مریم محمدپور: انتخابات مجلس خبرگان رهبری در هر دوره‌ای مهم است. اگرچه این مجلس وظایف محدودی دارد و جلسات معدودی در طول هر دوره برگزار می‌کند، اما این وظایف محدود و جلسات معدود به موضوعات موثر و پراهمیتی در کشور می‌پردازد.
در انتخابات این دوره ۸۰۱ نفر ثبت‌نام کرده‌اند. یکی از شروط اصلی در صلاحیت این کاندیداها، تایید اجتهاد است که این امر بر اساس مصوبه مجلس خبرگان بر عهده فقهای شورای نگهبان است. فقهای شورای نگهبان برای مهر تایید زدن بر اجتهاد کاندیداها، تصمیم گرفت امتحان کتبی بگیرد، امتحانی که حواشی زیادی داشت. برخی کاندیداها حاضر نشدند در این آزمون شرکت کنند. پس از مدتی کش و قوس بنا شد از جمع محدودی امتحان شفاهی گرفته شود. حالا با پایان یافتن آزمون شفاهی فقهای شورای نگهبان از داوطلبان نمایندگی پنجمین دوره انتخابات مجلس خبرگان رهبری، روز سه‌شنبه ششم بهمن‌ماه، اسامی تأیید، رد و عدم‌احراز صلاحیت‌شدگان نمایندگی مجلس خبرگان رهبری از سوی شورای نگهبان به وزارت کشور اعلام می‌شود و وزارت کشور هم این اسامی را برای اطلاع داوطلبان در اختیار استانداری‌ها و فرمانداری‌ها قرار می‌دهد.
سیدحسن خمینی و ماجرای آزمون و اجتهادش
حجت الاسلام سیدحسن خمینی را به جرأت می‌توان خبرسازترین چهره انتخابات پیش رو دانست. تایید اجتهاد او با اما و اگرهای زیادی همراه شده است. روز امتحان کتبی گفته شد که دعوت‌نامه‌ای به دست او نرسیده اما پس از برگزاری آزمون، شورای نگهبان گفت که اطلاعیه شورای نگهبان حکم دعوت نامه را داشته است. در زمان برگزاری آزمون، خمینی در حال تدریس بود. پس از آن سخنگوی شورای نگهبان ابتدا بیان کرد که شرکت نکردن در آزمون به معنای ردصلاحیت است، اما چند روز بعد و در نشست خبری‌اش گفت که شرکت نکردن ثبت‌نام کننده‌ها در آزمون، تنها کار را برای تشخیص اجتهاد سخت کرده است. پس از آن تعدادی از مجتهدین و مراجع همچون آیات راستی کاشانی، وحید خراسانی، جوادی آملی، عباس محفوظی و مقتدایی اجتهاد یادگار امام را تایید کردند. حالا اما موضوع امتحان شفاهی مطرح شده و هنوز مشخص نیست که یادگار امام در آزمون شفاهی شرکت کرده یا همچنان این روند تایید را نمی‌پسندد. او در یک ماه اخیر کمتر شخصا اظهار نظر کرده و در مجامع عمومی سخنی درباره انتخابات نگفته است. تایید یا ردصلاحیت سیدحسن خمینی به بسیاری از سوالات درباره انتخابات پیش رو پاسخ می‌دهد.
هاشمی رفسنجانی و تلاش مخالفانش برای ردصلاحیت او
آیت الله اکبر هاشمی رفسنجانی در همه ادوار مجلس خبرگان رهبری نماینده بوده و از ۱۳۸۶ تا ۱۳۹۰ به عنوان دومین رئیس این مجلس انتخاب شده است. برخی دلواپسان نگران حضور او در مجلس آتی هستند چرا که معتقدند او چهره تاثیرگذاری است و قدرت سازماندهی دارد. از همین رو، از هم اکنون لیست‌های احتمالی مورد حمایت او برای حضور در خبرگان به صورت گمانه‌زنی ازسوی مخالفانش مطرح می‌شود. هاشمی رفسنجانی پیش از اصلاح قانون اساسی موافق شورای رهبری بود، همانگونه که مقام معظم رهبری نیز در جلسه ای که مجلس خبرگان جانشین امام راحل را تعیین می‌کرد به عنوان موافق شورای رهبری سخن گفته بودند. اما مخالفان هاشمی امروز این موضوع را دیگرگونه جلوه می‌دهند و سعی در تخریب او دارند و سعی می‌کنند با شایعه احتمال ردصلاحیت او، فضا را مدیریت کنند، اما برخی خبرهای غیررسمی حاکی از آن است که تجربه انتخابات ریاست جمهوری در انتخابات خبرگان برای هاشمی تکرار نمی‌شود.
مرد شماره یک نظارت بر هر انتخاباتی
آیت الله احمد جنتی، بیش از آنکه به عنوان یکی از اعضای مجلس خبرگان شناخته شود، به عنوان دبیر نهاد نظارتی بر انتخابات‌ها شناخته می‌شود. دبیر شورای نگهبان در این دوره انتخابات مجلس خبرگان از همان زمانی که ثبت‌نام‌ها پایان یافت، در خطبه‌های نمازجمعه تهران گفت که برخی از این افراد حتی نمی‌توانند یک عبارت عربی را درست بخوانند. او تاکید کرد که متأسفانه آمار ثبت‌نام‌ها در خبرگان و مجلس بالا رفته و این برای من ابهام است، گویا می‌خواهند برای شورای نگهبان زحمت درست کنند.
به نظر می رسد که او همچنان به تعدد نامزدها در انتخابات خبرگان بدبین است، چه آنکه در همایش سراسری ائمه جمعه گفت که آنها کمر بسته‌اند خبرگان را قبضه کنند و می‌خواهند اکثریت یا یک اقلیت سروزبان‌دار را در خبرگان داشته باشند. او گفت که این جمع می‌خواهند که رهبری مادام العمر نباشد، آنها می‌خواهند اختیارات رهبری را محدود کنند. اگر این سخنان را در کنار عملکرد شورای نگهبان در تایید صلاحیت کاندیداهای مجلس بگذاریم، نباید درصد بالایی از کسانی که ثبت نام کردند خود را برای انتخابات آماده کنند.
مومن، برگزار کننده آزمون خبرگان
آیت الله محمد مومن از سال ۶۲ تاکنون عضو شورای نگهبان است و در کنار آن در دوره های اول و دوم از طرف مردم سمنان و در دوره چهارم به نمایندگی از مردم قم در مجلس خبرگان رهبری حضور داشته است و برای دوره پنجم نیز از قم نام نویسی کرده است. او در بررسی اجتهاد کاندیداهای خبرگان و برگزاری آزمون کتبی اجتهاد در قم پرتلاش ظاهر شد. اما در مرحله آزمون شفاهی دیگر نامی از او به میان نیامد. آیات مهدی شب زنده‌دار و سید محمدرضا مدرسی‌یزدی دو عضو دیگر شورای نگهبان در این دوره مُمتحن آزمون شفاهی هستند. همچنین چهار استاد سطوح عالی حوزه، علیرضا اسلامیان، علی مؤمن، علی عندلیب و محمدی‌قائینی فقهای شورای نگهبان را در این آزمون سنگین علمی همراهی می‌کنند. علی مومن، برادر کوچکتر محمد مومن است و خود نیز کاندیدای انتخابات دور پنجم است.
رئیس جمهور ، نامزد منتقد
حسن روحانی از دوره سوم عضو مجلس خبرگان رهبری است. او در انتخابات اخیر نیز به همراه برادرش حسین فریدون به ستاد انتخابات رفت و برای دوره بعد ثبت‌نام کرد. روحانی پس از ثبت‌نام در ستاد انتخابات کشور در جمع خبرنگاران اظهار کرد: «مجلس خبرگان بسیار حائز اهمیت است و رهبری هم مهمترین ستون نظام به حساب می‌آید». اما سخنان او درباره دو انتخابات پیش‌رو و تایید صلاحیت‌ها از چند ماه پیش جنجالی بوده است. او ابتدا با استفاده از تعابیر «دست» و «چشم» بر اجرایی نبودن وظایف شورای نگهبان تاکید کرد و حالا پس از اعلام تایید و ردصلاحیت‌های انتخابات مجلس شورای اسلامی موضع جدی تری گرفته است. او در همایش استانداران و فرمانداران سراسر کشور گفت: «مجلس خانه ملت است؛ نه خانه یک جناح . دولت طرفدار جناح و حزب و کاندیدای خاصی نیست. باید مر قانون اعمال شود نه مر سلیقه». حالا قرار است تایید صلاحیت‌های مجلس خبرگان اعلام شود و باید منتظر اظهارنظر رئیس جمهور که خودش هم کاندیداست، ماند.
