فرشاد مؤمنی پیش از ظهر امروز در نشست تخصصی باعنوان «ارزیابی بسته جدید اقتصادی دولت برای خروج از رکود» در دانشگاه رازی کرمانشاه اظهار کرد: بیش از یکسال از عمر بسته قبلی دولت که برای خروج از رکود تدوین شد، گذشته است و دولت بدون ارائه هیچ گزارش عملکرد و ارزیابی از آن بسته اقدام به ارائه بسته جدید دیگری کرده است.
وی بیان داشت: دولت بسته جدید اقتصادی برای خروج از رکود را در امتداد و تقویت‌کننده بسته قبلی عنوان می‌کند و مطرح شدن این بسته را مستقل از جهت‌گیری‌های سند بودجه ۹۵ می‌داند.
استاد دانشگاه علامه طباطبایی با بیان اینکه این بسته برای دوره زمانی کوتاه‌مدت ۶ ماهه تدوین شده است، ادامه داد: تصور دولت این است که آثار عملی توافق هسته‌ای در بازه ۶ ماهه نمایان میشود و این مدت برای دولت بسیار حائز اهمیت است.
مؤمنی بیان داشت: در این مدت از یکسو مردم به‌شدت امیدوار به ظاهر شدن تغییرات محسوس در معیشت خود هستند و از سوی دیگر چون تحول عملی خاصی رخ نمی‌دهد و به همین دلیل شکافی بین امکانات و توانایی دولت برای تغییر و انتظارات مردم وجود دارد.
وی تصریح کرد: بسته سیاستی جدید دولت یک مأموریت حداکثر ۶ ماهه دارد و برای پوشش دادن شکاف مذکور سامان یافته است.
این اقتصاددان با مطرح کردن این سئوال که آیا این بسته کوتاه‌مدت در ایجاد تغییرات محسوس در صورت عدم وجود تصور روشنی از اقتصاد می‌تواند مؤثر باشد، خاطرنشان کرد: احتمال موفقیت هر نوع بسته و اقدام جدیدی در صورت عدم داشتن تصور صحیح و فهم مشترک از وضعیت اقتصادی موجود بسیار کم است.
مؤمنی سپس به واکاوی مفروضات این بسته سیاستی پرداخت و افزود: مفروض اصلی و مهم این بسته این است که بهبود وضعیت اقتصادی ایران را در گرو تزریق ارز و ریال می‌داند.
استاد دانشگاه علامه طباطبایی با بیان اینکه کل جهت‌گیری این فرض ناظر بر تزریق منابع ارزی و ریالی است، اضافه کرد: این مفروض در زمان خود با شکست بزرگی مواجه شد.
وی با اشاره به شوک اول نفتی در سال ۱۹۷۰ میلادی، متذکر شد: اثر عملی افزایش ۱۰ برابری درآمدهای نفتی در کشورهای صادرکننده نفت فروپاشی رژیم‌های حاکم، گسترش مشکلات اجتماعی و وابستگی شدید به خارج بود.
مؤمنی تأکید کرد: در ادبیات توسعه حتی اگر درباره بقیه کشورهای در حال توسعه هنوز تردیدی باشد که مسئله اصلی آنها کمبود ارز و ریال است، این موضوع مشکل کشورهای نفتی نیست.
این اقتصاددان با تصریح اینکه دولت از این زاویه نگرش دقیق و کافی ندارد، گفت: برای بهبود وضعیت محوریت با تزریق ارز و ریال نیست و مؤلفه‌های دیگر تأثیرات تعیین‌کننده‌ای دارند که اگر آنها تغییر کنند شاهد بهبود خواهیم بود.
وی بیان داشت: در این زمینه بنیه فکری دولت باید تقویت شود و این مسئله سیاسی و جناحی نیست، بلکه یک مسئله ملی است.
استاد دانشگاه علامه طباطبایی اظهار کرد: صاحبان ثروت و قدرت که موفقیت دولت را به ضرر منافع خود می‌بینند در این زمینه تمام تلاش خود را به کار می‌گیرند تا دولت را از مسیر صحیح خود منحرف کنند.
مؤمنی یادآور شد: در دولت قبل در مجموع تزریق یک‌هزار میلیارد تومان از محل صادرات نتوانست وضعیت ایران را بهبود بخشد و کشور را دچار بی‌سابقه‌ترین بحران‌های انسانی و اجتماعی کرد.
وی به دولتمردان توصیه کرد که به تجربه دولت قبل توجه کنند و معتقد است که اگر دولت یازدهم هم همان ساختار نهادی دولت گذشته را حفظ کند، تزریق جدید کمکی به بهبود وضعیت نمی‌کند.
این اقتصاددان افزود: دولت می‌تواند به تجربه خود در این زمینه توجه کند که در دو سال گذشته سالانه ۳۰ هزار میلیارد تومان به نیت تحریک تقاضا از طریق توزیع یارانه نقدی به اقتصاد کشور تزریق کرد، اما چه اتفاقی افتاد؟
مؤمنی با تأکید بر اینکه کانون اصلی گرفتاری اقتصاد ایران در کمبود ارز و ریال نیست، گفت: ساختار نهادی موجود به‌گونه‌ای سامان یافته که از منظر اقتصاد سیاسی علیه سه گروه سیاسی از جمله عامه مردم است.
وی بیان داشت: دولت وقتی اعلام می‌کند که تورم را به دوسوم تقلیل داده است، باید دید که چه میزان از آن مربوط به جهت‌گیری دولت و چه اندازه مربوط به موضوعات فراتر از دولت است.
این اقتصاددان با هشدار در مورد وضعیت تورم در کشور که ۲٫۵ برابر تورم خاورمیانه و کشورهای آفریقای شمالی است، تصریح کرد: با همین نرخ تورم موجود در عصر تورم‌های اندک در بین کشورهای با بیشترین نرخ تورم دارای رتبه هفتم جهان است، در حالی‌که در زمان جنگ تحمیلی و عصر تورم‌های افسارگسیخته ایران با تورم ۲۰ درصدی بدون در نظر گرفتن شرایط جنگ جزو کشورهای با پایین‌ترین نرخ تورم بود.
مؤمنی اضافه کرد: دولت می‌خواهد با اعطای وام تقاضا را تحریک کند، در حالی که در ۱۰ سال گذشته بانک‌ها به‌شدت از اعطای وام به مردم و تولیدکنندگان ابا داشتند و تمایل اصلی آنها به‌سمت دلالان، واردکنندگان و تاجران پول بوده است.
وی بیان داشت: مطالعات ۱۰ ساله اخیر نشان می‌دهد که بانک‌های خصوصی در ایران ۷۳ درصد منابع خود را به بخش‌های غیرمولد اعطا کرده‌اند.
استاد دانشگاه علامه طباطبایی گفت: برخی افراد در داخل دولت به دولتمردان پیشنهاد می‌کنند که تحریک تقاضای داخل را رها کرده و روی تشویق صادرات تمرکز کند و مؤلفه تشویقی آنها نیز تضعیف ارزش پول ملی است که باید گفت تشدید بحران در ایران مهمترین پیامد این اتفاق خواهد بود.
فارس/به گفته مؤمنی، براساس گزارشات رسمی در ۲۵ سال گذشته بخش بزرگی از جهت‌گیری سیاسی دولت‌ها تمرکز بر شوک‌درمانی برای بهبود وضعیت موجود بوده است که نتیجه‌ای جز فلاکت عامه مردم و بحران تولید به همراه نداشته است.
وی افزود: در فاصله سال‌های ۸۰ تا ۹۰ تعداد بانک‌های رسمی در ایران سه برابر و تعداد شبه‌بانک‌های موجود هشت برابر شده است و براساس اظهار مقامات پولی ۷ هزار مؤسسه غیرمجاز هم به تجارت پول مشغول بوده‌اند.
این اقتصاددان بیان داشت: فرض تزریق ارز و ریال با رونق‌بخشی به تجارت پول گسترش ربا را تشویق می‌کند و اگر شرایط با اجرای این بسته برای تولیدکنندگان تغییر نکند خطری بزرگ آینده ایران را تهدید می‌کند.
مؤمنی با بیان اینکه تمامی ارکان نظام امروز نیازمند امر به معرف برای کمک به دولت هستند، افزود: تنها گذاشتن قوه مجریه و عدم پشتیبانی از دولت در خصوص بهبود معیشت مردم و تقویت بنیه تولید تنها ناکارآمدی ابزار تبلیغاتی دولت را در پی ندارد و همه را متضرر می‌کند.
