امروز ایران و روسیه در بزرگترین پروژه مشترک تاریخ ۲ کشور می خواهند آغازگر راهی باشند که نهایتش دستیابی به بیش از دو هزار مگاوات ساعت برق هسته ای برای ایران است.
به گزارش افق، امروز قرار است با حضور معاون اول رئیس جمهور و برخی مقامات هسته ای ایران و روسیه در بوشهر در کرانه های نیلگون خلیج همیشه فارس برای دومین بار کلنگی بر زمین بخورد که جایش در کمتر از ۱۰ سال آینده دومین نیروگاه اتمی ایران و غرب آسیا سبز خواهد شد، نیروگاهی که انرژی پاک و لایزال هسته ای را به برق تبدیل می کند و سرانجامش چرخش چرخ های صنعت و رفاه بیشتر این مرز و بوم خواهد بود. این مهم در شرایطی انجام می شود که در طول ۱٫۵ سال گذشته از امضای قرارداد ساخت واحدهای دوم و سوم نیروگاه بوشهر حرف و حدیث هایی مبنی بر موانع شروع ساخت این پروژه عظیم ملی و بین المللی بر سر زبان ها افتاده بود اما امروز ایران و روسیه در بزرگترین پروژه مشترک تاریخ ۲ کشور می خواهند آغازگر راهی باشند که نهایتش دستیابی به بیش از ۲ هزار مگاوات ساعت برق هسته ای برای ایران است. بر همین اساس با دکتر محمد احمدیان معاون سازمان انرژی اتمی و رییس شرکت تولید و توسعه انرژی اتمی ایران که طرف ایرانی سازنده این دو واحد است درباره جزییات قرارداد و ساخت این ۲ واحد نیروگاهی و اینکه قرار است با ساخت این پروژه ۱۰ میلیارد دلاری چه تاثیراتی را در صنعت هسته ای و برق کشورمان شاهد باشیم؟ گفت‌و‌گوی خراسان با احمدیان را در ادامه می‌خوانید.
* تولید برق هر کدام از این واحدها چه میزان است و چه تاثیری در تولید برق کشور در سال های آینده خواهد داشت؟
با توجه به ظرفیت نامی، هر یک از راکتورهای جدید توانایی تولید سالیانه ۷ هزار و ۶۰۰ گیگاوات ساعت انرژی الکتریکی داشته و در مجموع ۱۵ هزار و ۲۰۰ گیگاوات انرژی الکتریکی در سال تولید خواهند کرد. انتظار می‌رود با احداث ۲ واحد جدید و بر مبنای پیش‌بینی روند افزایش تولید برق در کشور، در سال بهره‌برداری از این واحدها، سهم مشارکت برق هسته‌ای با در نظر گرفتن تولید واحد یکم نیروگاه اتمی بوشهر (موجود) به حدود ۵ تا ۶ درصد از تولید کل برق کشور افزایش یابد.
* میزان مبلغ قرارداد ساخت این دو واحد چقدر است و به لحاظ هزینه های مالی چه تفاوتی با واحد یک خواهد داشت ؟
از نظر هزینه، واحدهای جدید تفاوت بسیاری با قرارداد واحد یکم دارند. اولا هزینه احداث واحدهای هسته ای به لحاظ ملاحظات سخت گیرانه تر ایمنی، افزایش یافته است و ثانیا قرارداد قبل حدود ۲۰ سال پیش در شرایط خاصی منعقد شده بود و ثالثا محدوده کاری تعریف‌شده در آن قرارداد محدود به تکمیل واحد بوده و طبعا تفاوت هایی با محدوده کار قرارداد واحدهای جدید دارد.زمان ساخت واحد اول ۱۰۸ ماه (۹ سال) و واحد دوم، با توجه به اینکه احداث واحد دوم ۱۸ ماه بعد شروع می شود، حدود ۲ سال بعد از آن می باشد. این زمان ها از زمان تنفیذ قرارداد (پرداخت پیش‌پرداخت) حساب خواهند شد. با توجه به اینکه در قرارداد واحد یکم موضوع تکمیل راکتور نیمه‌تمام ساخته‌شده توسط پیمانکار مطرح بوده و به این منظور باید زمانی به بررسی وضعیت موجود سایت اختصاص پیدا می کرد و بسیاری از موارد فنی توسط کارفرما و پیمانکار روسی با پیشرفت پروژه تعیین تکلیف می‌شد، مقایسه زمان بندی دو قرارداد چندان ممکن نیست البته در قرارداد برای تسریع در راه‌اندازی واحدها، مشوق‌ها و برای تأخیر در تحویل واحدها جرایمی در نظر گرفته شده و بهانه‌ای برای طرفین جهت انجام به موقع تعهدات خود وجود ندارد.
* به لحاظ استانداردهای ایمنی هسته ای واحدهای دو و سه چگونه هستند و چه میزان نسبت به واحد یک ارتقا یافته اند ؟
طراحی واحدهای ۲ و ۳ نیروگاه اتمی بوشهر بر مبنای نیروگاه‌های نسل ۳ پلاس ( بالاتر از ۳) صورت گرفته که برخی از مولفه های آن شامل «کاهش احتمال ذوب قلب راکتور به میزان هزار برابر»، «کاهش احتمال خروج مواد رادیواکتیو از ساختمان راکتور به میزان صد برابر»، «افزایش عمر نیروگاه از ۴۰ به ۶۰ سال»، «افزایش راندمان بیش از ۹۰ درصد» و… می باشد. ضمن اینکه طراحی مفهومی واحدهای جدید به تایید آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به لحاظ پوشش الزامات نیروگاه‌های هسته‌ای بعد از حادثه نیروگاه فوکوشیما و همچنین مطابق با الزامات جاری در اتحادیه اروپا است.
* آیا در واحدهای ۲ و ۳ ، ساخت تاسیسات آب شیرین کن هم در نظر گرفته شده؟ میزان آب تولیدی چقدر است و چه تاثیری در تامین آب شرب منطقه دارد ؟
امکان تولید آب شیرین در متن قرارداد واحدهای ۲ و ۳ نیروگاه اتمی بوشهر لحاظ گردیده است . نظر به اینکه طراحی و ساخت این تاسیسات در مسئولیت طرف ایرانی می‌باشد و با عنایت به اینکه فن‌آوری مورد استفاده در تولید آب شیرین و نحوه استفاده از تاسیسات نیروگاه در این فرآیند در تعیین مرزکاری کارفرما با پیمانکار موثر خواهد بود، مشاور ذی صلاح ایرانی با هدف بررسی فنی نوع فن‌آوری تولید آب شیرین، میزان تولید با توجه به نیاز منطقه، تعیین دقیق محل ساخت و طراحی مفهومی انتخاب گردید. نتیجه مطالعات مشاور منجر به انتخاب فن‌آوری اسمز معکوس برای تولید آب شیرین گردید. در خصوص میزان نیاز منطقه به آب شرب و صنعتی، ضمن هماهنگی با نمایندگان وزارت نیرو و آب و فاضلاب استان بوشهر، رقم ۲۰۰ هزار متر مکعب در روز و برای ۱۰ سال آینده و در کنار سایر برنامه‌های استان به عنوان هدف تاسیسات شیرین سازی آب تعیین شده است.
* نوع قرار داد مالی ساخت این نیروگاه چگونه است و پرداخت های ایران به چه صورت خواهد بود؟
پس از تحویل موقت واحد یکم نیروگاه اتمی بوشهر در مهرماه ۱۳۹۲ و شروع بهره‌برداری تجاری از این واحد، مذاکرات قراردادی برای احداث واحدهای ۲ و ۳ آغاز شد. لازم به توضیح است که پس از شروع به کار دولت تدبیر و امید، یک کارگروه تخصصی برای بررسی توجیه فنی اقتصادی واحدهای جدید هسته‌ای در نهاد ریاست جمهوری تشکیل شد و نهایتاً احداث ۲ واحد در ساختگاه بوشهر به تأیید کارگروه رسید.مذاکرات قراردادی حدود یک سال به درازا کشید و سرانجام در ۲۰ آبان ماه ۱۳۹۳دو پروتکل همکاری بین ایران و روسیه در زمینه ساخت نیروگاه‌های هسته‌ای و تولید سوخت هسته‌ای به همراه قرارداد احداث ۲ واحد اتمی ۱۰۵۷ مگاواتی در ساختگاه بوشهر در مسکو به امضای طرفین رسید. قرارداد از نوع پیمانکاری بوده و هزینه‌های آن توسط کارفرما تأمین خواهد شد. البته در حال پیگیری مسیرهایی برای تأمین کامل مالی قرارداد هستیم.
*دخالت و تاثیر شرکت های ایرانی در ساخت این نیروگاه ها تا چه میزان پیش بینی شده است؟
با توجه به تجربیات حاصل از ساخت واحد اول نیروگاه اتمی بوشهر در تدوین قرارداد واحدهای ۲ و ۳ نیروگاه اتمی بوشهر ، طراحی، تامین تجهیزات، اجرا و راه‌اندازی اکثر سیستم‌های پشتیبان نیروگاه در تعهد و مسئولیت طرف ایرانی می‌باشد. همچنین پیمانکار متعهد شده که در محدوده کار‌های واگذار شده به وی ، مطابق دستورالعمل ویژه‌ای که به همین منظور تدوین شده است، امکان استفاده از پیمانکاران ایرانی به عنوان پیمانکار جزء طرف روسی را پیش بینی کند و مورد توجه قراردهد. همچنین در این پروتکل همکاری میان ایران و روسیه ، علاوه بر پیش‌بینی محورهایی مانند آموزش و تحقیقات، استفاده از ظرفیت‌های شرکت‌های ایرانی و موارد مشابه، تمایل طرفین به همکاری برای احداث ۸ واحد نیروگاه اتمی ابراز شده است که البته نشان‌دهنده اراده طرفین برای همکاری است، وگرنه برای قطعی شدن هر مورد باید شخصاً مذاکره و قراردادی منعقد شود همان طور که برای این دو واحد مذاکره و قرارداد منعقد شده است.
*به لحاظ زیست محیطی ساخت این واحد ها چه تاثیراتی خواهد داشت ؟
ساخت دو واحد جدید در نیروگاه اتمی بوشهر، می‌تواند سالانه صرفه جویی در مصرف سوخت‌های فسیلی به میزان ۲۴ میلیون بشکه معادل نفت خام را به همراه داشته و از انتشار حدود ۱۴ میلیون تن انواع گازهای آلاینده جلوگیری کند.
