به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران افق، بر اساس روایات اهل‌بیت (ع) خداوند اثرات ویژه‌ای برای مساجد قرار داده است تا علاوه بر اقامه نماز جماعت، از ثمرات معنوی بسیار خداوند در این زمینه بهرهمند شوند، اما مسئله‌ای که در اینجا لازم است عنوان شود، عدم اقبال شایسته و بایسته و نوع نگاه انسانها به مساجد است که می‌تواند ناشی از دلایل متعددی باشد.
در ادامه به ۴۰ حدیث در اهمیت توجه به مساجد اشاره شده است و امید آن را داریم تا به توجه به کلام نورانی اهل‌بیت (ع) نوع نگاه‌مان نسبت به مقوله مساجد اصلاح شود و از نور بیشتری بهرهمند شویم.
۱ـ رسول‌الله (ص): «اَلمَساجِدُ مَجالِسُ الأنبیاء علی‌السلام»
مساجد، محفل انبیا (ع) است. (مستدرک، ج ۳، ص ۳۶۳)
۲ـ رسول‌الله (ص): «الْمَساجِدُ بُیوتُ الْمُتَّقین»
مساجد، خانه پرهیزگاران است. (مستدرک، ج ۳، ۳۶۳)
۳ـ رسول‌الله (ص): «اَلمَساجِدُ سُوقٌ مِنْ اَسْواقِ الـآخِرَهِ، قِراها اَلْمَغْفِرَهُ وَ تُحْفَتُها الْجَنَّهُ»
مساجد بازاری از بازارهای آخرت هستند، پذیرایی آن مغفرت و تحفه‌اش بهشت است. (مستدرک، ج ۳، ص۳۶۱)
۴ـ رسول‌الله (ص): «مَنْ کانَتِ الْمَساجِدُ بَیتَهُ ضَمِنَ اللهُ لَهُ الرَّوحَ وَ الرّاحَهَ وَ الْجَوازَ عَلَی الصّراطِ»
کسی که مسجد خانه او باشد (مرتب به مسجد تردد کند) خداوند، آسایش و کامیابی او و عبور از صراط را برایش ضمانت کرده است. (مستدرک، ج ۳، ص ۳۶۳)
۵ـ امام باقر (ع): «مَن بَنی مَسجِداً ولَو مِثلَ مَفحَص‌ِ قَطاهٍ بَنَی‌‌اللّهُ لَهُ بَیتاً فِی‌الجَنَّهِ»
کسی که یک مسجد بنا کند ـ هرچند کوچک باشد ـ خداوند یک خانه در بهشت برای او بنا میکند. (وسائل، ج ۳، ص ۴۸۶)
۶ـ امام صادق (ع): «مَنْ وَقَّرَ مَسْجِداً، لَقِیَ اللهُ یوْمَ یلْقاهُ ضاحِکاً مُسْتَبْشِراً وَ اَعْطاهُ اللهُ کِتابَهُ بِیمینِهِ»
کسی که حرمت مسجد را نگه دارد، خدا را شادان و خندان ملاقات خواهد کرد و پرونده اعمالش را به دست راست او خواهند داد. (جامع احادیث الشیعه، ج ۴، ص ۵۵۹)
۷ـ امام باقر (ع): «تَعاهَدُوا نِعالَکُم عِنْدَ اَبْوابِ مَساجِدِکُم»
پیش از ورود به مسجد کفشهای خود را (از جهت آلودگی و نجاست) وارسی نمایید. (وسائل، ج۳، ص۵۰۴)
۸ـ رسول‌الله (ص): «لاتَجْعَلُوا الْمَساجِدَ طُرُقاً حَتّی تُصَلّوا فِیها رَکْعَتَینِ»
مساجد را معبر و گذرگاه خود قرار ندهید و تا دو رکعت نماز (مانند نماز تحیت) در آن نخوانید از آن خارج نشوید. (الفقیه، ج ۲، ص ۱۹۴)
۹ـ امیرالمومنین (ع): «اَلجَلسهُ فی‌الجامع‌‌ِ خَیرٌلی مِنَ الجَلسهِ فی‌الجَنّهِ، لأَنَّ الجنَّهَ فیها رِضی نَفسی وَ الجامِعُ فیهِ رِضی ربّی»
جلوس من در مسجد از سکونت در بهشت برایم بهتر است، زیرا اقامت من در بهشت موجب خوشنودی من است، اما بودن من در مسجد موجب رضا و خوشنودی خداست. (وسائل، ج۳، ص ۴۸۲)
۱۰ـ رسول‌الله (ص): «المَسجُد غریبٌ فیما بینَ قومٍ لایُصَلُّونَ فیهِ إنَّ الله تعالی لا یَنظُرُ اِلَیهِم یَومَ‌القیامَه»
مسجد در میان مردمی که در آن نماز نمی‌‌خوانند غریب است و خداوند در روز قیامت نظر رحمت خود را از آنها دریغ خواهد کرد. (بحار، ج ۷۸، ص ۱۱۵)
۱۱ـ رسول‌الله (ص): «کُلُ جُلوسٍ فِی المَسجِدِ لَغوٌ إلّا ثَلاثَهً: قِراءَهُ مُصَلٍّ أو ذِکرُاللهِ أو سائلٌ عَن عِلمٍ»
هر جلوسی در مسجد جز برای این سه چیز لغو و تباه است: نماز خواندن یا ذکر خدا گفتن یا فرا گرفتن علوم و معارف الهی. (بحار، ج ۷۷، ص۸۶)
۱۲ـ امام صادق (ع): «قال اللهُ تبارکَ و تعالی اِنَّ بُیُوتِی فِی الْأَرْضِ اَلْمَسَاجِدُ، فَطُوبَی لِعَبْدٍ تَطَهَّرَ فِی بَیْتِهِ ثُمَّ زَارَنِی فِی بَیْتِی أَلا إِنَّ عَلَی‌الْمَزُورِ کَرَامَهَ الزَّائِرِ»
خدای تبارک و تعالی می‌فرماید: مساجد خانه‌‌های من در زمین‌‌اند، خوشا به حال بنده‌‌ای که در خانه‌‌اش خود را طاهر کند (وضو بگیرد) و بعد مرا در خانه‌ام زیارت کند، اینجا دیگر بر میزبان است که مهمان خود را گرامی بدارد. (ثوابالاعمال، ص ۶۹)
۱۳ـ رسول‌الله (ص): «مَنْ مَشی إلی مَسْجِدٍ مِنْ مَساجِدِ اللّهِ، فَلَهُ بِکُلِ خُطْوَهٍ خَطاها حَتّی یَرْجِعَ إلی مَنْزِلِهِ، عَشْرُ حَسَناتٍ، وَ مُحِیَ عَنْهُ عَشْرُ سَیِّئاتٍ، وَ رُفِعَ لَهُ عَشْرُ دَرَجاتٍ»
هرکس به سوی مسجد گام بردارد، در برابر هر گامی ۱۰ حسنه برایش ثبت و ۱۰ گناهش پاک و ده درجه و منزلت او (در بهشت) بالا می‌‌رود. (وسائل، ج ۳، ص ۴۸۳)
۱۴ـ رسول‌الله (ص): «مَنْ مَشی مِنْکُمْ فی ظُلَمِ اللَّیْلِ اِلَی الْمَساجِدِ مَشی بِالنُورِ التّامِّ یَوْمَ الْقِیامَهِ یَسْعی بَیْنَ یَدَیْهِ»
کسی که در ظلمت شب (برخیزد و) روانه مسجد شود، در روز قیامت همراه انوار درخشانی که در پیشاپیش او شتابان در حرکتند قدم خواهد برداشت. (شهاب‌الاخبار، ص ۱۷۸)
۱۵ـ امام صادق (ع): «لاصَلاهَ لِجارِ المَسجِدِ إلاّ فی المَسجدِ ، إلاّ أنْ یَکونَ لَهُ عُذرٌ أو بهِ عِلَّهٌ»
همسایه مسجد باید نماز خود را در مسجد بخواند، مگر در مواردی که معذور یا بیمار باشد. (مستدرک، ج ۳، ص ۳۵۶)
۱۶ـ امیرالمومنین (ع): «حَریمُ الْمَسْجِدِ اَرْبَعُونَ ذِراعاً وَ الْجِوارُ اَرْبَعُونَ داراً مِنْ اَرْبَعَهِ جَوانِبِها»
حریم مسجد تا چهل ذراع (۲۰ متر) و حد همسایگی مسجد تا فاصله ۴۰ خانه از چهار طرف آن است. (وسائل‌الشیعه، ج۳، ص ۴۸۴)
۱۷ـ رسول‌الله (ص): «اَلْجُلُوسُ فِی‌الْمَسْجِدِ لِإنْتِظارِ الصَّلوهِ عِبادَهٌ مالَمْ یُحْدِثْ. قیلَ یا رسولَ الله وَ مَا الْحَدَثُ؟
قالَ اَِلاِغْتِیابُ»
جلوس در مسجد در انتظار نماز تا زمانی که حدثی از انسان سرنزند برایش عبادت است، عرض شد یا رسول‌الله! حدث کدام است؟ فرمودند غیبت کردن. (اصول کافی، ج ۳، ص۶۰)
۱۸ـ امام صادق (ع): «صَلُّوا مِنَ الْمَسَاجِدِ فِی بِقَاعٍ مُخْتَلِفَهٍ فَإِنَّ کُلَّ بُقْعَهٍ تَشْهَدُ لِلْمُصَلِّی عَلَیْهَا یَوْمَ الْقِیَامَهِ»
در مسجد در نقاط مختلف آن نماز بخوانید که هر قطعه در روز قیامت برای کسی که بر آن نماز خوانده گواهی خواهد دارد. (وسائل، ج ۳، ص ۴۷۴)
۱۹ـ امام صادق (ع): «لَا یَرْجِعُ صَاحِبُ الْمَسْجِدِ بِأَقَلَّ مِنْ إِحْدَی ثَلَاثِ خِصَالٍ: إِمَّا دُعَاءٌ یَدْعُو بِهِ یُدْخِلُهُ اللَّهُ بِهِ الْجَنَّهَ وَ إِمَّا دُعَاءٌ یَدْعُو بِهِ فَیَصْرِفُ اللَّهُ عَنْهُ بَلَاءَ الدُّنْیَا وَ إِمَّا أَخٌ یَسْتَفِیدُهُ فِی اللَّهِ»
کسی‌که اهل مسجد باشد حداقل یکی از این سه بهره نصیب او میشود: دعائی که خدا او را سزاوار بهشت کرده، بلائی که از او دفع شده یا یک برادر دینی قسمت او شده که برای رضای خدا از او بهرهمند میشود. (وسائل، ج ۳، ص۴۷۷)
۲۰ـ «امام رضا (ع): «اَلْفَضْلُ فی دُخُولِ المَسْجِدِ، اَنْ تَبْدَأَ بِرِجْلِکَ الْیُمْنی اِذا دَخَلْتَ وَ بِالْیُسْری اِذا خَرَجْتَ»
فضیلت ورود به مسجد در آن است که با پای راست داخل و با پای چپ از آن خارج شوی. (وسائل‌الشیعه، ج ۳، ص ۵۱۷)
۲۱ـ امام صادق (ع): «البُزاقُ فی المَسجدِ خطیئهٌ و کفّارَتُهُ دَفنُه»
در مسجد، آب دهان انداختن خطاست و کفاره‌‌اش پاک کردن و از بین بردن آن است. (وسائل ج ۳، ص ۴۹۹)
۲۲ـ امام باقر (ع): «مَنْ رَدَّ رِیقَهُ تَعْظِیماً لِحَقِّ الْمَسْجِدِ جَعَلَ اللّهُ رِیقَهُ صِحَّهً فی بَدَنِهِ وَعُوفِی مِنْ بَلوی فی جَسَدِهِ»
کسی که به پاس حرمت مسجد آب دهان خود را فرو برد (و در مسجد نیندازد) خداوند همان بزاقش را عامل سلامتی تن او قرار میدهد و عوارض جسمانی وی را برطرف میکند. (وسائل، ج ۷، ص ۴۹۹)
۲۳ـ امام باقر (ع): «لَحَدیثُ الْبَغْیِ فِی الْمَسْجِدِ، یأکُلُ الْحَسَناتِ کَما تَأکُلُ الْبَهیمَهُ الْحَطَبَ»
در مسجد، لغویات و حرفهای نامربوط زدن ثوابها را (آنچنان) می‌‌خورند و از بین می‌‌برند همانند چهارپایان که علف را (با حرص و وَلَع) می‌‌خورند و از بین می‌‌برند. (مستدرک، ج ۳، ص ۳۷۱)
۲۴ـ رسول‌الله (ص): «إِنَّ اللهَ یُعْطِیکَ مَا دُمْتَ جَالِساً فِی الْمَسْجِدِ بِکُلِّ نَفَسٍ تَنَفَّسْتَ فیه دَرَجَهً فِی الْجَنَّهِ وَ تُصَلِّی عَلَیْکَ الْمَلَائِکَهُ وَ یُکْتَبُ لَکَ عَشْرُ حَسَنَاتٍ وَ یُمْحی عَنْکَ عَشْرُ سَیِّئَاتٍ»
تا زمانی که در مسجد به سر می‌‌بری خداوند به تعداد هر نَفَسی در آن یک درجه منزلت در بهشت برای تو بالا می‌‌برد و فرشتگان بر تو درود می‌‌فرستند و ۱۰ حسنه برایت ثبت و ۱۰ گناهت پاک میشود. (بحار، ج ۸۳، ص۳۷۰)
۲۵ـ رسول‌الله (ص): «خیرُ النّاسِ أَوَّلـُهُم دخولاً فی‌المسجدِ وآخِرُهُم خُروجاً»
بهترین مردم اولین کسانی هستند که در مسجد وارد و آخرین کسانی که از آن خارج می‌شوند. (مستدرک، ج ۳، ص ۳۶)
۲۶ـ امام باقر (ع): «الجُنُبُ و الحائِضُ یَدخُلانِ المَسجِدَ مُجتازَین ولایَقعُدانِ فیهِ و لایَقْربانِ المسجدَینِ الحَرَمَین»
آدم جُنُب و زن حائض، تنها می‌‌توانند در حال عبور از یک درِ مسجد وارد و از درِ دیگر آن خارج شوند و حق توقف در آن را ندارند، اما حرمین شریفین (مسجدالحرام و مسجدالنبی) حتی حق ورود به آنها را هم ندارند. (وسائل، ج ۱، ص۴۸۸)
۲۷ـ امام حسن مجتبی (ع): «اَلْغَفْلَهُ تَرکُکَ الْمَسْجِدَ، وَ طَاعَتُکَ الْمُفْسِدَ»
غفلت تو در این است که رابطه خود را با مسجد قطع می‌‌کنی و راه مُفسدین و تبهکاران را پیشه می‌‌گیری. (بحار، ج ۷۸، ص ۱۱۵)
۲۸ـ رسول‌الله (ص): «یَجیءُ یَومَ القِیامَهِ ثَلاثَهٌ یَشکونَ: المُصحَفُ وَالمَسجِدُ وَ العِترَهُ»
روز قیامت سه نَفر می‌‌آیند و (از امت) شکایت می‌‌کنند: یکی قرآن، دیگری مسجد و دیگر عترت و اهل بیت من هستند. (وسائل، ج ۳، ص ۴۸۴)
۲۹ـ رسول‌الله (ص): «مَنْ أَحَبَّ أَنْ لَایُظْلَمَ لَحَدُهُ فَلْیُنَوِّرِ الْمَسَاجِدَ»
هر کس دوست دارد قبرش تاریک و ظُلُمانی نباشد، مساجد را روشنائی دهد. (مستدرک، ج ۳، ص ۳۸۵)
۳۰ـ رسول‌الله (ص): «مَنْ أَحَبَّ أَنْ یَبْقی طَرِیّاً تَحْتَ الْأَرْضِ فَلَایَبْلی جَسَدُهُ فَلْیَشْتَرِ بُسُطَ الْمَساجِد»
هر کس دوست دارد بدن او در قبر تر و تازه بماند و از بین نرود، برای مساجد فرش و زیرانداز تهیه کند. (مستدرک، ج ۳، ص ۳۸۵)
۳۱ـ رسول‌الله (ص): «مَنْ اَحَبَّ أَنْ یَکُونَ قَبْرُهُ وَاسِعاً فَسیحاً فَلْیُبْنِ المَسَاجِدَ»
هر کس دوست دارد قبر او وسیع و فراخ باشد مسجد بسازد. (مستدرک، ج ۳، ص ۳۸۵)
۳۲ـ رسول‌الله (ص): «ما مِن یَومٍ إلاّ و مَلَکٌ یُنادی فِی‌المَقابِر: مَن تَغبِطونَ؟ فَیقولونَ: «أهلَ المَساجِدِ؛ یُصَلّونَ و لا نَقدِرُ و یصومُونَ و لا نَقدِرُ»
روزی بر اهل قبور نمی‌‌گذرد مگر مَلکی آنها را ندا میکند: شما چه کسی را غبطه می‌‌خورید و او را آرزو می‌‌کنید؟ می‌‌گویند: غبطه و آرزوی ما مسجدیان هستند، آنها نماز می‌‌خوانند و ما نمی‌‌توانیم بخوانیم، آنها روزه می‌‌گیرند و ما نمی‌‌توانیم روزه بگیریم و… (مستدرک، ج۳، ص ۴۶۳)
۳۳ـ امیرالمومنین (ع): «أَرْبَعَهٌ مِنْ قُصُورِ الْجَنَّهِ فِی الدُّنْیَا: الْمَسْجِدُ الْحَرَامُ وَ مَسْجِدُ الرَّسُولِ صلی‌الله علیه وآله وَ مَسْجِدُ بَیْتِ الْمَقْدِسِ وَ مَسْجِدُ الْکُوفَهِ»
چهار بقعه در دنیا از قصرهای بهشتی است: مسجدالحرام و مسجدالنبی(ص) و مسجدالاقصی و مسجد کوفه. (وسائل، ج ۳، ص ۵۴۵)
۳۴ـ رسول‌الله (ص): «صَلَاهٌ فِی مَسْجِدِی تَعْدِلُ عِنْدَ اللَّهِ عَشَرَهَ آلافِ صَلَاهٍ فِی غَیْرِهِ مِنَ الْمَسَاجِدِ إِلَّا الْمَسْجِدَ الْحَرَامَ فَإِنَّ الصَّلَاهَ فِیهِ تَعْدِلُ مِائَهَ أَلْفِ صَلَاهٍ»
خواندن یک نماز در مسجد مَن، برابر ۱۰ هزار نماز در مساجد دیگر است، مگر مسجدالحرام که نماز در آن با ۱۰۰ هزار نماز برابری میکند. (ثوابالاعمال، ص ۷۳)
۳۵ امام صادق (ع): «صَلاهٌ فی مسجِدِ الکوُفَهِ تَعدِلُ اَلفَ صَلاهٍ فی غَیرِهِ مِنَ المَساجِدِ.
خواندن یک نماز در مسجد کوفه برابر هزار نماز در مساجد دیگر است. (ثواب‌الأعمال، ص ۷۴)
۳۶ـ امیرالمومنین (ع): «اَلنّافِلهُ فی هذا المَسجدِ (الکوفه) تَعدِلُ عُمرهً مَعَ النَّبِیِّ(ص) وَ الفَریضَهُ تَعدِلُ حَجَّهً مَعَ النّبِیِّ(ص) وَ قَد صلّی فیه اَلفُ نَبِیٍّ وَ اَلفُ وَصِیٍّ»
خواندن یک نماز نافله در مسجد کوفه ثواب یک عمره در معیت نبی اکرم (ص) و خواندن یک نماز واجب در آن نیز ثواب یک حج در معیت حضرتش خواهد داشت، در این مسجد هزار پیغمبر و هزار جانشین پیغمبر (ع) نماز به جای آورده‌‌اند. (وسائل‌الشیعه ج ۳، ص ۵۲۵)
۳۷ـ امام صادق (ع): «تُستَحَبُّ الصّلاهُ فی مَسجِدِ «اَلغَدیر» لِأَنَّ النَّبِیَّ صَلَّی‌الله عَلَیه وآلِه اَقامَ فِیهِ أمیرَالمؤمنین(علیه‌السلام) وهَوَ مَوضِعٌ اَظهراللهُ عَزَّوجَلّ فیه الحَقَّ»
مستحب است انسان در مسجد «الغدیر» نماز بخواند، آنجا موضع (شریفی) است که پیامبر اکرم (ص)، امیرالمؤمنین (ع) را به جانشینی خود منصوب کرد و خداوند متعال در آنجا، حق را آشکار و بر همگان اعلام فرمود (وسائل، ج ۳، ص۵۴۶)
۳۸ـ رسول‌الله (ص): «مَن اَتی مسجدی هذا مَسجِدَ «قُبا» فَصلّی فیه رَکعَتَین رَجَعَ بِعُمرهٍ»
هر کس به مسجد من در «قُبا» بیاید و در آن دو رکعت نماز بگزارد، ثواب یک عمره خواهد داشت. (المحجَّه‌البَیضاء، ج ۲، ص ۱۵۷)
۳۹ـ امام صادق (ع): «مَا مِنْ مَکْرُوبٍ یَأْتِی مَسْجِدَ السَّهْلَهِ، فَیُصَلِّی فِیهِ رَکْعَتَیْنِ بَیْنَ الْعِشَائَینِ وَ یَدْعُواللَّهَ عَزَّ و جلَّ إِلاَّ فَرَّجَ اللَّهُ کُرْبَتَهُ»
هر شخص گرفتاری که به مسجد سهله بیاید و بین نماز مغرب و عشا دو رکعت نماز بخواند و از خداوند متعال حاجت خود را بخواهد، حاجتش را روا میکند. (وسائل، ج۳، ص۵۲۳)
۴۰ـ امام صادق (ع): «صّلاهٌ فِی بَیْتِ المَقْدِسِ أَلْفُ صَلاهٍ و صَلاهٌ فی مَسْجِدِ الأَعْظَمِ مِأَهُ صَلاهٍ و صَلاهٌ فِی مَسْجِدِ القَبیلَهِ خَـمْسٌ و عِشرون صَلاهٌ فِی مَسْجِدِ السُّوقِ إِثْنَتا عَشْرَهَ صَلاهً»
خواندن یک نماز در مسجدالاقصی برابر هزار نماز است و در مسجد جامع شهر برابر ۱۰۰ نماز و در مسجد محله ۲۵ نماز و در مسجد بازار برابر ۱۲ نماز می‌باشد. (ثوابالاعمال، ص ۷۵)
