حسن روحانی رئیس‌جمهور کشورمان صبح امروز در نشست تخصصی جامعه نظارت و بازرسی دولت که در محل اجلاس سران برگزار شد، طی سخنانی اظهار داشت: نشست امروز مسئولین بازرسی‌ها مجموعه‌های ارزیابی، نظارت، جمع‌هایی که به عنوان پاسخگویی در دستگاه قوه مجریه مسئولیت این امر را دارند هم‌اندیشی، انتقال تجربیات، ایجاد هماهنگی‌های لازم، کارانه بودن بخش‌های مختلف بازرسی و نظارتی را به فال نیک می‌گیرم و ادامه این گونه نشست‌ها را لازم و ضروری می‌دانم.
وی در ادامه افزود: در نظام جمهوری اسلامی ایران مسئله نظارت و بازرسی اهمیت ویژه‌ای دارد و اساسا هر گونه اختیار و قدرت در یک نظام اگر توام با نوعی بازرسی و نظارت نباشد احتمال انحراف و فساد در آن بسیار زیاد خواهد بود. گرچه در فرهنگ اسلام بخشی از کنترل قدرت، کنترل داخلی خود انسان‌ها است که آن را تقوا می‌نامیم.
روحانی ادامه داد: در کنار کنترل باطنی نیاز به کنترل مادی و ظاهری هم داریم تا کنترل باطنی را تقویت کنیم. علاوه بر تقوایی که باید در درون داشته باشیم دستگاه‌هایی هم باید باشند که با نظارت خود و نگه داشتن دستگاه‌ها از خطا آن تقوای باطنی را تقویت کنیم.
رئیس‌جمهور با اشاره به وجود دستگاه‌های نظارتی در قوا و سازمان‌های مختلف گفت: یکی از وظایف قوای مقننه نظارت است. البته مجلس حق تحقیق و تفحص دارد. حق سوال و استیضاح دارد و کلمه نظارت برای مجلس نیست ولی با تسامحی می‌توان گفت که به نحوی نظارت است. شورای نگهبان نیز به یک معنا دستگاه نظارتی است. نیروهای مسلح و دیگر دستگاه‌ها نیز مراکز نظارتی وجود دارد.
وی با بیان اینکه حال چرا با این همه دستگاه نظارتی در کشور باز هم شاهد تخلف بزرگ هستیم، گفت: چگونه می‌شود یک تخلف عظیم و بزرگ حدود ۳ میلیارد دلار در دولت قبل اتفاق بیفتد. این همه دستگاه نظارتی بودند دیگر، کدام یکی نظارتش دقیق نبوده؟ یا قوانین و مقررات نظارتی ما اشکال دارد و یا افرادی که مسئولیت‌های نظارت را برعهده دارند دارای اشکال هستند.
روحانی تاکید کرد: مگر یک نفر خودش به تنهایی می‌تواند ۳ میلیارد دلار به جیب بزند. به کجا وصل بوده؟ چه کسانی به او کمک کردند؟ شریک‌ها چه کسانی بودند؟ در چه رده‌هایی بودند؟ چگونه نفت در اختیار فرد قرار گرفته؟ چگونه اموال در اختیار یک فرد قرار گرفته؟ چگونه میلیارد دلار و صدها میلیون دلار غیر از نفت پول در اختیار او قرار گرفته؟ دستگاه قضایی رسیدگی کرده و به حکمی رسیده که بنده راجع به دستگاه قضایی یا حکم آن فرد بحثی ندارم. آن مربوط به دستگاه قضایی است. به هر حال قاضی مربوطه و دستگاه قضایی رسیدگی و بررسی کرده و به حکمی رسیده است اما سوال مردم همچنان باقی است. حالا یک فردی اعدام شود خیلی خب اعدام شد. پول چی شد؟ پولی که در اختیار این آقا بود چی شد و کجا رفت؟ چه کسانی موثر بودند و نقش داشتند؟
وی تاکید کرد: بنده از آغاز این پرونده پیشنهاد کردم این فرد به جای اینکه مستقیم در اختیار دستگاه قضا قرار بگیرد در اختیار وزارت اطلاعات قرار بگیرد تا اطلاعات این موضوع کاملا آشکار شود و پرونده پخته شود بعد در اختیار دستگاه قضا قرار بگیرد. حالا به هر دلیلی این نظر عملی نشد، انتظار مردم چیست؟ انتظار مردم این است که ماجرا برای مردم روشن شود، مردم سوالاتی دارند، سوال مردم باید پاسخ داده شود.
رئیس‌جمهور گفت: بنده همین جا عرض می‌کنم به عنوان نماینده ملت ایران و مسئول اجرای قانون اساسی در پرونده‌های مهمی که میلیاردها اموال عمومی مردم حیف و میل شده است باید در آن پرونده به سوالات مردم پاسخ داده شود زیرا اگر پاسخ داده نشود یک چیز مهم‌تر از سه میلیارد دلار و بیش از ۱۰ میلیارد دلار و ده‌ها میلیارد دلار از دست داده‌ایم و آن مسئله اعتماد عمومی مردم و سرمایه اجتماعی است.
روحانی افزود: بزرگ‌ترین سرمایه‌ای که نظام جمهوری اسلامی دارد سرمایه اجتماعی است و ما غیر از مردم که کسی را نداریم. قدرت ما قدرت مردم است. موشک و هواپیما و نیروی نظامی سر جای خودش محفوظ است و دست آنان درد نکند اما قدرت دوم است.
فارس/رئیس‌جمهور ادامه داد: وقتی می‌خواهیم قدرت ملی را بررسی کنیم قدرت نظامی در رده چندم است و نه در رده اول و قدرت مردمی و سرمایه اجتماعی جزو قدرت‌های اول است. البته یکی از وظایف نظارت‌ها و بازرسی‌ها ترمیم سرمایه اجتماعی و اعتماد عمومی است.
وی خاطرنشان کرد: در هر موضوعی اگر تخلف بزرگی رخ دهد و اگر مردم احساس کنند در آن، تخلف یک فرد نبوده بلکه یک مجموعه بوده، باید مسئله برای مردم کاملا واضح شود و توضیح داده شود تا بتوانیم آن مشکلی که اعتماد عمومی جامعه به وجود آمده را ترمیم کنیم.
روحانی با بیان اینکه قدم اول نظارت این است که با فرد مقصر برخورد شود، گفت: اما مهم‌تر این است که ما در فرآیند کار ببینیم قوانین و رویه‌های ما چه اشکالاتی داشته. هر بازرسی در نهایت باید به یک پیشنهاد برای اصلاح فرایند‌ها و رفع نواقص رویه‌ها و مقررات منجر شود.
رئیس‌جمهور تاکید کرد: باید نقایصی که وجود دارد را رفع کنیم که اگر رفع نشود نمی‌توانیم به نقطه‌ای برسیم که سلامت سیستمی را بتوانیم تضمین کنیم و مورد اعتماد جامعه قرار گیرد. باید بعد از شناسایی متخلف از ایجاد تخلف‌های بعدی پیشگیری کنیم.
وی با بیان اینکه قانون اساسی یکی از وظایف قوه قضاییه را پیشگیری از جرم و اصلاح مجرمین قرار داده، گفت: آن مجرم باید سالم شود و به جامعه برگردد. یکی از وظایف اقدام مناسب برای پیشگیری است. دستگاه قضایی تنها این نیست که مجرم را شناسایی کند و کشف جرم کند و بعد حکم صادر کند و هم مجازات کند.
روحانی ادامه داد: یکی از وظایف قوه قضاییه اصلاح مجرم و اقدام مناسب برای پیشگیری است نه اینکه دستگاه پیشگیری درست کنیم. یک دولت درست کنیم به نام پیشگیری. ظاهرا ما متوجه قانون اساسی نشده‌ایم. قانون اساسی می‌گوید عمل قوه قضاییه باید پیشگیری‌کننده باشد.
رئیس‌جمهور خاطرنشان کرد: اگر یک پرونده در پیچ و خم‌های دستگاه قضایی سال‌ها معطل بماند خب جلوی پیشگیری گرفته می‌شود. طرف می‌گوید اگر جرمی مرتکب شود تا رسیدگی شود سال‌ها طول می‌کشد. یکی از عوامل پیشگیری این است که مردم به دستگاه قضایی مطمئن باشند، سلامت دستگاه قضایی پیشگیری‌کننده است.
وی با بیان اینکه در نظارت و ارزیابی‌ها نباید پیش‌داوری داشته باشیم، گفت: پیش‌داوری ما را به خطا وا می‌دارد. در بسیاری از موارد متاسفانه پیش‌داوری به خاطر مسائل حزبی، جناحی،گاهی مسائل قومیتی و حتی قیافه ظاهری طرف است.
روحانی افزود: چرا عده ای در کشور حاشیه امنیتی دارند. این حاشیه امنیتی از کجا آمده؟ چرا برخی خبرگزاری‌ها و روزنامه‌ها سایت‌ها حاشیه امنیتی دارند، هرچه بنویسند و هرچه بگویند هرچه فحاشی کنند و هرچه تهمت بزنند، گاهی تشویق می‌شوند، اگر آن تهمت‌ها مربوط به دستگاه اجرایی و دولت باشد تشویق هم می‌شوند. دستگاه‌های دیگر را که جرات نمی‌کنند چیزی بنویسند اما لااقل دستگاه اجرایی که آزاد است احساس تشویق می کنند. این را نه برای این می‌گویم که از دستگاه اجرایی یا دولت حمایت کنم.
رئیس جمهور اضافه کرد: برخی بخاطر مسائل جناحی وقتی روزنامه می خوانند و فحاشی و توهین و افترا را می‌بینند که اینها یعنی گناه، از گناه خوشحال می شوند؛ سقوط اخلاقی در جامعه زمانی است که کسی از گناه خوشحال شود. گاهی برخی افراد افراطی در داخل جناح‌ها این گونه هستند که می‌گویند دروغ نسبت به جناح ما بد است اما نسبت به جناح دیگر خوب است. نباید خرده‌حساب‌ها، دشمنی‌ها و دعواها موجب شود ما از عدالت فاصله بگیریم.
وی با تاکید براینکه پیش‌داوری نکنیم گفت: مسائل جناحی و سیاسی در امور بازرسی دخالت نکنند. سراغ دارم مواردی که معلم یا استادی در دادن نمره جناح را در نظر گرفته است. خدا نکند ما به روزی برسیم که معلم در دادن نمره به این نگاه کند که فرد فرزند کیست یا از کدام جناح است.
روحانی خاطرنشان کرد: در تمام بازرسی‌ها ما باید به این نقطه برسیم که اشکال ریشه‌ای از کجا بوده است. اگر در هر بازرسی اشکال ریشه‌ای را منعکس کردیم و برای حل آن مقررات را اصلاح کردیم آن وقت می‌توانیم موفق باشیم.
رئیس‌جمهور با بیان اینکه اگر در بازرسی‌ها به حریم خصوصی مردم رسیدیم نباید آن را افشا کنیم، گفت: ممکن است در یک شنود تلفنی و یا در بازرسی از محل کار فرد به نکته‌ای برسیم که جزو زندگی خصوصی طرف باشد. ما حق نداریم افشا کنیم و توضیح دهیم. متاسفانه بعضی‌ها ذهن اساسا بیماری دارند. اسرار و زندگی خصوصی مردم را دنبال نکنیم.
وی خاطرنشان کرد: اما آنچه مربوط به مسائل مردم و مصالح جامعه است عادلانه بررسی کنیم و برای ما هیچ فرقی نکند که آن کیست و باید تمام افراد از لحاظ قانون برای ما مساوی باشند.
روحانی با تاکید براینکه باید در مقابله با فساد کمربندها را محکم ببندیم گفت: اگر اقتصاد، رشد و توسعه اقتصاد مقاومتی را می‌خواهیم یکی از شرایط آنها نبود فساد است. با فساد اقتصاد درست نمی‌شود و انسجام و سرمایه اجتماعی آسیب می‌بیند. از بزرگ‌ترین وظایف امروز ما مبارزه با فساد است.
رئیس‌جمهور با بیان اینکه برای بازرسی نظارت و مبارزه با فساد بازرسی‌های ویژه از قوای سه‌گانه کافی نیست، گفت: در این خصوص نیاز به یک نظارت کامل عام و عمومی داریم که آن نظارت مردمی است. همه مردم باید به صحنه بیاید.
وی در بخش دیگری از سخنان خود در واکنش به نامه یک هنرمند درباره گورخوابی عده‌ای گفت: وقتی نامه را خواندم برایم بسیار دردناک بود. شنیده بودیم بعضی‌ها از فقر، بیچارگی، اعتیاد کارتن‌خواب هستند و زیر پل‌ها می‌خوابند. قبرخواب را کمتر شنیده بودیم. این طرف از سرما به قبر پناه برده بود تا جای گرمی پیدا کند. چه کسی می‌تواند در جامعه بزرگی مثل ایران این وضعیت را ببینید.
روحانی ادامه داد: این مردم که عشق به امام حسین(ع) و خاندان رسالت دارند چطور می توانند ببینند یکی از همنوعانشان آسیب اجتماعی دیده‌اند و شب بخاطر بی‌پناهی و سرما به قبر پناه می‌برند، این نه برای دولت و نه برای مردم قابل تحمل نیست. به هر حال او انسان است و شب به خاطر بی‌پناهی به قبر پناه برده است. اینکه می گویند زنده به گور مثل آن این است که خود فرد برای اینکه شب را به صبح بیاورد خودش را در گور می‌کند و به داخل گور می‌رود.
رئیس‌جمهور پیرامون حماسه ۹ دی نیز گفت: شما دیدید مردم احساس کردند به امام حسین توهینی شده، در ۹ دی چه کردند؟ ۹ دی به خاطر عشق ملت ایران به امام حسین (ع) بود. باز نرویم از این استفاده جناحی کنیم.
وی تصریح کرد: ۹ دی یک حرکت بزرگ مردم برای دفاع از امام حسین، خاندان رسالت، حق، نظام جمهوری اسلامی، ولایت فقیه و مسیر حق بود. مربوط به این جناح و آن جناح این دسته و آن دسته نبود. مردم حس کردند و به آنها خبر رسید در روز عاشورا یک کارهایی صورت گرفته؛ توهین به امام حسین و روز عاشورا را کسی نمی‌تواند تحمل کند.
روحانی با بیان اینکه باید از مسائل جناحی دست برداریم و مشکلات اساسی کشور را مدنظر قرار دهیم، گفت: همه ما در برابر فساد مسئولیم. بزرگ‌ترین قدرت برای مقابله با فساد نظارت عمومی است.
رئیس‌جمهور خاطرنشان کرد: یکی از وظایف احزاب، گروه‌ها، روزنامه‌ها، مجلات، سایت‌ها و رسانه‌ها مقابله با فساد است. قدرت مردم بالاتر از دادگاه، بازرسی، دیوان‌ها و ارزیابی‌ها است. یکی از اهدافی که من در ۲۹ آذر منشور حقوق شهروندی را به ملت عرضه کردم این بود که ملت ما در زمینه حقوق شهروندی مطالبه‌گر شده بود که لااقل از دولت بخواهد از دیگر قوا و نیروهای امنیتی بخواهد.
وی ادامه داد: بعضی‌ها می‌گویند حقوق شهروندی خوب است ولی چرا دیر منتشر کردید ما حقوق شهروندی را در صد روز اول منتشر کردیم و در طول سه سال بر روی آن بحث و بررسی کردیم و نسخه نهایی را در ۲۹ آذر در اختیار مردم گذاشتیم.
روحانی تاکید کرد: اگر مردم در مبارزه با فساد جدی باشند آن وقت دستگاه‌های نظارتی ما در سه قوه با امید و قدرت بیشتری مسیر را ادامه می‌دهد.
رئیس‌جمهور در پایان خاطرنشان کرد: باید همه با هم هماهنگ باشیم و باید سه قوه دست به دست هم دهیم و با فساد و انحراف مبارزه کنیم و باید برای همه ما معیار قانون باشد.
