برنامه “گفت‌وگوی فرهنگی” با موضوع شبکه های اجتماعی و تعرض به مقدسات دینی با حضور سید محمد رضا اصنافی کارشناس و پژوهشگر حوزه فضای مجازی و محمد صادق افراسیابی مدرس دانشگاه و کارشناس و پژوهشگر حوزه فضای مجازی روانه آنتن شد.
محمد صادق افراسیابی مدرس دانشگاه با بیان اینکه کسی وجود ندارد که به هیچ یک از شبکه های اینترنتی و اجتماعی و رایانه ای دسترسی نداشته باشد، اظهار داشت: فضا به شدت به این سمت می رود که به طور مداوم از این شبکه ها استفاده کنیم و آمار در این زمینه روز به روز در حال گسترش است.
وی تصریح کرد: متاسفانه شبکه های اجتماعی در حالی ما را احاطه کرده اند که الگو سازی صحیحی برای شبکه های اجتماعی انجام نشده است و همین مسئله، خطر را روز افزون می کند.
این کارشناس و پژوهشگر حوزه فضای مجازی با بیان اینکه خطرات شبکه های اجتماعی در ایران بیشتر از سایر کشورها است، گفت: در سایر کشورها زمانی که این شبکه ها و فضای مجازی وارد شدند، سیاست گذاری فرهنگی بر اساس اهداف خودشان انجام شده است. به عنوان مثال یکی از اهداف آنها تولید فناوری و علم است. یکسری مطالعات در خصوص کشورهای اروپایی و آمریکایی و حتی آفریقایی انجام داده ام و متوجه شده ام مثلا در کشوری مثل غنا که در شمال آفریقا است، بیشترین استفاده دانشجویان از شبکه های اجتماعی برای تولید دانش و گردش اطلاعات و مدیریت دانش بوده است اما در ایران بیشترین آمار استفاده از شبکه های اجتماعی طبق پیمایشی که خودم انجام داده ام و نتایج آن را در کتاب “شبکه های اجتماعی و سبک زندگی” درج کرده ام، مربوط به سرگرمی است و این در حالی است که برای سال ۱۴۰۴ هدف گذاری کرده ایم و بدون شک با سرگرمی هیچ گاه پیشرفت نخواهیم کرد.
وی با بیان اینکه بخش زیادی از این مسئولیت به سیاست گذاران فرهنگی بر می گردد، گفت: ما به عنوان سیاست گذار و اساتید دانشگاه روی موضوع فرهنگی کار نکرده ایم و وقتی سیاست گذاری فرهنگی انجام ندهیم، در دام شبکه های اجتماعی بیگانه می افتیم. در حقیقت برای مصونیت از آسیب های شبکه های اجتماعی و استفاده از مزایای آن هیچ سیاست گذاری فرهنگی انجام نداده ایم.
افراسیابی وضعیت امروز در حوزه فضای مجازی را اسفبار توصیف کرد و اظهار داشت: در حالی که در کشورهایی دیگر برای این حوزه جهت تولید علم و دانش برنامه ریزی می شود، در ایران تلاشی در این خصوص شاهد نیستیم، یعنی این نشان می دهد در عرصه شبکه های اجتماعی که مفهومی مسلط است حتی از آفریقا نیز عقب هستیم.
این استاد دانشگاه با تاکید بر الگوسازی در شبکه های اجتماعی عنوان کرد: برای استفاده از شبکه های اجتماعی باید الگو سازی انجام دهیم و اتفاقا الگوی خودمان را باید کشف کنیم. نباید فکر کنیم گام به گام پشت سر آمریکا حرکت کنیم در حالی آنها برای پیشرفت خودشان استفاده می کنند، ما باید عضو شویم و اطلاعاتمان را در اختیار آنها قرار دهیم و نتیجه آن از دست دادن سرمایه های فکری و فرهنگی خودمان است.
وی با بیان اینکه در این شبکه ها تعرضات به مقدسات نیز انجام می شود، اظهار داشت: در شبکه های اجتماعی که ارزش اصلی آن لیبرال دموکرات و تاختن به دین و سکولاریسم است، طبیعی است که به دین نیز تعرض می شود و گاهی ارزشی به نام سرگرمی برای ما آنقدر اهمیت پیدا می کند که با دین هم می خواهیم شوخی های ناخوشایند انجام دهیم و وقتی در دام آنها بیافتیم آنها را گسترده می کنیم.
این کارشناس و پژوهشگر حوزه فضای مجازی به مسئله جنگ نرم اشاره کرد و افزود: بدون شک نمی توانیم بگوییم بعضی از این مسائلی که در شبکه های اجتماعی مطرح می شود، خود به خود است. مطمئن باشید اتاق های فکری برای طرح شبهات و حتی لطیفه های ضد دین تشکیل شده است و اسناد رسمی دولت آمریکا نشان می دهد، آنها براى این کار سرمایه گذاری کرده اند و سرمایه ها تولید محتوا می شود.
وی با اشاره به سخنان رهبر انقلاب و تاکید ایشان جهت آماده شدن برای مبارزه جدید، گفت: به اعتقاد بنده یکی از ابعاد این مبارزه، مبارزه فرهنگی است زیرا بودجه های فرهنگی دشمنان جهت مبارزه بیشتر می شود و به همین دلیل باید هوشمندانه تر عمل کنیم.
در ادامه سید محمد رضا اصنافی کارشناس و پژوهشگر حوزه فضای مجازی اولین قدم جهت مدیریت این شبکه ها را شناخت آن ها عنوان کرد و اظهار داشت: باید ببینیم این فضا چه ویژگی هایی دارد که چنین بستری را فراهم کرده است. فعالیت های ضد دینی ریشه جدیدی ندارد و همیشه وجود داشته و با پیشرفت فضای رسانه ای خودشان را تقویت کرده اند.
وی در تبیین علت خطرناک تر بودن این شبکه ها گفت: دلیل آن وسعت این شبکه های اجتماعی است و همه حوزه ها دارای ارتباطات گسترده شده است و فضا را در اختیار فعالیت های ضد دینی قرار داده است. وقتی وارد فضایی می شویم که این حجم از ارتباطات گسترده وجود دارد، طبیعتا خطر آن نیز بیشتر می شود و به همین دلیل باید توانایی خودمان را هم با توجه به آن فضا گسترش دهیم.
اصنافی با بیان اینکه در هر جامعه ای افرادی که فعالیت های مضر دارند، وجود دارند، گفت: در شبکه های اجتماعی شرایط جهت فعالیت بیشتر این افراد آماده می شود. عامل اصلی این اتفاقات بحث هویت است، یعنی ما با فضایی روبرو هستیم که فرد می تواند هویت خودش را از بین ببرد و هویت جدیدی شکل دهد.
وی با اشاره به مسئولیت های اجتماعی که بر عهده هر فردی قرار دارد، افزود: همه ما مسئولیت اجتماعی داریم یعنی یکسری مکانیزم های اجتماعی وجود دارد که اجازه نمی دهد من هر کاری را انجام دهد و این خودش مکانیزم کنترل اجتماعی است؛ اما فرض کنید از فردا همه ما آدم ها شکل هم شویم و تفاوتی نداشته باشیم، در اینجا کسی دیگر مکانیزم اجتماعی را در نظر نمی گیرد در حقیقت فضای مجازی به همین شکل عمل می کند و اجازه می دهد در محیط فعالی کار کنیم که شناسایی نشویم و این امکان مناسبی برای کسانی است که می خواهند فعالیت ضد دینی انجام دهند.
این کارشناس و پژوهشگر حوزه فضای مجازی با ابراز تاسف از اینکه در این عرصه مسئولین اعتماد لازم را به جوانان ندارند، تصریح کرد: فضای مجازی همانند جامعه است و در این جامعه مردم مسئولند ولی بخاطر بعضی از کج نظری ها مردم خودشان را مقابل این مسائل قرار می دهند.
اصنافی با بیان اینکه مسئولین هنوز درک نکرده اند که این فضا چقدر بزرگ است، گفت: در حوزه فرهنگ سازی خیلی عقب هستیم و نمی توان با غر زدن و اینکه بگوییم این کار بدی است کار فرهنگی انجام داد
گفتنی است؛ برنامه “گفت‌وگوی فرهنگی” هر شب از ساعت ۲۰ از شبکه رادیویی گفت‌وگو می شود.
