دکتر فرهادی در خصوص سایر اختیارات واگذار شده به دانشگاه‌ها اظهار داشت: در شورای عالی برنامه ریزی هم تصویب شده است که بسیاری از اختیاراتی را که در ستاد وزارت خانه بود، مانند به کارگیری نیروی انسانی هیات علمی، استفاده از فرصت مطالعاتی، مرخصی گرفتن و … به کارگیری نیروی کارشناسی، تدوین برنامه درسی، همکاری مشترک با دانشگاه های داخل و یا ارتباط برقرار کردن با یک دانشگاه خارجی مناسب و برگزاری آزمون دکتری که یکی از بهترین اقدامات بود برای دانشگاه های تراز اول به طور تدریجی به دانشگاه ها تفویض شود.
وی با اشاره به تهیه سند راهبردی گفتمان توسعه نظام آموزش، پژوهش و فناوری کشور گفت: در این سند ما چالش های آموزش عالی و تحقیقات و فناوری را مشخص کرده ایم و براساس آن چالش ها، راهبردها و برنامه عملیاتی را داریم.
وزیر علوم با تاکید بر اینکه چالش اصلی ما این است که آموزش عالی ما عرضه محور است و در پاسخگویی به نیاز بازار و نیازهای جامعه ضعف دارد که این یک چالش اساسی است، خاطرنشان کرد: در عرصه آموزش عالی تاکنون توسعه کمی زیاد و شاید هم بیش از حد انتظار و ضرورت را داشتیم. بنابراین گستردگی آموزش عالی بدون این که التزام بخشی داشته باشد چالش دیگر ماست که برای آن نیز راهبردهایی را در نظر گرفته ایم.
وی افزود: چالش سوم آموزش عالی این است که یک نظام حکمرانی واگرا در عرصه آموزش عالی، تحقیقات و فناوری وجود دارد. به این معنی که جزیره ای عمل می شود و انسجام بخشی وجود ندارد، که این مساله در کل سیستم آموزش عالی کشور، در سطوح مختلف دولتی و غیر دولتی وجود دارد. همچنین در سطح ستادی هم نیاز است که انسجام بخشی بیشتری در زمینه سیاست گذاری و برنامه ریزی و همچنین در زمینه نظارت و ارزیابی آموزش عالی داشته باشیم.
دکتر فرهادی با تاکید بر اینکه بازبینی رشته های تحصیلی کاری ضروری است، خاطرنشان کرد: هدف این است که تا پایان تابستان برنامه درسی حدود ۶۰۰ رشته تحصیلی بازنگری شود. ۳۰۰ برنامه علوم انسانی هستند که شورای تحول آنها را دنبال می کند و تعدادی را هم بازنگری کرده و تحویل داده اند. این در حالیست که در رشته های علوم پایه تا ۷۵ درصد بازنگری انجام شده است.
به گفته وی، رشته های عملی و فنی به سمت و سوی عملیاتی شدن پیش می‌روند و بحث های کارآموزی، کارورزی در محیط های کاری، چه صنعت و چه اجتماع، در آنها دیده می شود. اما بحث ما بحث دانشگاههای نسل سوم است. هدف این است که به سمت دانشگاه های ماموریت گرا و کارآفرین برویم تا دانش آنها بتواند به تولید و ثروت منتج شود.
ارایه پیش‌نویس آمایش آموزش عالی به شورا تا مهر
وزیر علوم با بیان اینکه ان‌شاءالله پیش نویس اولیه آمایش آموزش عالی تا پایان تابستان تحویل شورای عالی انقلاب فرهنگی خواهید شد تا سرانجام تکلیف گستره آموزش عالی در پهنای ایران زمین روشن شود، گفت: آمایش آموزش عالی یعنی این که چه رشته ای را در کجا و در چه مقطعی داشته باشیم. این تکلیف را برای درخواست مجوز، تاسیس، گسترش، توسعه، ادغام، انحلال، تجمیع و تعیین تکلیف همین موسساتی که وجود دارد مشخص می کند.بر اساس طرح آمایش رشته ها باید متناسب با امکانات و شرایط بومی، نیاز منطقه ای و وجود مراکز آموزش عالی آنجا و مشکلات و معضلاتی در زیر مجموعه آموزش عالی، چه دولتی و چه غیردولتی بازتعریف شوند.
وی ادامه داد: بحث آموزش مداوم به خصوص در رشته های کاربردی مربوط به دانشگاه های علمی و کاربردی و فنی و حرفه ای هم مد نظر است. همچنان که در پزشکی دوره های آموزش مداوم داریم در غیرپزشکی هم این پیش بینی شده و در دانشگاه علمی کاربردی عملا شروع شده است.
دکتر فرهادی با اشاره به مزایای طرح آمایش گفت: ارتباط با صنعت را جدی تر گرفتیم و فرصت های مطالعاتی هیات علمی در بخش های صنعتی از امسال شروع شده و می شود. بدین ترتیب حضور دانشجویان مقاطع تحصیلی تکمیلی در محیط های صنعتی بیشتر می شود. هم پروژه هایی از صنعت به دانشگاه ها و مراکز تحقیقاتی می آید. برای مثال، بین دانشگاه ها و پژوهشگاه های ما با وزارت نفت ۹ قرارداد برای بهره وری و استحصال نفت منعقد شده است. ظرف پنج سال هزار میلیارد تومان قرارداد بسته شده است. همین طور با وزارت دفاع چیزی در حدود ۱۲۰۰ پروژه تحقیقاتی منعقد شده است.
وزیر علوم درخصوص راهکارهای دستیابی دانشگاه‌ها به استقلال مالی گفت: استقلال مالی دانشگاه‌ها و ثروت آفرینی از دو طریق این امر امکان پذیر است، یکی مسیر آموزشی است که الان بیشتر وجود دارد. مسیر دیگر نوبت دوم آموزشی، شبانه و یا پردیس ها است که ما خیلی زیاد موافق آن نیستیم.
دکتر فرهادی در ادامه تاکید کرد: تا سال ۸۴، ۱۱۲ موسسه غیر انتفاعی و غیر دولتی، غیر از دانشگاه آزاد وجود داشت اما اکنون حدود ۳۸۰ موسسه غیر انتفاعی و غیر دولتی وجود دارد که یکباره بیش از سه برابر شده اند. خیلی از این موسسات امکانات لازم را نداشته و اجاره ای هستند، هیات علمی ندارند. درکنار اینها مراکز علمی کاربردی ها هم هستند که باز هم گونه ای از همین غیرانتفاعی ها هستند.
وی ادامه داد: به طور کلی تعداد دانشجوی ورودی کم شده است. امسال ظرفیت دانشگاه ها از تعدادی که در کنکور شرکت کردند بیشتر بوده است. البته در علوم تجربی ۵۵۰ هزار نفر شرکت کردند که حدود ۴۰ درصد آنها توانستند وارد شوند. درحالیکه در رشته‌های فنی مهندسی که بیشتر کاربردی هستند ۲۵۰ هزار نفر ظرفیت داشته و ۱۵۰ هزار ظرفیت خالی مانده است.
وزیر علوم که در گفت‌و‌گو با پایگاه اطلاع رسانی دولت سخن می‌گفت، در پایان افزود: یکی دیگر از اقدامات ما رتبه بندی و منطقه بندی کردن دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی است. برای غیر انتفاعی ها و غیر دولتی این رتبه بندی اولیه انجام شده است و ۱۲ دانشگاه امتیاز نیاوردند. بر اساس شاخص هایی که گذاشته ایم این مراکز که امتیاز نداشتند انصافا هیچ چیزی نداشتند،اما باز هم تعطیل نشدند و قرار شد شرایط شان را اصلاح کنند تا مجوزشان تمدید شود. در مورد دانشگاه های دولتی هم همین طور است. ان‌شاءالله رتبه بندی انجام شود تا بر آن اساس بتوانند اعتبارات بیشتری را بگیرند.
