نصرلله پژمانفر، پیش از راهیابی به خانه ملت در دوره نهم، معاون آموزش و پژوهش حوزه علمیه خراسان بود و سالهاست که به فعالیت‌های مختلف فرهنگی مشغول است. او در مجلس نهم به عنوان یکی از فعال‌ترین و اثر گذارترین عضو کمیسیون فرهنگی به شمار می‌رفت، فعالیتی که موجب رشد ۵۰ درصدی تعداد آراء او در انتخابات هفتم اسفند سال ۹۴ هم شد. پژمانفر در حال حاضر به عنوان نماینده مردم مشهد و کلات عضو کمیسیون فرهنگی مجلس دهم است. او تنها کسی است که چه در دوره گذشته و چه در این دوره گزینه اول و دومش کمیسیون فرهنگی بوده است که گفت‌و‌گوی وی با خبرگزاری فارس درباره مسائل و موضوعات فرهنگی کشور را در ادامه می‌خوانید.
** فیلم خوب دیدن را یک کار فرهنگی میدانم
*شما از جمله افراد فعال کمیسیون فرهنگی دوره گذشته مجلس بودید. هم دوره پیش و هم این دوره گزینه اول شما کمیسیون فرهنگی بود و البته شنیده بودیم شما تنها کسی بودید که در دو دوره گزینه اول و دوم تان این بوده . شما علاقمند به این حوزه هستید یا به دلیل دیگری وارد این عرصه شده اید؟
بنده همه سالهای عمرم یعنی از وقتی که وارد عرصه فعالیت شدم، کار فرهنگی کردم و همیشه هم این کار را خواهم کرد. چه در مجلس قبل و چه این مجلس گزینه اولم کمیسیون فرهنگی بوده و اگر دوره بعد هم باشم باز همین خواهد بود. این عرصه را دوست دارم و دلم برای آن می تپد. به همه حوزه های فرهنگ و هنر کمابیش علاقه دارم و سعی می کنم در حد وسعم ورودی به آن داشته باشم. مثلا همین بحث سینما، خب ما برای اینکه از این عرصه خبر داشته باشیم باید فیلم ها را ببینیم بعلاوه اینکه اساسا فیلم خوب دیدن هم خودش یک کار فرهنگی است و روی آدم تاثیر مثبت می گذارد.
** فرهنگ مقوله اساسی تلقی نمی شود
گاهی درباره فرهنگ حرف های زیادی زده می شود اما راستش این است که در این حوزه حرف ها بیشتر از عمل است. فرهنگ مساله اصلی تلقی نشده و این خیلی اتفاق بدی است. بنده در حد بضاعتم همیشه سعی کردم در این راه قرار بگیرم و این کار را دنبال کنم. بالاخره اگر می گوییم فرهنگ مهم است اول باید از خودمان شروع کنیم.
*کمیسیون فرهنگی در دوره گذشته خیلی در رسانه ها مطرح شد و البته شما هم همیشه پای ثابت ماجرا بودید. اگر بخواهیم از یک کمیسیون فرهنگی ایده‌آل صحبت کنیم شما چه خواهید گفت؟
راستش من گمان می‌کنم گاهی باید به دور از روزمرگی نشست و به مسایل کلان فرهنگی فکر کرد. اینکه باید چه کنیم، مسایل آینده ما چیست، چالش های ما کدام است و چقدر ظرفیت درونی داریم و چطور می شود اینها را تقویت کرد.
** در ولنگاری فرهنگی ما هم مقصریم
من معتقدم کسانی که دلشان برای مردم و کشور می تپد ولو اینکه اختلاف سلیقه سیاسی هم با ما دارند باید بتوانند با دست باز کار کنند و نقد کنند. نقد این ها باعث پیشرفت کشور است. می شود در یک فضای آرام و غیر احساسی به این مسایل فکر کرد.
من معتقدم کمیسیون فرهنگی مجلس باید موثرتر و قوی تر وارد مسایل کلان فرهنگی شود. این ضعف به نظرم وجود دارد. کمیسیون فرهنگی باید زنده و پویا باشد و اقداماتش ملموس باشد. اینکه آقا فرمودند ولنگاری فرهنگی حتما ناظر به ما هم هست. ما هم مقصریم. مجلس هم تقصیر دارد. ما همیشه به ارشاد بعنوان مسئول مستقیم این موارد نقد داشته و داریم و معتقدیم اتفاقات بدی در زمان تصدی آقایان افتاده است اما این دلیل بر این می شود که خود را فراموش کنیم؟ دستگاههای فرهنگی غیر دولتی را محاسبه نکنیم؟ آقا فرمودند دستگاههای فرهنگی دولتی و غیر دولتی. این معنا دارد. کدام یک از دستگاههای فرهنگی الان پاسخگوی کار خود هستند که با امکاناتی که دارد چه کرده است؟ این یعنی همه دستگاهها در این ولنگاری مقصرند حالا بعضی کمتر بعضی بیشتر. اینکه آقا می فرمایند ولنگاری فرهنگی وجود دارد ناظر به همه ماست. چه آنهایی که محصولات بد تولید می کنند و چه آنهایی که محصولات خوب تولید نمی کنند. باید محصولات پر مخاطب تولید شود.
* البته بعضی فیلم ها بودند که مخاطب هم داشتند ولی محصول فرهنگی خوبی به حساب نمی آمدند
بله. این واضح است. ما در این مورد حرف داریم. هیچ وقت هم آن را کتمان نکرده ایم و از گفتنش هم خجالت نمی کشیم. ما معتقد به محصول فرهنگی مناسب هستیم نه محصولی که به هر بهانه بخواهد مخاطب را بخنداند یا او را با هر وسیله جذب کند. بقول شهید آوینی مخاطبل شرط لازم است و شرط کافی نیست. این محصول هم مشخصاتی دارد که کلیات آن مشخص است. مثلا اینکه ما در فیلم احکام اسلامی را به سخره بگیریم یا اینکه برای خنداندن مردم از الفاظ رکیک جنسی استفاده کنیم طبعا این بد است.
** هنوز هم از مردم عادی بپرسید بهترین فیلمی که دیدید چیست عمده‌شان می گویند «آژانس شیشه‌ای»
شما هنوز از عامه مردم حتی در شهرهای کوچک بپرسید بهترین فیلمی که دیدید چیست می گویند آژانس شیشه ای. چرا نباید در جامعه هنری ما تولید چنین محصول هایی فرهنگ شود. من می دانم تولید محصول هنری آنهم یک محصول خوب و پر بیننده خیلی سخت است اما نکته این است که مراکز تولید محصول فرهنگی ما باید بروند به این سمت که تولید چنین محصولی را نهادینه کنند. بالاخره اگر به این محصولات توجه بیشتری شود و تسهیلات بیشتری در اختیار آنها قرار گیرد طبعا در این راه موثر خواهد بود.
** معیار سنجش فیلم ها نباید فقط جوایز بین المللی باشد
نکته این است که الان معیار سنجش موفقیت میزان جوایز جشنواره ها خصوصا جشنواره های بین المللی است. حتی اکران های بین المللی هم معیار قرار نمی گیرد. اینکه عرض می کنم می شود از محصولات خوب حمایت کرد یکی اش این است. چرا در امتیاز فیلم ها نباید معیارهای دیگر هم دخیل باشد. چرا برای اینکه بگویند فلان فیلم خوب است می گویند چند جایزه گرفته و نمی گویند مثلا این تعداد مخاطب داشته یا این اثرات ملموس فرهنگی را به دنبال داشته است؟ چرا همه امکانات دیده شدن در بین مدیران و رسانه ها فقط همین است؟
** می خواهند از کمیسیون فرهنگی «لولو» بسازند تا ضعف خودشان را بپوشانند
* با این حساب کمیسیون فرهنگی در سینما دنبال چیست؟
اصل بحث ام این است که حرف ما رونق سینما با فیلم های خوب و تاثیرگذار است که می توان در یک پروسه به آن رسید. هیچ وقت هم حرفی خلاف آن را نگفته ایم اما در جاهایی طوری از کمیسیون حرف می زنند که گویی مشکلات سینما به گردن کمیسیون فرهنگی است و این کمیسیون دشمن سینما است. این اجحاف به مجلس است. هیچ دلیل محکمی هم در این باره وجود ندارد. وقتی عالی‌ترین مسئول و روحانی در کشور سینما را کلید پیشرفت کشور می داند مگر مجلس می تواند مخالف سینما باشد؟ گاهی برخی از این حرف ها می زنند تا از دیگران «لولو» درست کنند تا ضعف خودشان را بپوشانند. کی دشمن سینماست؟ کمیسیون فرهنگی یا برخی سیاست های سازمان سینمایی که عملا هر روز دارد به بیکاران سینما اضافه می کند؟
مشکل از این است که اولا فرهنگ اولویت چندم دولت هم نیست ثانیا اینکه روزمرگی و بی برنامگی و گاهی کج فهمی های مسئولان مستقیم این حوزه مسبب این مشکلات است.
** کمیسیون فرهنگی مدافع یک سینمای پر مخاطب با محصولات خوبی است که چرخ آن را مخاطب بچرخاند
کمیسیون فرهنگی مدافع یک سینمای پر مخاطب با محصولات خوبی است که چرخ آن را مردم و مخاطبان بچرخانند.
به نظرم باید در یک فضای آرام مشکلات عمده را شناسایی کرد و برای حل آن تلاش کرد. مرکز پژوهش های مجلس می تواند در این مورد کمک کند. مثلا باید بدانیم مسایل ما در سینما چیست؟ این شکل ممیزی مبهم و پر هزینه ای که الان در سینما وجود دارد باید یک روزی درباره اش فکر کرد و آن را نظام مند کرد. به این شکل هم فیلمساز تکلیفش را می داند و هم مدیر فرهنگی می تواند کارش را درست انجام دهد. من بارها این مورد را شنیده ام که می گویند آقا! شما به ما بگویید موارد ممیزی چیست ما آن را رعایت می کنیم. خب باید برای اینها فکری کرد.
** کمیسیون فرهنگی وارد موضوعات می‌شد چون مسئولان سینمایی وارد نمی‌شدند
* شما این مشکلات را ناشی از چه می دانید؟
به نظر من عمده مشکلات سینمایی ما مربوط به مدیریت های فرهنگی ما در طول سالیان است. به نظر من هنرمندانی که نشود با آنها کار کرد بسیار اندک هستند و این مسایلی که بوجود می آید به این دلیل است که مدیران فرهنگی نمی دانند باید چه کنند و همه چیز را به روند اتفاقات روز سپرده اند. گاهی به مجلس انتقاداتی می شود که آقا! شما چرا ورود می کنید؟ این انتقادات جواب ساده ای دارد. علت این است که مسئولان مستقیم این حوزه ها کار خود را درست انجام نمی دهند. وقتی یک سیستمی اینطور بهم ریخته است خب طبعا این موارد بوجود می آید. خیلی از این مسایل را می توان در یک فضای آرام حل کرد که بیرون نیاید و به این شکل هزینه ساز شود. مگر مجلس خوشش می آید که مثلا یک فیلم در این سطح مطرح شود که مثلا یک کمیسیون مجلس برای آن وارد شود؟ مجلس علاقمند ورود به این مسایل به این شکل نبوده و نیست مگر جایی که گمان کند اتفاق نامناسبی در حال رخ دادن است.
* گاهی حرف‌ها در مورد این مشکلات بصورت کلی مطرح می‌شود. باید برای حل این مشکلات چه کرد؟
اصل مطلب این است که باید به تولید محصول فرهنگی خوب کمک کرد. باید تولید کرد و چاره ای جز این وجود ندارد. رهبر انقلاب فرمودند جواب کار فرهنگی بد، کار فرهنگی خوب است. وقتی شما یک فیلم خوب تولید کردید دیگر فیلم بد به حاشیه می رود و به مرور وقتی کارهای خوب شما زیاد شد، کلا کارهای نامناسب از حیز انتفاع ساقط می شود.
باید از تولید کنندگان محصول خوب فرهنگی حمایت کرد. مثلا الان در حوزه انیمیشن اتفاقات فوق‌العاده ای رخ داده است و بچه های متدین به سطح خیلی خوبی در این حوزه رسیده اند. اگرچه حمایت هایی از این ها شده اما نمی توان گفت دستگاهها این موفقیت ها را رقم زده اند. عمده اینها کارهای خودجوشی بوده که از طرف برخی دستگاهها حمایت شده است.
** دستگاههای فرهنگی از گروههای خودجوش عقب‌ترند
سالها در این کشور می گفتند محصولات انقلابی مشتری ندارد. این حرف از اول هم مبنا نداشت و امروز که دقیقا عکس این ماجرا عیان و مشخص است. الان کتاب های رمان مربوط به جنگ به تیراژ های صدها هزار رسیده و فیلم های از این دست مورد توجه قرار می گیرد. جالب اینکه در اغلب این موارد هم افراد و گروههای خود جوش هستند که کار می کنند و معمولا دستگاهها از این ها عقب تر هستند. خب باید از اینها حمایت کرد و این برنامه می خواهد.
** باید به همان نسبت که می گوییم کار بد نسازید به همان نسبت هم باید مواخذه کنیم که چرا کار خوب نمی سازید
ما باید به همان نسبت که برخی آقایان را مواخذه می کنیم که چرا کار بد می سازید به همان نسبت هم مجلس باید از ابزار نظارتی اش استفاده کند و از دستگاهها بخواهد چرا کار خوب تولید نمی کنند و یا از تولید کارهای خوب حمایت نمی کنند. اگر همه مراکز فرهنگی که دلشان برای کشور می سوزد دست به دست هم بدهند و کمی افق دور تر را مد نظر قرار دهند این مساله بسیار زودتر از آنچه گمان می کنیم محقق خواهد شد.
** کمیسیون فرهنگی باید مامن هنرمندان متعهد و متخصص باشد
* کمیسیون فرهنگی مجلس چقدر با گروههای فرهنگی موثر در کشور مرتبط است و اساسا چقدر از اینها خبر دارد؟
ارتباط هایی داریم. بنده خودم سعی می کنم در شهر خودمان و یا در تهران که حضور داریم با این دوستان مرتبط باشیم. طبعا در این موارد مشاورانی هم داریم که آنها را به ما معرفی می کنند. مجلس جای تصویب قوانین و نظارت بر انجام آن است و طبعا جای مسایل کلان است اما خب ما به مسایل جزیی که احساس کنیم باید وارد شویم ورود کرده ایم. اتفاقا بچه هایی مومن و کسانی که به منافع کشور توجه دارند باید مجلس را مامن خود بدانند. باید روی ما طوری حساب کنند که اگر دچار مشکل شدند و بی پناه ماندند بدانند که گوش شنوایی در مجلس حرف آنها را می شنود و برای احقاق حق آنها تلاش می کند.
** کمیسیون فرهنگی باید بهتر و قوی تر باشد
* الان کمیسیون فرهنگی اینگونه هست؟
من معتقدم که باید باشد و سعی‌مان هم این بوده. البته باید بهتر باشد. به نظر من کمیسیون فرهنگی باید قوی‌تر و بهتر عمل کند. ضعف‌هایی در این مورد وجود دارد که باید برطرف کنیم.
