«نیویورکر» بامداد سه‌شنبه متن کامل مصاحبه محمد جواد ظریف، وزیر خارجه ایران با این مجله آمریکایی را قرار داده است.
خصومت آمریکا: ترک عادت موجب مرض است
آقای ظریف در این مصاحبه که ظاهراً قبل از دیدارش با جان کری، وزیر خارجه آمریکا در نیویورک انجام شده در پاسخ به سوال «رابین رایت» خبرنگار نیویورکر درباره اظهارات باراک اوباما، رئیس‌جمهور آمریکا مبنی بر همکاری نظامی با کشورهای حاشیه خلیج فارس علیه ایران گفت: «خب، من فکر می‌کنم عادت‌های کهنه، سخت از بین می‌روند.»
«رابین رایت» همچنین از آقای ظریف درباره یک اظهارنظر اوباما درباره مسائل داخلی ایران پرسید.
اوباما گفته بود که برای جلوگیری از تشدید درگیری‌ها در داخل منطقه بایستی با «گروه‌های معقول‌تر در داخل ایران» تعامل کرد.
ظریف در واکنش گفت: « من فکر نمی‌کنم تقسیم کردن ایران به گروه‌های “معقول” و “غیرمعقول”، نه درست و نه اثربخش باشد و نه به کسی ربطی دارد. ایالات متحده قبلاً این کار را انجام داده، اما نتیجه‌ای نداشته است.»
همکاری با کشورهای عربی: صبر ایران لبریز شد
«رایت» با یادآوری مصاحبه‌ای از وزیر خارجه ایران در سال ۲۰۱۳ با همین مجله که در آن گفته بود بعد از توافق هسته‌ای روابط بهتر با کشورهای حاشیه خلیج فارس را در اولویت قرار خواهد داد، پرسید: «پایان دادن به این درگیری‌های نیابی مستلزم چه کاری است؟»
وزیر خارجه ایران، با بیان اینکه «منطقه، اولویت اول ما است» افزود: «ما می‌خواهیم از هر فرصتی برای همکاری با همسایگانمان در خلیج فارس همکاری کنیم. ما هم به صورت علنی و هم خصوصی، پیشنهاداتی را برای تعامل و گفت‌وگو مطرح کرده‌ایم. اما متأسفانه آنها گوش شنوا ندارند.»
رئیس دستگاه دیپلماسی ایران، سپس با اشاره به سیاست ایران در قبال عربستان سعودی گفت: «مسئله این نیست که به تنش نیاز هست. ما خویشتنداری را از خیلی وقت پیش آغاز کردیم، وقتی که آنها ۸ سال از صدام حسین حمایت کردند، اما او به آنها پشت کرد و هدف حمله قرارشان داد.»
وی ادامه داد: «طی دو سال و نیم گذشته، وقتی که ما وارد مذاکرات هسته‌ای شدیم، سعودی‌ها هر کاری برای تخریب آن مذاکرات، (اعم از) اشباع بازارهای نفتی، انجام دادند و ما خویشتنداری به خرج دادیم. هر چیزی حدی دارد.»
توافق هسته‌ای: آمریکایی‌ها خودشان را کنار کشیده‌اند
خبرنگار نیویورکر پرسید: «به نظر می‌رسد توافق هسته‌ای با برخی مشکلات روبرو شده. می‌توانید درباره این مشکلات توضیح بدهید؟»
آقای ظریف گفت: «مهم‌ترین مشکل این است که ایالات متحده، بعد از هشت سال متفرق کردن همه با هراس‌افکنی و وضع جریمه‌های سنگین علیه کسانی که می‌خواستند با ایران تجارت کنند، خودش را کنار کشیده است. میلیاردها دلار جریمه علیه موسسات مختلف مالی اروپا وضع شد. ایالات متحده بایستی به بانک‌های مختلف می‌رفت و می‌گفت گذشته‌ها گذشته.»
وی در ادامه در پاسخ به این سوال که چه انتظاری از نتایج دیدارهایش با جان کری، وزیر خارجه آمریکا دارد هم گفت: «می‌خواهم شاهد این باشم که بانک‌های اروپایی بدون ترس از اقدام تلافی‌جویانه آمریکا با ایران وارد معامله می‌شوند. مسائل زیادی به این موضوع ربط دارند. ما همان‌طور که تعهداتمان را کامل انجام دادیم، حق داریم به طور کامل هم نفع ببریم. آنها (آمریکا) باید پیامی بفرستند مبنی بر اینکه انجام تجارت با ایران هزینه‌ای در بر نخواهد داشت. والسلام. بدون اما و اگر.»
ظریف تأکید کرد: «نظام‌های بین‌المللی، معاهدات بین‌المللی و هنجارهای بین‌المللی نه به خاطر خوب بودن هیچ‌کس، بلکه به خاطر منافعی که دارند، رعایت می‌شوند. اگر چنین نشود (نفعی حاصل نشود)، دوام این توافقنامه‌ها به خطر می‌افتند.»
وزیر خارجه ایران گفت که توافق هسته‌ای پابرجاست اما هشدار داد در صورتی که یکی از طرف‌ها به آن پایبند نباشد، خاتمه خواهد یافت.
خبرنگار نیویورکر پرسید: «الان آخرین سال حضور اوباما و جان کری در دولت است. شما فکر می‌کنید یک رئیس جمهور جدید، خواه دموکرات باشد یا جمهوری‌خواه، چه معنایی در آینده فرایندی خواهد داشت که در دوران دولت اوباما شروع شد؟»
ظریف گفت: «من بیشتر تمایل دارم که این فرایند در دوران دولت اوباما به ثمر بنشیند. اعتقاد من این است که اگر چنین بشود، روسای جمهور آینده ایران و آمریکا، هر دو، محافظت از آن (توافق) و ضمانت ادامه آن را در راستای منافعشان خواهند داد، چون ما عقیده داریم که این توافق خوبی است.»
وی افزود: «بنابراین، تمرکز من این است که ما این توافق را در طول ماه‌های باقی مانده از دوران جان کری و خودم مستحکم کنیم و اطمینان حاصل کنیم که همه، منافع پایبندی به این توافق را درک می‌کنند.»
خبرنگار نیویورکر گفت: «آیا شما فکر می‌کنید که رئیس‌جمهور بعدی آمریکا – هر کدام از حزب‌ها که برنده شود – احتمال دارد که همین قدر رفتارش دوستانه باشد یا به اندازه رئیس‌جمهور فعلی علاقه‌مند به مذاکره باشد؟»
ظریف گفت: «اما بسیاری از مردم در ایران، (رفتار) این دولت (آمریکا) را چندان هم دوستانه نمی‌بینند.»
وزیر خارجه ایران در پاسخ به این سوال که معمولاً هر چند وقت یکبار با جان کری تعامل می‌کند گفت: «اغلب اوقات.»
او اضافه کرد که بسته به شرایط ممکن است «دو تا سه بار در روز» با همتای آمریکایی‌اش تماس حاصل کند.
رابطه ایران و آمریکا: واشنگتن روش‌های خصمانه قبلی را کنار بگذارد
وزیر خارجه ایران در بخش دیگری از این مصاحبه به موضوع روابط ایران و آمریکا در طول دو سال و نیم گذشته پرداخت و گفت: «ما امیدوار بودیم که همکاری‌های بیشتر بر سر این موضوع بی‌اعتمادی (بین دو کشور) را از بین ببرد. و من هنوز هم فکر نمی‌کنم که خیلی دیر باشد. همان‌طور که رهبر ما سال گذشته گفتند، اگر تجربه مذاکرات هسته‌ای ثابت کنند که آمریکا رویکردش در قبال ایران را عوض می‌کند – و رویکردش را بر اساس احترام متقابل و منافع قرار می‌دهد – شانس تغییر وجود دارد.»
ظریف ادامه داد: «اما اگر ایالات متحده بخواهد به سیاست‌های خصمانه‌اش ادامه بدهد، اما مجبوریم به توافق هسته‌ای بچسبیم و تلاش کنیم که آن را سرپا و موثر نگاه داریم. توافق هسته‌ای، هنوز هم می‌تواند زیربنا باشد و نه سقف. اما این نیازمند اراده سیاسی مثبت از طرف آمریکا است تا روش تکرار گذشته‌ها و مسیرهای نخ‌نما درباره ایران را کنار بگذارد.»
حکم دیوان عالی آمریکا: دزدی خیابانی است
وزیر خارجه ایران همچنین حکم دیوان عالی آمریکا برای پرداخت حدود ۲ میلیارد دلار به خانواده‌های قربانیان بمب‌گذاری سال ۱۹۸۳ بیروت واکنش نشان داد و گفت: «کل احترامم به دستگاه عدالت آمریکا از بین رفت.»
ظریف، حکم یاد شده و حکم قبل‌تر یک دادگاه برای پرداخت غرامت از طرف ایران به خانواده‌های قربانیان حملات ۱۱ سپتامبر را «مضحک» خواند و با متهم کردن تلویحی عربستان گفت:«چطور ممکن است شما ایران را به پرداخت غرامت به قربانیان ۱۱ سپتامبر مسئول کنید اما از دیگرانی که در واقع مقصر این واقعه بودند سلب مسئولیت کنید؟»
آقای ظریف تأکید کرد: «وقتی که یک دادگاه ایران را برای ۱۱ سپتامبر سرزنش می‌کند، اعتبار دستگاه عدالت آمریکا را از بین می‌برد.»
وی سپس گفت: «مردم ممکن است در کشورهای علیه مصادره اموال آمریکا قانون صادر کنند. شما از این خوشحال می‌شوید؟ ایالات متحده جرائم زیادی علیه مردم ایران، ویتنام، مردم افغانستان و مردم عراق مرتکب شده است. آیا آنها می‌توانند در کشورهای خودشان به خاطر تلفات جانبی ناشی از بمباران‌های آمریکایی، به خاطر شکنجه‌های ساواک درست شده توسط آمریکا از این کشور پول مطالبه کنند و بعد بروند و آن را مصادره کنند؟ شما تمایلی به پذیرفتن این دارید؟ بنابراین ما چرا باید رأی دیوان عالی را قبول کنیم؟ دیوان عالی، دیوان عالی آمریکا است نه دیوان عالی دنیا. ما در حدود اختیارات قانونی این دادگاه نیستیم و پول ما هم همینطور. این دزدی است. یک دزدی بزرگ. دزدی خیابانی. اما قبول کنید، ما آن را پس می‌گیریم
برنامه موشکی: آمریکا مدیون ایران است
ظریف درباره برنامه موشکی ایران گفت: «این مشکل آمریکا است (که) فکر می‌کند می‌تواند رفتار همه را کنترل کند. این آزمایش‌های موشکی، حق ما هستند. ما به صراحت گفته‌ایم که از آنها جز برای دفاع از خودمان استفاده نخواهیم کرد. آنها برای حمل سلاح‌های هسته‌ای هم ساخته نشده‌اند.»
ظریف اضافه کرد: «چه انتظار دارید؟ اینکه ایران بمیرد؟ شما جنگ ایران و عراق را پوشش داده‌اید. یادتان هستند که موشک‌های مسلح به سلاح‌های شیمیایی روی شهرهای ایران ریخته می‌شود. بیایید نگذاریم این فصل دوباره باز بشود. هر کسی که ایران را به خاطر آزمایش‌های موشکی به تحریک متهم می‌کند، باید همان حرف ساده‌ای را بزند که من زده‌ام و سپاه پاسداران زده است – و آن اینکه ایران هرگز به هیچ کشوری حمله نخواهد کرد. ساده و شفاف. این البته تعهد هر کشوری است که همین را بگوید.»
وزیر خارجه ایران گفت: «اینجا من فکر می‌کنیم شما به ما مدیون هستید. هواپیماهای آمریکا به صدام حسین برای بمباران مردممان با بمب شیمیایی، اطلاعات می‌دادند. ما در زمینه دفاعی به هیچ کس، هیچ چیز بدهمکار نیستیم.»
سوریه: همه می‌دانند بشار اسد نخواهد رفت
فارس/رئیس دستگاه دیپلماسی ایران آخرین بخش از مصاحبه با نیویورکر را به موضوع سوریه اختصاص داد. ظریف درباره مذاکرات ژنو درباره سوریه که به بن‌بست خورده گفت: «چیزی که ما از ژنو می‌شنویم این است: “بسیار خوب. اگر بشار اسد (رئیس‌جمهور سوریه) فردا نرود، جنگ راه می‌اندازیم”. همه این را می‌دانند که اسد نخواهد رفت. همه می‌دانستند که این فرایندی بود که ۱۸ ماه زمان می‌برد و در پایان ۱۸ ماه سوری‌ها درباره نحوه برگزاری انتخابات تصمیم خواهند گرفت.»
او در پاسخ به این سوال که آیا با بشار اسد درباره آینده‌اش در سوریه رایزنی کرده گفت که دیدگاه‌هایش را درباره پیشبرد فرایند سیاسی با رئیس‌جمهور سوریه در میان گذاشته و او دو سال و نیم پیش موافق آن بوده است. ظریف سپس گفت: «الان هم موافق است.»
وزیر خارجه ایران تأکید کرد که از دیدگاه تهران، آینده بشار اسد در دستان مردم سوریه است نه در دستان ایران.
