تا کنون افراد زیادی در کشورمان درباره خط فقر، نحوه محاسبه و رقم آن مطالعه و اظهار نظر کردهاند. ارقامی هم در دامنه ۸۵۰ هزار تا ۱٫۵ میلیون تومان، به روشهای گوناگون برای خط فقر در کشور محاسبه و اعلام شده است و خیلی وقتها مسؤولان نیز براساس واقعیات و شواهدی متهم بودهاند که بنا بر ملاحظاتی خط دقیق فقر را اعلام نمیکنند. اما به تازگی سه محقق در پروژهای با عنوان “اندازهگیری و تحلیل اقتصادی فقر شهر” که مقاله آن را به همایش نیم قرن با اقتصاد خانوار ارائه کردند، به تحلیل وضعیت اقتصادی خانوارهای شهری پرداخته و خط فقر را محاسبه کردند که نتایج جالبی در پی داشته است.
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، در این مقاله که توسط منصور کیانی کارشناس ارشد هزینه و درآمد خانوار، خلیل عطار کارشناس ارشد برنامه ریزی اقتصادی و ژیلا حبیبی کارشناس آمار، مستقر در استانداری کردستان تهیه شده، خط فقر و شاخصهای فقر در مناطق شهری کشور و استانی در سال ۱۳۸۸ به کمک اطلاعات خام طرح هزینه و درآمد خانوار مرکز آمار ایران و به کارگیری روش نیازهای اساسی در دو سناریو برآورد، سپس با استفاده از مدلهای رگرسیون، مدل فقر بر برآورد شد.
برابر بررسیهای صورت گرفته، خط فقر مطلق شهری کشور در سناریوی اول ۶۵۰ هزار تومان در ماه و در سناریوی دوم ۵۴۷ هزار تومان بوده است.
در این زمینه اما مرکز آمار ایران ظاهرا در حال تهیه طرحی برای محاسبه خط فقر است. همچنین رییس مرکز آمار ایران چندی پیش تاکید کرد که هم اکنون خط فقر در این مرکز با روشهای علمی منطبق بر استانداردهای جهانی محاسبه میشود و هر لحظه که قانون اراده کند این عدد آماده اعلام شدن است.
با این وجود، شاخص خط فقر یا Poverty line تعریفی استاندارد و بین المللی دارد. بر اساس تعریف بانک جهانی، خط فقر کمترین میزان درآمد برای دریافت حداقلهای زنده بودن انسانهاست. این رقم در کشورهای در حال توسعه و کشورهای توسعهیافته البته متفاوت است.
بانک جهانی معتقد است درآمد ۱٫۲۵ دلار در هر روز، می تواند تعریف خط فقر باشد. در واقع افراد دارای درآمد زیر این رقم زیر خط فقرند.
در حال حاضر دولت با اجرای طرح هدفمندی یارانهها، ماهیانه ۴۵ هزار و ۵۰۰ تومان به حساب هر ایرانی متقاضی یارانه واریز میکند.
بر اساس آخرین اعلام، سه میلیون نفر از جمعیت حدود ۷۶ میلیون نفری کشور یارانه نمیگیرند، بنابراین میتوان حدس زد که قریب به اتفاق مردم کشور هم اکنون از این پرداخت مستقیم دولت برخوردارند.
اگر به طور متوسط هر ماه را ۳۰ روز قرار بدهیم، رقمی حدود یک هزار و ۵۱۷ تومان با پرداخت یارانه مستقیم به مردم تعلق میگیرد. بر اساس آخرین اعلام، نرخ دلار در بانک حدود ۱۰۸۰ تومان است.
با این محاسبه میتوان دریافت که درآمد هر ایرانی از محل یارانه نقدی ۱٫۴ دلار در هر روز است که بیش از رقم تعریف شده توسط بانک جهانی برای خط فقر است.
درواقع میتوان گفت که اگر تعریف بانک جهانی را به عنوان یک استاندارد در نظر بگیریم، هم اکنون با اجرای طرح هدفمندی یارانهها و پرداخت یارانه نقدی به متقاضیان، هیچکس در کشور زیر خط فقر نیست.
با این وجود این عدد مربوط به خط فقر است و نه سایر شاخصها، درواقع نمیتوان گفت کسی که از این میزان درآمد برخوردار است، رفاه دارد یا استانداردهای حداقلی زندگی را در اختیار دارد.