهتنها به حل مشکلات اعراب کمک نکرد بلکه روز به روز به گسترش بحران در منطقه انجامید. از سوی دیگر ایران با حمایت از حماس به قطب مخالف در مقابل با اسرائیل در منطقه بدل شد.
آخرین بحران خاورمیانه که برایند تمام اختلافات منطقهای است و پس از چند دهه مناقشه و تضعیف قدرت بروز کرد موضوع گروههای تروریستی است. در هر بیثباتی خاورمیانه قطعا هیچکدام از کشورهای منطقه پیروز میدان نخواهند بود ولی قدرتهای بزرگ از شکاف حاصل از درگیری کمال استفاده را خواهند برد.