در حالی که محیط میدانی سوریه شاهد تحولات و نبردهای شدیدی در مناطق مختلف به ویژه در حلب است، عرصه سیاسی بحران سوریه وارد فاز جدیدی از تحرکات دیپلماتیک شده است. تحرکاتی که بیشتر حول محور روسیه، ایران و ترکیه می چرخد که در میان تغییر رویکرد تاکتیکی یا استراتژیک ترکیه از اهمیت زیادی برخوردار است و توجهات منطقه ای و بین المللی را به خود معطوف کرده است.
به گزارش «تابناک»، ترکیه از ابتدای بحران سوریه تاکنون همواره ضمن کمک های مالی و تسلیحاتی به معارضان و اختلاف نظر شدید با ایران و روسیه، بر کنار رفتن بشار اسد پافشاری تاکید کرده است. با این حال، پس از وقوع کودتا در ترکیه و اختلافاتی که میان آنکارا و کشورهای غربی پیش آمد، گمانه زنی ها و تحلیل های زیادی در مورد احتمال تغییر رویکرد ترکیه نسبت مسائل و بحران های منطقه ای و به ویژه بحران سوریه ارائه شد.
درهمین راستا، روز گذشته خبرگزاری «اسپوتنیک» روسیه گزارش داد که «امید یاردیم»، سفیر ترکیه در روسیه به خبرنگاران گفته است: «آنکارا معتقد است رهبری کنونی سوریه می‌تواند جزئی از مذاکرات صلح و دوره انتقالی باشد».
بدون شک این گفته سفیر ترکیه را باید دیدگاه جدیدی از سوی دولت ترکیه در مورد بحران سوریه قلمداد کرد که بیش از هر چیز نشانه یک تغییر محسوس در سیاست های آنکارا است.
بدیهی است نمی توان در این شرایط که اردوغان در حال جمع و جور کردن مشکلات داخلی خود است توقع یک چرخش ناگهانی از وی داشت، اما به هر حال خروجی دیدار وی با پوتین نشان می دهد که ترکیه به سمت و سوی نزدیک شدن به ائتلاف ایران و روسیه پیش می رود و با توجه به انتقادات تندی که این روزها مقامات ترکیه از ایالات متحده و کشورهای غربی می کنند نوعی دوری جستن را در سیاست ترکیه نسبت به اتحادیه اوروپا و ایالات متحده مشاهده می کنیم.
در همین رابطه باید به سخنان وزیر خارجه ترکیه در روز پنجشنبه نیز اشاره کرد که گفته بود آنکارا به دنبال گزینه دیگری خارج از چارچوب همکاری با سازمان پیمان آتلانتیک شمالی، ناتو، در حوزه سیاست های دفاعی است.
این اظهارات چاووش اغلو در حالی مطرح می‌شود که سفیر ترکیه در مسکو پیشتر در روز پنجشبه گفت ناتو هیچ حقی ندارد که به ترکیه بگوید با کدام کشور رابطه داشته باشد و با کدام نداشته نباشد.
خبرگزاری روسی تاس همچنین به نقل از وی نوشت که روسیه و ترکیه توافق کرده‌اند که تماس‌ها و رایزنی‌های دوجانبه در مورد جنگ داخلی سوریه و یافتن راهی برای پایان دادن به آن را تقویت کنند.
در این زمینه باید به سفر محمد جواد ظریف وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران به ترکیه نیز اشاره کرد. رسانه های ترکیه در همین زمینه گزارش دادند که محور اصلی سفر ظریف به ترکیه، بحران سوریه و تلاش برای نزدیک کردن دیدگاه های آنکارا به سیاست های ایران و روسیه در این بحران است.
این سخنان و جهت گیری ها باعث شده که گمانه زنی ها در مورد تغییر رویکرد ترکیه در سوریه و نزدیکی به ایران و روسیه به واقعیت نزدیک تر شود.
در همین رابطه، رابرت فیسک، تحلیلگر مسائل خاورمیانه نیز در روزنامه ایندیپندنت نوشت:«نمایش سنت پترزبورگ لیست بلندی از بازندگان دارد. در وهله اول، داعش و القاعده/النصره/فتح الشام و همه دیگر گروه‌های افراط‌گرایی هستند که در سوریه در حال نبرد هستند. آن‌ها می‌بینند که اصلی‌ترین منبع تأمین تسلیحاتشان با خشن‌ترین دشمنشان، یعنی دارنده نیروی هوایی روسیه، روی هم ریخته‌اند.»
به گفته فیسک، در مرحله بعد هم «میلیاردرهای سعودی و قطری» قرار دارند که برای مقابله با ایران و نیروهای مورد حمایت این کشور در سوریه و عراق به تأمین مالی و تسلیحاتی مخالفان سرگرم بوده‌اند.
اما خبرگزاری ایتارتاس روسیه تحلیلی متفاوت ارائه کرده و نوشته است: روند جاری در همکاری روسیه با ایران از یکسو و بهبود روابط با ترکیه یعنی رقیب منطقه ای ایران از سوی دیگر، برخی تحلیلگران را به شکل‌گیری یک مثلث جدید استراتژیک که می‌تواند تاثیر قابل توجهی بر تمام منطقه خاورمیانه داشته باشد، امیدوار کرده است. اما باید گفت در بهترین حالت، یک تعامل سیاسی تاکتیکی و نه استراتژیک در دستور کار قرار دارد. البته بهبود روابط این سه کشور می‌تواند نقش مثبتی در غلبه بر بحران سوریه ایفا کند.
در نهایت باید گفت، نمی توان زیاد خوش بین بود که به این سرعت ترکیه به ائتلاف ایران و روسیه بپیوندند، اما می توان توقع داشت حداقل دیگر این کشور در جبهه مقابل قرار نداشته باشد و از معارضان داخلی و خارجی دولت سوریه حمایت نکند.
