خبرگزاری خانه ملت- گروه اجتماعی؛ با تشدید آلودگی هوای پایتخت موضوع تاثیر بلندمرتبه سازی‌ها در غرب و شمال تهران به عنوان یکی از عوامل موثر بر تشدید آلودگی هوا مطرح شده، موضوعی که البته محل اختلاف مدیران شهری و دولتی است.
در شرایطی که مدیران شهری منکر هرگونه تاثیر بلندمرتبه سازی بر تشدید آلودگی هوا هستند اما طبق مطالعات کارشناسی شورای عالی معماری و شهرسازی تاثیر بلندمرتبه سازی ها در آلودگی هوا غیرقابل انکار است.
بادی نیست که بلندمرتبه‌سازی از وزش آن جلوگیری کند
تاثیر بلندمرتبه سازی بر افزایش آلودگی هوا از منظر مدیران شهری و دولتی به دو شکل متفاوت مطرح شده است، به گونه ای که معاون معماری و شهرسازی شهرداری تهران می‌گوید: آمارهای ایستگاه سینوپتیک مهرآباد از اندازه‌گیری سرعت باد و محاسبه منحنی‌های آن نشان می‌دهد در حالت وارونگی هوا و شکل‌گیری توده، اصلا بادی در کار نیست که بلندمرتبه‌سازی ها از وزش باد جلوگیری کند.
وی تاثیر بلندمرتبه سازی بر جریان گردش باد را محدود به زمانی می داند که پدیده وارونگی و آلودگی وجود ندارد و می افزاید: زمانی که پدیده وارونگی نداریم و آلودگی هوا هم بحرانی نیست ممکن است وزش باد به صورت نقطه‌ای در نقاطی که ساختمانهای بلند مرتبه ساخته می‌شود از الگوی همیشگی خود تبعیت نکند اما این موضوع شامل گستره‌ای به اندازه شهر تهران نمی‌شود زیرا توده‌های هوایی که در اثر وزش باد جا به جا می‌شوند آنقدر وسیع و حجیم هستند که قابل مقایسه با مقیاس یک ساختمان ۷۰ یا ۸۰ متری نیستند.
ساختمانهای بلند منطقه ۲۲ از وزش باد جلوگیری نمی‌کنند
به گفته پشمچی‌زاده تا ارتفاع چهار هزار و۵۰۰ متر افزایش سرعت باد نداریم و اصلا وزش باد موثر نیست. بنابراین یک یا چندین ساختمان در منطقه ۲۲که مرتفع‌ترین آن ۸۰ متر باشد از وزش باد جلوگیری نمی‌کند.
ارتفاع و هندسه ساختمانها بر تهویه طبیعی محیط شهری تاثیر دارد
این اظهارات در حالی از سوی معاون معماری و شهرسازی شهرداری تهران مطرح می شود که گزارش مطالعاتی دبیرخانه شورای عالی شهرسازی و معماری ارائه شده به خبرگزاری خانه‌ملت، از انجام تحقیقات در این خصوص با نتیجه‌گیری متفاوتی خبر می‌دهد.
در این گزارش عوامل طبیعی از جمله شرایط جوی حاکم و توپوگرافی و عوامل مصنوعی ارتفاع و هندسه ساختمانها و سازه‌ها و معماری، جانمایی سازه‌ها و خیابانها و جانمایی صنایع آلوده کننده موثر بر تهویه طبیعی محیط‌های شهری شناخته شده‌اند.
دبیرخانه شورای عالی شهرسازی و معماری پس از شبیه سازی جریان هوا و توزیع آن در مرکز شهر منهتن به منظور بررسی مقدار و تداوم تهویه یا ماندگاری آلودگی هوا در منطقه شهری تاکید دارد که جریان باد نزدیک سطح زمین در کنار بلندترین ساختمانها موجب جریان پایین سوی شدیدی در جلوی ساختمانهای بلند شده که افزایش آلودگی را به دنبال داشته، همچنین ده برابر شدن سرعت جریانهای عمودی در نزدیکی ساختمانهای بلند موجب جریانات قائم و ایجاد همگرایی و واگرایی در سطح خیابانها شده است.
در این گزارش مطالعاتی تایید شده که در تحقیق توزیع آلاینده‌ها بر روی شهر اکلاهاما؛ تعداد زیاد ساختمانهای کم ارتفاع تأثیر ناچیزی روی جریان باد و تعداد اندک ساختمانهای بلند مرتبه تأثیر شدیدی روی نفوذ وتوزیع باد دارند.
چیدمان ساختها تاثیر معنی‌داری بر سمت و سرعت باد دارند
دبیرخانه شورای عالی شهرسازی و معماری همچنین مطالعات شبیه سازی جریانهای باد بر روی شهر سئول را مورد بررسی قرار داده که نتیجه آن اثر جریان باد و توزیع آلودگی با توجه به تراکم ساختمانی درنظر گرفته شده است؛ در این تحقیق نشان داده شده است که چیدمان ساختها می‌تواند تاثیر معنی‌داری بر سمت و سرعت باد داشته باشد، همچنین چیدمان ساختها بر بعضی از عوامل، مانند جریانات پیچکی دوگانه، ایجاد کانالهای باد، تاوه گردش قائم تاثیر‌گذارند و البته الگوی توزیع آلاینده‌ها و میزان توزیع عرضی آن کاملاً به نحوه چیدمان ساختمانها و تغییر سمت و سرعت باد حول آنها بستگی دارد.
ساختمانهای بلند در شهرها بر شارش باد تاثیر دارد
دبیرخانه شورای عالی شهرسازی و معماری تاکید دارد: طبق مطالعات انجام گرفته ساختمانهای بلند در شهرها بر شارش باد تاثیر دارد، در واقع تضعیف باد موجب کاهش تهویه و تقویت باد موجب افزایش بار باد می‌شود لذا عوامل مؤثر یعنی کاهش تهویه توسعه گسترده و چگال ساختمانها، گسترش قائم ساختمانها و توسعه دیوارگونه ساختمانها بر کاهش تهویه شناخته شده‌اند.
طبق این گزارش تحلیل تغییر سرعت باد ایستگاه مهرآباد تهران هم در دوره آماری ۱۹۶۶ تا ۲۰۱۵ نشان می‌دهد سرعت باد در ماه‌های نوامبر و دسامبر هر دو نزولی است و تغییرات متوسط روند متوسط سرعت باد در ماه نوامبر بیانگر کاهش ۳/۵ نات در هر ۲۰ سال و روند متوسط سرعت باد در ماه دسامبر نیز بیانگر کاهش ۲/۲ نات در هر ۲۰ سال است.
دبیرخانه شورای عالی شهرسازی و معماری در جمع‌بندی گزارش مطالعاتی خود اعلام کرده است: برای اجرای بهینه پروژه های شهرسازی بالاخص طرحهای تفصیلی، جانمایی، طراحی و توسعه شهری و بلند مرتبه سازی، علاوه بر آموزش و فرهنگ‌سازی باید به استفاده از دانش، اطلاعات و آمار هواشناسی، ملاحظه توپوگرافی منطقه و بکارگیری خروجی مدل‌های هواشناختی توجه شود.
نمایندگان مجلس نیز در خصوص تاثیر بلندمرتبه سازی بر افزایش آلودگی هوا واکنش‌های متفاوتی نشان دادند، ابراهیم نکو عضو مجمع نمایندگان استان تهران نقش برج ها و ساختمان های بلند در جریان باد شهری و به تبع در افزایش آلودگی هوای پایتخت را غیر قابل انکار می داند و می گوید: باید مانع اقدام شهرداری در صدور جوازهای ساخت وساز بلندمرتبه شد، مجلس هم آمادگی اصلاح قوانین در این خصوص را دارد البته دولت با ارائه لایحه می‌تواند اقدام موثرتری داشته باشد.
وی ارتباط بلند مرتبه سازی‌ها با افزایش آلودگی هوا را نوعی فرار به جلو از سوی دستگاه های مسئول برای نپذیرفتن مسئولیت آلودگی هوا می داند و می گوید: اگر بلند مرتبه‌سازی‌ها از سوی شهرداری براساس قوانین و ضوابط صورت نگرفته باشد، شورای عالی شهرسازی با اعلام این موضوع، باید ساخت وسازها را متوقف کند.
با توجه به گزارش ارائه شده از سوی دبیرخانه شورای عالی شهرسازی ومعماری، تاثیر آسمانخراش‌های پایتخت بر ماندگاری و شدت آلودگی هوا را مبرهن می‌کند لذا امید است در سال‌های پیش برای حفظ سلامت شهر و شهروندان روند ارائه مجوز ساخت‌وساز با تدبیری بیشتر صورت گیرد./
