افق نیوز/روزنامه ایران با اعلام این خبر، نوشت: اگرچه متوسط سن ناوگان هوایی کشور با ورود هواپیماهای جدید از ۲۲ سال به کمی بیشتر از ۲۰ سال کاهش پیدا کرده است، اما آن‌طور که وزیر راه و شهرسازی می‌گوید، چنانچه برای نوسازی ناوگان اقدامی نشود، در ۱۰ سال آینده دوباره با ناوگانی پیر و فرتوت با میانگین سنی ۳۰ ساله روبه‌رو خواهیم بود که کارآیی لازم را ندارد.
نیاز کشور برای جایگزین‌سازی هواپیماهای جدید با ناوگان قدیمی و جبران عقب‌ماندگی‌های گذشته حداقل ۴۰۰ فروند هواپیمای برد دور و متوسط و ۱۰۰ فروند هواپیمای با برد کم برای فرودگاه‌های کوچک است. خرید این تعداد هواپیما با تخمین متوسط ارزش هر فروند هواپیما به قیمت ۱۰۰ میلیون دلار حدود ۵۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری نیاز دارد. از این رو بسیاری از شرکت‌های بزرگ و معتبر برای تأمین ناوگان مذاکرات خود را با ایران آغاز کرده‌اند و نوسازی ناوگان هوایی از نخستین برنامه‌های بعد از توافق اولیه ژنو بود.
هواپیماهای جدید؛ نو و جوان
علی عابدزاده، رئیس سازمان هواپیمایی کشوری در خصوص اقداماتی که برای نوسازی ناوگان انجام شده است، می‌گوید: بعضی شرکت‌ها درخواست نوسازی ناوگان داشته‌اند که ما این درخواست‌ها را بررسی کرده‌ایم و مجوزهای اولیه به شرکت‌ها برای ورود هواپیماهای جدید صادر شده است.
اما عابدزاده تأکید می‌کند که روند ورود و نوسازی ناوگان روندی زمان‌بر است و بعد از صدور مجوز نمی‌توان انتظار داشت هواپیماهای خریداری شده به‌سرعت وارد شود.
نوسازی ناوگان سازمان هواپیمایی شروطی دارد که یکی از این شروط جوان بودن هواپیماهای خریداری شده است. به دلیل بالا بودن سن ناوگان و متوسط سن ۲۰ سال برای هواپیماهای کشور، کم بودن سن هواپیماهایی که قرار است وارد ناوگان شود از اولویت‌های نوسازی ناوگان است. در روزهای گذشته رسانه‌ها از خرید ۱۴ هواپیمای جدید توسط چند شرکت هوایی خبر داده بودند که برخی از این هواپیماها وارد شده و برخی دیگر نیز تا چند روز آینده قرار است وارد کشور شود.
بر اساس آنچه در این گزارش‌ها اعلام شده، هواپیماهای خریداری شده تولید سال‌های ۱۹۹۵ تا ۲۰۰۰ میلادی هستند. این در حالی است که طبق شروط سازمان هواپیمایی، هواپیماهای جدید نباید عمر بیشتر از ۱۵ سال داشته باشند. در پاسخ به اینکه وزیر راه و شهرسازی الزام کرده است هواپیماهای با سن بالای ۱۵ سال وارد ناوگان هوایی کشور نشود، گفته شده که خرید این هواپیماها و موافقتنامه‌های اصولی آن پیش از تصویب این قانون انجام شده است.
رئیس سازمان هواپیمایی در خصوص سن هواپیماهای جدیدی که وارد ناوگان می‌شوند می‌گوید تمام مجوزهایی که صادر می‌کنیم برای هواپیماهای «نو و جوان» است و هواپیماها شرایط مناسبی دارند. به گفته عابدزاده بیشتر هواپیماهایی که قرار است خریداری شوند سن کمتر از ۱۵ سال دارند. رئیس سازمان هواپیمایی می‌گوید در میان مجوزهای جدید بندرت و در شرایط خاص و استثنایی مجوز برای وارد کردن هواپیما با عمر بیشتر از ۱۵ سال صادر شده است.
بیشترین درخواست خرید برای بوئینگ و ایرباس
برداشته شدن تحریم‌های اقتصادی طولانی‌مدت در آینده‌ای نزدیک این فرصت را برای شرکت‌های هواپیمایی فراهم کرده تا در بازار هوایی ایران حضور پیدا کنند. ایران قصد دارد برای نوسازی ناوگان هواپیمایی خود تا چند سال آینده بیش از ۴۰۰ هواپیما خریداری کند؛ این موضوع رقابت شرکت‌های هواپیمایی را برای استفاده از این فرصت چند برابر کرده است. بوئینگ و ایرباس، دو شرکت معتبر هوایی هستند که برای حضور در بازار ایران تلاش می‌کنند و ایران نیز تمایل بیشتری به خرید از این دو شرکت را نشان داده است. در توافق هسته‌ای صراحتاً اعلام شده که منع فروش و اجاره هواپیما و انتقال موتور یا قطعات لغو شده است.
ایرلاین‌های ایرانی برای خرید ناوگان هواپیمایی جدید تمام گزینه‌های پیش‌رو را به دقت بررسی می‌کنند و قطعاً انتخاب‌ها برای شرکت‌های ایرانی محدود نخواهد بود. عابدزاده با اعلام این مطلب می‌گوید در حال حاضر بیشتر درخواست‌ها برای هواپیماهای بوئینگ و ایرباس است که با توجه به نیازهای کشور تمام گزینه‌های موجود برای نوسازی ناوگان هوایی بررسی می‌شود و در صورت رسیدن به معیارهای لازم نسبت به خرید هواپیماهای جدید اقدام خواهد شد.
منابع جدید تأمین مالی
مشکل شرکت‌های داخلی برای خرید هواپیما قیمت بالای آن است. آن‌طور که وزیر راه و شهرسازی اعلام کرده متوسط خرید هر هواپیما به حدود ۱۰۰ میلیون دلار می‌رسد که شرکت‌های داخلی نمی‌توانند از عهده این هزینه برآیند. برای حل این مشکل وزارت راه و شهرسازی در توافق با برخی شرکت‌ها بسته‌ای را طراحی کرده که بر اساس این بسته توافق شده تا شرکت‌ها بتوانند یکسری از هواپیماها را به صورت اجاره و اجاره به شرط تملیک وارد کشور کنند. برای این منظور شرکتی برای وارد کردن این هواپیماها به ایران به صورت اجاره به شرط تملیک تأسیس می‌شود تا هواپیماها را به سایر شرکت‌های هواپیمایی به صورت اجاره تحویل دهد. بنابراین به این ترتیب ناوگان هوایی بدون آنکه شرکت‌های ایرانی درگیر خرید هواپیما با رقم‌های سرمایه‌گذاری بسیار کلان شوند نوسازی می‌شود.
رئیس سازمان هواپیمایی با اشاره به درخواست‌های جدید خرید هواپیما می‌گوید فعلاً باید مجوزهای کلی صادر شود و بعد هواپیماها در قالب‌های مختلف اجاره یا اجاره به شرط تملیک یا خرید وارد شوند. به گفته عابدزاده، صندوق توسعه مالی یکی از منابع تأمین مالی شرکت‌ها برای نوسازی ناوگان است. در سال‌های گذشته خطوط هوایی برای توسعه ناوگان امکان استفاده از تسهیلات صندوق توسعه ملی را نداشتند، که با موافقت‌هایی که انجام شده، این صندوق تسهیلات لازم را جهت نوسازی ناوگان در اختیار شرکت‌های هواپیمایی کشور قرار خواهد داد.
علاوه بر این صندوق، تسهیلات بانکی نیز یکی از منابعی است که برای تأمین مالی خرید هواپیما در نظر گرفته شده است. علاوه بر آن، تأمین مالی توسط بخش‌های سرمایه‌گذاری خصوصی نیز مدنظر است. عابدزاده می‌گوید با توجه به نیاز ۵۰ میلیارد دلاری صنعت هوایی برای نوسازی، بخش‌های خصوصی برای این سرمایه‌گذاری اعلام آمادگی کرده‌اند.
