به گزارش ایرنا، ولادیمیر پوتین رییس جمهوری روسیه در سخنرانی رسمی خود در نشست سران ۱۰ کشور در تاشکند پایتخت ازبکستان که دیروز (جمعه) برگزار شد، تاکید کرد: هیچ مانعی برای عضویت ایران در سازمان همکاری شانگهای وجود ندارد.
وی افزود: ایران از مدت ها پیش و فعالانه در فعالیت های سازمان همکاری شانگهای به عنوان عضو ناظر حضور دارد و هیچ مانعی برای عضویت رسمی این کشور نمی بینم.
الماس بیک اتامبایف رییس جمهوری قرقیزستان نیز در نشست سران شانگهای اعلام کرد: امضا و اجرای برجام شرایط عضویت رسمی جمهوری اسلامی ایران در سازمان همکاری شانگهای را در آینده ای نزدیک فراهم کرده است.
به گزارش پایگاه خبری ایران رو، اتامبایف با تاکید بر حمایت قرقیزستان از عضویت رسمی ایران در این تشکل منطقه ای، گفت: اکنون شرایط بسیار خوبی برای عملی شدن برنامه عضویت تهران فراهم شده است.
وی افزود: روند اجرای برجام و دستاوردهای آن فرصت بسیار خوبی برای عضویت ایران در سازمان همکاری شانگهای در آینده ای نزدیک ایجاد کرده است.
نماینده ویژه رییس جمهوری روسیه در سازمان همکاری شانگهای نیز در حاشیه نشست سران با عاقلانه خواندن برنامه عضویت رسمی ایران در این سازمان، خواستار اجرای بدون تاخیر آن شد.
وی در تاشکند به خبرنگاران گفت: اکنون هیچ محدودیتی برای پیوستن ایران به سازمان همکاری شانگهای وجود ندارد و این موضوع در دستور کار است.
نماینده ویژه رییس جمهوری روسیه افزود: مسکو می خواهد روند پیوستن تهران به سازمان همکاری شانگهای طول نکشد و شتاب یابد که مذاکرات در این زمینه با شرکا در حال انجام است.
همچنین به گزارش خبرنگار اعزامی ایرنا، ابراهیم رحیم پور معاون آسیا و اقیانوسیه وزارت امور خارجه و عضو هیات همراه ظریف در تاشکند به خبرنگاران گفت: در نشست سران شانگهای رییسان جمهوری چین، قرقیزستان، قزاقستان، روسیه، هند و پاکستان از عضویت رسمی ایران استقبال کردند.
تاکید سران در نشست تاشکند مبنی بر لزوم عضویت ایران در سازمان همکاری شانگهای در حالی برای جمهوری اسلامی به دست آمد که روز قبل از برگزاری اجلاس (پنجشنبه) یک رسانه انگلیسی با انتشار خبر نادرست مخالفت چین با عضویت رسمی تهران، در صدد تاثیرگذاری منفی بر این روند کاری برآمد که در برخی رسانه ها حتی داخلی بازتاب یافت.
این خبر مجعول در حالی انتشار پیدا کرد و مورد توجه قرار گرفت که هنوز هیچ مذاکراتی آغاز نشده بود و اجلاس اصلی روز (جمعه) بود که تقریبا تمامی سران سخنران نیز بر لزوم پیگیری سریع عملی شدن عضویت ایران در سازمان همکاری شانگهای تاکید کردند.
این اقدام های ضد ایرانی با هدف ایجاد تنگنا برای هیات ایرانی به ریاست ظریف در بزرگترین نشست منطقه ای در حالی شکل گرفت که یک هفته پیش از آن رییس جمهوری قزاقستان خبر از سرعت گرفتن برنامه عضویت رسمی ایران در سازمان شانگهای خبر داده بود.
نور سلطان محمد نظربایف ۲۷ خرداد ماه اعلام کرده بود: سازمان همکاری شانگهای که در نشست تاشکند عضویت رسمی هند و پاکستان را اعلام خواهد کرد، عضویت ایران را نیز در نظر گرفته است که این برنامه ها مرحله مهمی در گسترش فضای اقتصادی اوراسیایی خواهد بود.
نظربایف در مصاحبه با خبرگزاری ایتارتاس گفت: اکنون سازمان همکاری شانگهای در فضای اوراسیایی جایگاه بسیار مهمی یافته است و برای پاسخگویی به چالش ها و نیازهای معاصر نیز موضوع رسمی شدن عضویت ایران را بررسی خواهیم کرد.
رحیم پور معاون آسیا و اقیانوسیه وزارت خارجه ایران نیز در حاشیه اجلاس تاشکند با حضور در جمع خبرنگاران، ادعای مخالفت با عضویت ایران در سازمان همکاری شانگهای را رد کرد و گفت که براساس مقررات، هنوز روند عضویت به مرحله ارائه اسناد به تهران نرسیده است.
وی افزود: نخست اسناد و شرایط ارائه شده باید برای بررسی و انطباق با قوانین ایران مورد مطالعه قرار گیرد. امکان دارد ما دیدگاه های دیگری داشته باشیم.
رحیم پور ادامه داد، اکنون که از تحریم ها خارج شده ایم، باید سازمان همکاری شانگهای برای آغاز اجرای کار تصمیم بگیرد، زیرا براساس مقررات این سازمان، تحریم یکی از موانع عضویت است که ما هم تاکنون دنبال نکردیم، ولی اکنون رفع شده است.
وی گفت: در شرایط کنونی هم با عضویت ناظر تهران در سازمان همکاری شانگهای، نیازهای همکاری های منطقه ای ایران تامین شده است و اگر عضویت کامل شود، شرایط تاثیرگذاری دیگری می یابیم، بنا بر این دلیل طرح ادعاهای نادرست رد درخواست عضویت ایران به عنوان یک هوچی گری مشخص نیست.
از سوی دیگر، همزمان با برگزاری اجلاس تاشکند، خبری نادرست مبنی بر ترک نشست سران شانگهای از سوی ظریف در اعتراض به بی توجهی چند سخنران و دبیر نشست به ایران در یک رسانه داخلی انتشار یافت که بازتاب پیدا کرد، ولی بلافاصله با پیگیری های ایرنا، تکذیب رسمی آن در جمع خبرنگاران همراه هیات ایرانی اعلام شد.
رحیم پور معاون آسیا و اقیانوسیه وزارت امور خارجه ایران در این باره به خبرنگاران گفت که ظریف برای ادای نماز از سالن نشست خارج شده بود و دلیلی برای اعتراض وجود نداشته است، زیرا سران چین، قرقیزستان، قزاقستان، روسیه، هند و پاکستان از عضویت رسمی ایران در سازمان همکاری شانگهای استقبال کردند.
از سوی دیکر، حضور ظریف در نشست سران شانگهای فرصتی بود تا وزیر خارجه ایران دو مذاکره مهم در تاشکند انجام دهد.
ظریف در دیدار های جداگانه خود با اشرف غنی رییس جمهوری افغانستان و سرگئی لاوروف وزیر خارجه روسیه روابط دوجانبه، توسعه و تحکیم همکاری ها و مسائل منطقه ای را بررسی کرد.
با وجود حضور کوتاه (کمتر از یک روز) اما فشرده هیات ایرانی در تاشکند، نشست سران ازبکستان، روسیه، قزاقستان، چین، قرقیزستان، تاجیکستان، هند، پاکستان، افغانستان و ترکمنستان، فرصتی برای پیشبرد دیپلماسی ایران شد تا سران کشورهای عضو سازمان شانگهای باز هم بر لزوم عضویت تهران و سرعت بخشی در اجرای آن تاکید کنند و همچنین رایزنی های دوجانبه ای نیز انجام گیرد.
از سوی دیگر در چارچوب برنامه کاری این نشست که بیش از ۱۰۰۰ نفر از مقام های کشورهای عضو و غیر عضو، سازمان های بین المللی و خبرنگاران حضور داشتند، اسناد تفاهم عضویت رسمی هند و پاکستان، برنامه کاری چهارساله ۲۰۱۶ تا ۲۰۲۰ و بیانیه مشترک سران مورد تایید قرار گرفت.
همکاری شانگهای که یک سازمان بین دولتی منطقه ای برای همکاری های چند جانبه امنیتی و اقتصادی است، سال ۱۳۸۵ تاسیس شد که شامل چین، روسیه، قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان و ازبکستان در برگیرنده معادل ۳۰ میلیون و ۱۸۹ هزار کیلومتر مربع مساحت، سه پنجم گستره آسیا و حدود یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون نفر جمعیت (نزدیک ۲۵ درصد جمعیت کره زمین) است.
با توجه به عضویت هند و پاکستان و سپس در آینده ای نزدیک پیوستن ایران، این سازمان با افزایش جمعیت به سه میلیارد نفر و پهنه سرزمینی به ۳۵ میلیون و ۹۷۲ هزار کیلومتر مربع به یکی از بزرگ ترین قدرت های منطقه ای در جهان تبدیل می شود که منافع دو جانبه و چند جانبه اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی برای اعضا و شرکای اقتصادی غیر عضو دارد.
با رسمی شدن عضویت هند و پاکستان، ایران، افغانستان، مغولستان و بلاروس چهار کشور عضو ناظر این سازمان منطقه ای هستند.
از: هادی مولوی نیا و امیر برج خانزاده- ایرنا
