به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم به نقل از پایگاه خبری المسله، سران کشورهای “گروه ۲۰” پس از برگزاری نشست خود در ترکیه آن هم بعد از گذشت تنها دو روز از حملات تروریستی دهشتناک در پاریس، بیانیه ای را صادر کردند، که بموجب این بیانیه حملات اخیر سازمان ” داعش در عراق و سوریه ” را محکوم کردند، و بار دیگر بر لزوم مبارزه با تروریسم تاکید نمودند.
همچنین این کشور گروه صنعتی جهان به صورت ویژه ای بر لزوم مبارزه با کانال های تامین کننده نیازهای مالی گروه های تروریستی تاکید کردند، اما این موضع آنها در واقع ما را با این پزسش روبه رو می سازد: سازمان داعش چگونه منابع مالی مورد نیاز عملیات بین المللی خود را تامین می کند ؟.
حمایت و تامین مالی داعش به صورت اصلی از طریق یک سری فعالیت های گسترده جنایی بزرگ و کوچک صورت می پذیرد، عملیاتی که در بخش هایی از خاک سوریه و عراق که در کنترل این سازمان تروریستی است، انجام می پذیرد.
سازمان داعش اموال مورد نیاز خود را از طریق سرقت دام و احشام و فروش گذرنامه های جنگجویان خارجی و اعمال مالیات های سنگینی بر اقلیت های دینی و کشاورزان و رانندگان کامیون ها تامین می کند، و داعش برای سازماندهی و تنظیم این اقدامات به صورت حرفه ای این کارها را دنبال می کند، حتی برای تامین اموال مورد نیاز خود اقدام به ربودن افراد و جبران کمبودهای مالی از طریق دریافت خون بها تامین می کند.
سازمان داعش حتی برای تامین اموال مورد نیاز خود به سرقت آثار فرهنگی و باستانی مبادرت می کند، و برای تهیه پول های مورد نیاز به اموری دیگر هم دست می زند.
سازمان تروریستی داعش همچنین تنها از طریق کانال ها و خطوط غیر قانونی انتقال نفت به صورت ماهانه ۴۰ میلیون دلار از صادرات نفتی پول عاید خود می سازد، از این رو این اموال به صورت اساسی مورد استفاده نهادهای سازمان یافته مکلف به تاسیس دولت صرف می شوند، و اموال مورد نیاز نبردهای زمینی هم از همین طریق برای داعش تامین می شوند، و حتی حقوق ماهانه معلمان وابسته به مدارس داعش و هزینه های مربوط به جمع آوری زبال ها و حتی مبالغ لازم برای پرداخت رشوه به سران عشایر و پرداخت حقوق به تروریست ها هم از همین طریق تامین می شوند.
اما با تمام این اوصاف و بنا به نظر ماتیو لیویت مسئول عالی رتبه سابق در وزارت خزانه داری آمریکا و همکار و مدیر برنامه ستاین سرویس اطلاعات و مبارزه با تروریسم در مرکز مطالعاتی واشنگتن در این باره معتقد است، داعش شیوه ای از حمایت درونی را ابتکار کرده که از این طریق جنگجویانی را که می خواهند به سازمان داعش ملحق شوند، به این صورت تشویق می کند، و حتی از حامیان مالی در سراسر جهان خواسته با درپیش گرفتن آن شیوه هزینه های مربوط به نقل و انتقال در اراضی که تحت کنترل داعش است، مورد استفاده قرار دهند، و حتی از این طریق هزینه های مربوط به حملات آنها در غرب نیز تامین می شود.
البته هنوز بسیار زود است، بخواهیم به صورت قریب به یقین درباره نحوه تامین مالی حملات پاریس را مورد بررسی قرار دهیم و یا بگوییم به این صورت منابع مالی آن حملات تامین شده است، اما به صورت کلی یا جزئی باید گفت این هزینه ها از طریق فعالیت های جنایی محلی و یا حتی از شیوه های قانونی نظیر استفاده از کمک های دولتی برای فعالیت های اجتماعی یا گرفتن وام انجام می پذیرند.
در گزارش لیویت در این باره که در پایگاه الکترونیکی مرکز مطالعات واشنگتن منتشر شده چنین آمده است، اگر هریک از این دو منبع مالی یاد شده صحت داشته باشند، هرگز باعث غافلگیری نخواهند بود، اگر دولت های غربی به درستی این عملیات و حملات را مورد بررسی و پیگیری قرار دهند،خواهند دید از این منابع هم ممکن است برای این حملات استفاده شده باشد، جنگجویانی که می خواهند به داعش بپیوندند، می توانند برای تامین هزینه های عملیات خود از این منابع هم استفاده کنند.
عملا هم در وقتی نه چندان دور از همین سال جاری گزارشی از سوی تیم مختص اقدامات مالی ” فایننشال اکشن تاسک فورس ” آمده است، مقادیری از پول هایی که از سوی تروریست ها و جنگجویان خارجی احتمالی ره گیری شده است نشان می دهد،این اموال از طریق سرقت و تجارت مواد مخدر و سوء استفاده از پرداخت های مربوط به خدمات اجتماعی و وام هایی که بازپرداخت نشده اند، به گروه های تروریستی سرآزیر شده است، همچنین برخی از برنامه ریزان احتمالی و یا حتی مسافران اقدام به فعالیت های به صورت کوتاه مدت کرده اند، تا از این طریق اموال مورد نیاز تامین شود، این درحالی است که افراد دیگری با کمال سادگی به اندوخته های مالی خود یا اموالی که از طریق وام های دانشجویی به دست آورده اند در این راه بسنده کردند.
برای این منظور بهتر است از چند مثال استفاده کنیم، مایکل زیهاف بیبو که اقدام به قتل یک نظامی کانادایی پیش از حمله به پارلمان کانادا در اکتیر ۲۰۱۴ نمود، برای مدتی کوتاه در ایالت البرتا برای جمع آوری پول لازم به منظور تلاش برای سفر به سوریه شاغل شده بود.
جرایم کوچک و تبهکاری های غیر بزرگ معمولا می توانند تامین کننده اموال کافی برای انجام حملات محدود محلی یا تهیه بلیط سفر به مناطق منازعات و درگیری ها باشند،و در این باره هم می توان از مثال مربوط به نوجوان ۱۵ ساله ای در مونترال اشاره کرد، وی به یک فروشگاهی با استفاده از یک قبضه چاقو حمله کرد، و در این عملیات وی موفق شد ۲۲۰۰ دلار پول برای خرید بلیط سفر با هواپیما از کانادا تهیه کند.
اما در این رابطه پدر این نوجوان بعد از کشف این مقدار پول در کیف فرزندش او را تحویل پلیس داد، همچنین در این رابطه می توان به مثال چهار مردی که در فوریه گذشته در بروکلین نیویورک دستگیر شدند اشاره کرد، آنها قصد داشتند به سازمان داعش ملحق شوند.
بخشی از پول مورد نیاز این افراد از طریق یکی از حامیان آنها که مدیر فروش مستلزمات آشپزخانه ای و گوشی های تلفن همراه در یک مرکز تجاری بود، تامین شد، و به موجب دادخواست ارائه شده برضد این افراد بلیط رفت و برگشت به استانبول ترکیه تنها ۵۹۸ دلار است.
البته در این بین یکی از این مردان معتقد بود، برای سفر به سوریه تنها کافی است شخص ۴۰۰ دلار پول برای این سفر باخود به همراه داشته باشد، چرا که وی معتقد بود، بعد از رسیدن به اراضی تحت کنترل داعش دیگر نباید کسی نگرانی مالی به خود راه دهد.
اما در انگلیس واحد مبارزه با تروریسم وابسته به پلیس لندن موفق به ثبت چندین مورد، مربوط به حمایت مالی از جهادیون ( تروریست های وابسته به داعش ) از طریق کمک های حمایت اجتماعی که از سوی دولت انگلیس تامین می شود، شده است.
در همین اواخر بود، که یحیی رشید اموال مربوط به وام های تحصلیلی و کمک آموزشی خود را برای تامین هزینه سفر خود به همراه چهار تن از دوستانش را به منظور پیوستن به سازمان داعش در سوریه از طریق کشورهای مغرب و ترکیه هزینه کرد.
در آمریکا هم براساس تحقیقات دفتر پلیس فدرال گفته شده است که شخصی بنام کریستوفر کورنیل متهم به برنامه ریزی برای منفجر کردن بمب های لوله ای در ساختمان کنگره آمریکا نمود، وی همچنین هنگام فرار مردم به سوی آنها تیر اندازی می کرد، وی با کمال سادگی اقدام به جمع آوری پول برای اجرای این حملات کرده بود.
در بسیاری از موارد مربوط به ناکامی افراد در سفر به سوریه که از آن جمله می توان به حادثه تیراندازی در کانادا هم اشاره کرد، نا امیدی افراد در سفر به سوریه باعث شده تا آنها به جای سفر به سوریه تصمیم گرفتند حملات تروریستی خود را در همان کشور محل اقامت ترتیب دهند، از این رو اموال مربوط به هزینه سفر خود را به سادگی خرج انجام و تدارک عملیات تروریستی در کشورهای خود کردند.
این درحالی است که مسائل مربوط به اداره آن چه دولت نامیده می شود، و هزینه های مربوط به تامین سلاح برای عملیات سازمان داعش در سوریه و عراق به هزینه های بسیار بیشتر و بالاتری نیاز دارد، اما هزینه کردن برای انجام عملیات در غرب به مبالغ سنگین و گزافی نیازی ندارد، به عنوان مثال در این رابطه بهتر است به حملات ژانویه به دفتر مجله شارلی ابدو در پاریس اشاره کنیم که منجر به قتل یک پلیس و یک فروشنده بقالی یهودی در این عملیات شد.
در این رابطه امیدی کولیبالی مدعی شد که به دو برادر کواشی کمک کرد تا پروژه خود را از طریق پرداخت چند هزار یورو به آن دو محقق سازد تا وسایل مورد نیازشان را خریداری کنند، و براساس برخی از گزارش ها گفته شده که دو برادر کواشی مجموعا ۲۰ هزار دلار پول از طریق سازمان القاعده در شبه جزیره عربی دریافت کردند، اما سلاح موشک انداز دستی آر پی جی و مسلسل های کلاشینکوف برای این دو برادر در مجموع تنها کمتر از ۶۰۰۰ دلار هزینه در برداشته است.
حتی همین گزارش ها حکایت از این داشتند که شخص کولیبالی نیز برای فراهم کردن این ۶۰۰۰ دلار فهرست های ساختگی ایجاد کرد، تا هزینه های مربوط به این حملات از نظر مالی تامین شوند، این درحالی است که سازمان القاعده در شبه جزیره عربی مسئولیت حملات برادران کواشی را برعهده گرفت، اما در همین حین کولیبالی خود را به سازمان داعش مرتبط دانست.
البته یک منبع احتمالی مالی دیگر هم در غرب وجود دارد که می تواند به عنوان یکی دیگر از منابع تامین مالی آنها به شمار آید، در نوع خود این منبع مالی سنتی است و دربرگیرنده سوء استفاده از فعالیت های نهادهای خیری است، یعنی در سایه وجود فاجعه بزرگ انسانی در سوریه و عراق گروه فعال در زمینه های مالی هشداری را در همین سال جاری اعلام کرد، و مضمون این هشدار چنین بود که باید اذعان کنیم ممکن است از نهادهای خیری توسط داعش یا وابستگان به آن سوء استفاده شود، و این اقدامات ممکن است به صورت مستقیم یا غیر مستقیم برای جمع آوری اموال و حمایت مالی از فعالیت های تروریستی مورد استفاده قرار گیرد.
در سال گذشته میلادی هم کشورهای اروپایی تدابیری را در حق بسیاری از نهادی خیری اعمال کردند چرا که احتمال وجود داشت از این نهادها برای حمایت از فعالیت های تروریستی استفاده شود.
در همین ماه نوامبر گشذته بود که مقامات فرانسوی جمعیت خیری لؤلؤه الامل را که مدعی حمایت از بهداشت کودکان خردسال سوری وفلسطینی در برابر بیماری ها و حمایت از آموزش آنها داشت، دفاتر این جمعیت را مسدود کرد، و در این رابطه دو تن را به اتهام حمایت از تروریسم بازداشت کردند.
به گفته بازرسان درحالی که جمعیت خیریه لؤلؤه الامل غذا و امدادهای پزشکی را منتقل می کرد، تروریست ها از این جمعیت برای استفاده از این توزیع ها به عنوان پوششی برای حواله کردن مخفیانه اموال گروه های جهادی استفاده می کردند، گروه هایی که با جبهه النصره در ارتباط بودند.
در عین حال حدود ۱۲ جمعیت خیریه دیگر هم از سوی نهادهای امنیتی فرانسه زیر نظر بودند چرا که این جمعیت ها مشکوک به داشتن روابط با سازمان داعش بودند، و تا به امروز نیز چندین نهاد که مامور جمع آوری اموال برای فعالیت های تروریستی نهادهای تروریستی در سوریه و عراق بودند شناسایی شدند، اما هم اکنون توجه این کشورها به حملات تروریستی کوچک یا اجرای برای از حملات مسلحانه در اروپا این کشورها را به خود مشغول داشته است.
البته در این بین وسیله و منبع درآمد دیگری هم برای حمایت از عملیات تروریستی چه به صورت کلی و چه به صورت جزئی وجود دارد، حملاتی نظیر آن چه که اخیرا در پاریس روی داد، و این عملیات با اموال مستقیم و شخصی سازمان داعش انجام می شوند، این عملیات برخلاف حملات سابق که بخش اعظم آنها توطئه های فردی و شخصی و با حمایت از داعش انجام می شدند، حملات اخیر پاریس به صورت سازمان یافته از سوی خارج انجام شدند، یعنی از بیرون از فرانسه برای آنها برنامه ریزی و تدارک دیده شده بود، و بنا به گفته جان برینان مدیر سرویس اطلاعات مرکزی آمریکا سازماندهی این عملیات به صورت کامل خارجی و از سوی داعش انجام گرفت.
برخی از گزارش ها در این رابطه حکایت از این دارند که یکی از مسئولان عالی رتبه داعش موسوم به ابومحمد العدنانی اداره این عملیات برونمرزی داعش را برعهده دارد، و به نظر می رسد پیام های ضبط شده این شخص که به منظور انجام عملیات در غرب پخش می شوند، با فعالیت ها و عملیات روبه گسترش عناصر فعال سازمان داعش در اروپا مرتبط هستند.
در اواخر سال گذشته میلادی با آغاز بازگشت موجی از جنگجویان اروپایی خارجی مرتبط به سازمان داعش به کشورها و موطن اروپایی خود، و برخی نیز اکنون گمان می رود با هدف انجام عملیات تروریستی در داخل کشورهایشان به غرب بازگشته اند، العدنانی این راهنمایی و سفارش را به هواداران سازمان داعش بیان کرد: اگر توانستی یک کافر آمریکایی یا اروپایی را که حتی می تواند یک فرانسوی کینه توز و فرومایه باشد، بکشی در چنین صورتی با توکل بر خداوند متعال اقدام به قتل او کن و در این راه از هر وسیله و شیوه ای بهره بجوی .
به گفته جان لوی بروگییر قاضی سابق فرانسوی مبارزه با تروریسم در این باره گفته است، می توان به صورت قریب به یقین گفت عبدالحمید اباعود رئیس خودخوانده شبکه مسئول حملات پاریس و توطئه های متعدد سابق با مسئولان عالی رتبه ای در سازمان داعش در خصوص برنامه ریزی برای این حملات در ارتباط بوده است.
اگر فرماندهان سازمان داعش خواسته باشند، اموالی از اموال اختصاص یافته برای جنگ برای انجام اقدامات و عملیاتی در خارج باشند، راه های بسیاری برای استفاده کردن به منظور انتقال این اموال را پیش روی خود دارند، چرا که داعش به صورت گسترده ای از نظام پولی رسمی جدا شده است.
به عنوان مثال بانک مرکزی عراق دستورهای لازم را به نهادهای مالی ارسال کرده و حواله کردن پول به صورت سریع به بانک های مناطق تحت تصرف سازمان داعش را منع کرده است، همچنین بانک های بین المللی که شاخه ها و شعبی را در این مناطق دارند، کارکنان خود را به مناطق دیگری انتقال داده اند، اما با این وجود سازمان داعش هنوز هم راه های مختلفی را برای انتقال این اموال در اختیار دارد، سوای مسیر و چارچوب مربوط به انتقال اموال از طریق جنگجویان تروریست خارجی که از اروپا با اموال کوچک همراه خود به مناطق تحت تصرف داعش می آیند، شماری از همین جنگجویان خارجی هم به همان صورت از این مناطق تحت تصرف داعش خود را با استفاده از گذرنامه های غربی به اروپا می رسانند و اموال از این طریق هم جابجا می شود.
مساله ای که در این باره وجود دارد این است که با وجود تلاش های صورت گرفته از سوی دولت عراق مبنی بر خودداری بانک های عراقی در تعامل با بانک ها در مناطق تحت تصرف سازمان داعش، کماکان مسئولان از این نگران هستند که چنین دستوری تاکنون از سوی نظام و دولت سوریه به بانک های این کشور برای خود داری از تعامل با بانک های واقع در مناطق تحت تصرف داعش در سوریه داده نشده است، در عراق تیم فعال متخصص اقدامات مالی این هشدار را صادر کرده که برخی از شاخه ها و شعب بانک های موجود در مناطق تحت تصرف داعش هنوز روابط پولی و مالی خود را با نظام مالی بین المللی حفظ کرده اند، اما اگر چه بسیاری از بانک و نهادهای مالی بین المللی روابط خود را به صورت حتمی با این قبیل بانک ها قطع کرده اند، این تیم مالی متوجه شده است هنوز این بانک های عراقی فعال در مناطق تحت تصرف سازمان داعش فعالیت خود را با بانک هایی که به نام آنها اشاره نشده حفظ کرده اند.
سازمان داعش به عرصه خدمات پولی بانکی به صورت مخفیانه رخنه کرده است، و توانسته است خود را به بانک هایی که هنوز با مراکز مالی بین المللی ارتباطاتی دارند وصل نماید، تا از این طریق با نهادهای مالی مستقر در مناطق بیرون از سلطه خود رابطه داشته باشد.
برخی از مسئولان هلندی درباره جنگجویان تروریست خارجی که به تازگی از غرب عازم سوریه و عراق شده اند، اعلام کردند، این افراد به همراه کارت های بانکی خود که به حساب های بانکی ملی خود وصل می شوند عازم مناطق نزدیک به محل استقرار و تمرکز سازمان داعش می شدند و می توانستند با استفاده از سیستم های موجود پول مورد نیاز خود را از بانک ها دریافت کنند، و خودپردازها در آن مناطق نزدیک به محل استقرار داعش با استفاده از کارت های بانکی، پول مورد نیاز را به کاربران پرداخت می کنند.
علاوه بر سیستم بانکی رسمی سازمان داعش می تواند اموال مورد نیاز گروه های وابسته به خود را از طریق ارسال از طرف نهادهای خارجی مجاور مرتبط به ارسال و حواله کردن پول انجام دهد، و از این طریق هم پول را حوال می کند و هم پول را دریافت می نماید.
مقامات کشور فنلاند در این زمینه اعلام کردند، یکی از راه های ارسال پول و اموال برای جنگجویان خارجی این شیوه است که آنها به محض رسیدن به سوریه یا عراق برای ارسال پول به نزدیک ترین مرزهای محل استقرار سازمان داعش خود را می رسانند، و از طریق نهادهای مرتبط به حواله کردن پول به این مهم به نفع داعش مبادرت می کنند.
مقامات کشور هلند در این رابطه اعلام کردند: ملاحظات ما نشان می دهد به صورت قریب به یقین واسطه هایی هم حضور دارند و کار انتقال این اموال را از مناطق نزدیک به مرزهای تحت کنترل و تصرف سازمان داعش برای این سازمان انجام می دهند.
البته در این بین سازمان داعش طرح های جدیدی را در این رابطه نوآوری کرده است، به عنوان مثال مقامات سعودی به تیم فعال مالی در این باره اعلام کرده است که شماری از اشخاص مرتبط با سازمان داعش از نهادهای بین المللی حامی از طریق شبکه اجتماعی توئیتر خواسته اند، تا بوسیله اسکایپ با آنها در تماس باشند، و از طریق این شبکه اجتماعی عناصر داعش از این نهادهای بین المللی خواستند تا کمک های خود را از طریق خرید کارت های اعتباری بین المللی پیش پرداخت شده ( همچون هزینه پرداخت شده تلفن همراه اعتباری یا سرمایه اختصاص یافته یک فروشگاه برای خرید ) را این نهادها خریداری کنند، و بعد از آن از طریق شبکه اسکایب این اعداد را برای آنها قرائت کنند، و در نهایت این اطلاعات به یکی از هوادرانشان در یکی از مناطق مرزی در سوریه که نزدیک به محل استقرار داعش است، دریافت خواهد شد، و پس از آن این شخص قادر خواهد بود این کدها را بفروشد و پول عاید از فروش این کدها را به داعش بازپس دهد.
در نتیجه می توان گفت داعش از تمام این شیوه ها می تواند استفاده کند و برای پرداخت و ارسال این پول ها هم فقط کافیست به صورت برعکس اقدام نماید.
و خواه مهاجمان در پاریس هزینه های مربوط به حملات خود را از طریق فعالیت های تبهکارانه و جنایی فراهم کرده باشند و خواه از شیوه های دیگری در این خصوص کمک گرفته باشند، و خواه از عوامل اروپایی در این باره بهره گرفته باشند، و خواه این حملات به صورت مستقیم یا غیر مستقیم از طریق اموال اختصاصی داعش حمایت شده باشد، و فرماندهان داعش در سوریه و عراق این حمایت ها را به عمل آورده باشند، اما بازهم این واقعیت وجود دارد و نباید منکر آن بود که اصولا چنین عملیاتی در این حد و اندازه بالا از هزینه نیستند که حمایت مالی از آنها نیاز به زحمت زیاد داشته باشد.
در واقع باید گفت تعقیب و رصد این حملات تروریستی بعد از وقوع و بررسی های اطلاعاتی فعالانه می تواند به صورت گسترده ای شبکه های مخفی را فاش کند، و این اقدامات می تواند مانع از تکرار این چنین حملاتی در آینده باشد، اما در این خصوص باید گفت متاسفانه سرویس های اطلاعاتی مالی نمی توانند درمانی خوب برای این بیماری به شمار آیند، چرا که در نهایت امر دسترسی به این مقادیر اندک از پول برای انجام چنین حملاتی در غرب کار دشوارو پیچیده ای نیست، و به دست آوردن این مقادیر اندک از پول کار بسیار ساده ای است، همین پول های اندک می توانند باعث بروز حملات موفقیت آمیز دردناکی باشند.
توجه به این نکته لازم به نظر می رسد که بیان شود نویسنده این مقاله و گزارش توجه خود را به منابع مالی داعش که از کشورهای عرب حوزه خلیج فارس تامین می شوند، معطوف نشده است، جمعیت های خیریه ای که به ظاهر خیریه هستند اما در واقع این نهادها اندیشه های وهابی را دنبال می کنند، همچنین در این گزارش به صورت بسزایی نویسنده از منبع مالی نخست این گروه تروریستی غافل شده است و آن منبع هم نفت قاچاق سوریه و عراق است که به کشورهای همسایه داعش می فروشد.
