به گزارش افق نیوز، ما به طور مستمر در معرض موجودات زنده‌ای هستیم که از طریق تنفس، بلعیدن، ساکن شدن بر روی پوست و غشاء‌های مخاطی وارد بدن میشوند.آیا این موجودات می‌توانند با نفوذ به مکانیسم دفاعی بدن و یا سیستم ایمنی، بیمارمان کنند؟! مسلماً زمانی که یک سیستم ایمنی، ضعیف یا بیش از حد فعال باشد، در معرض ابتلا به عفونت و بیماریها هستیم. پس برای پیشگیری از بیماری، باید به دنبال راه‌هایی برای تقویت سیستم دفاعی بدن باشیم.
سیستم ایمنی بدن چیست؟
سیستم ایمنی بدن یک شبکه تعاملی از ارگان‌ها، سلول‌ها و پروتئین‌ها است که از بدن در برابر ویروس‌ها، باکتری‌ها و یا هر ماده‌ی خارجی محافظت می‌کند.
این سیستم برای حذف و خنثی‌کردن عوامل بیماری‌زا مانند باکتری‌ها، ویروس‌ها، انگل‌ها و قارچ‌ها که وارد بدن شده‌اند، تشخیص و خنثی کردن مواد مخدرکه از محیط زیست وارد بدن شده‌اند و مبارزه با سلولهای خود بدن که دچار تغییر شده‌اند و به عنوان بیماری شناخته میشوند، تلاش می‌کند.
برای دفاع طبیعی بدن ما، سیستم ایمنی باید قادر به تمایز بین سلولهای “خودی” و “غیرخودی” باشد. مواد “غیرخودی” که از آن با عنوان آنتی‌ژن یاد می‌شود، شامل پروتئین بر روی سطح باکتری‌ها، قارچ‌ها و ویروس‌ها هستند. هنگامی که سلولهای سیستم دفاعی بدن، حضور آنتی‌ژن را شناسایی کنند، این سیستم به سرعت در برابر عوامل بیماری‌زای شناخته شده وارد عمل شده و مقاومت می‌کند.
با این حال، سلولهای بدن ما نیز پروتئین‌های سطحی دارند که از آن به عنوان “خودی” یاد می‌شود و مهم این است که سیستم ایمنی بدن، علیه آنها کار نکند.
به طور معمول، سیستم دفاعی بدن در مراحل اولیه، سلولهای پروتئین را به عنوان “خودی” شناسایی می‌کند. ولی زمانی که بدن، آن را به عنوان “غیرخودی” معرفی و شناسایی کند، یک واکنش خودایمنی رخ می‌دهد.
بیماری‌های سیستم ایمنی بدن
قبل از یادگیری راه‌های تقویت سیستم دفاعی بدن ابتدا باید اختلالات و بیماری‌های سیستم ایمنی بدن را آموخت.
اختلالات سیستم ایمنی بدن عبارتند از: آلرژی و آسم
آلرژی یک واکنش التهابی به مواد حساسیت‌زای زیست‌محیطی است که در نتیجه‌ی یک یا چند بیماری آلرژیک مانند آسم، درماتیت آتوپیک و آلرژی غذایی حاصل می‌شود. هنگامی که بدن واکنش‌های بسیار زیادی به یک ماده حساسیت‌زا مانند گرد و غبار یا گرده نشان می‌دهد، واکنش‌های ایمنی بدن منجر به توسعه علائم آلرژی می‌شود. آلرژی و آسم یک بیماری همه‌گیر و در حال رشد است.
که بین افراد در تمامی سنین، نژادها، وضعیت اجتماعی و اقتصادی گسترش می‌یابد. تخمین زده می‌شود که در ایالات متحده بیش از ۳۵ میلیون نفر که اغلب آن کودکان هستند، از علائم آسم رنج می‌برند. پاسخ سیستم دفاعی به آلرژی می‌تواند به صورت خفیفی مانند سرفه و آبریزش‌بینی خود را نشان دهد و یا تا حد یک واکنش تهدیدکننده‌ی زندگی به نام آنافیلاکسی (anaphylaxis) پیش رود.
بیماری‌های نقص ایمنی
زمانی که سیستم دفاعی بدن از کار می‌افتد و یا بخشی از آن غیرفعال می‌شود، در برابر تهدید‌ها به آرامی واکنش نشان می‌دهد. بیماری‌های نقص ایمنی با مصرف داروها یا بیماریها ایجاد میشوند و یا ممکن است ناشی از یک اختلال ژنتیکی به نام نقص ایمنی اولیه باشد.
بیماری‌های خودایمنی
بیماری‌های خودایمنی باعث میشوند سیستم ایمنی، به سلول‌ها و بافت‌های بدن در پاسخ به یک منشاء ناخواسته حمله کند. افزایش بیماری‌های خودایمنی در سراسر جهان پس از پایان جنگ جهانی دوم با بیش از ۸۰ نوع اختلال خودایمنی بسیار نگران‌کننده بود.
امروزه ۵۰ میلیون آمریکایی با یک بیماری خودایمنی زندگی می‌کنند و تشخیص آن بسیار مشکل می‌باشد. که اغلب ۵سال برای تشخیص آن زمان لازم است. نمونه‌ای از بیماری‌های خودایمنی شامل آرتریت، روماتوئید، بیماری‌های التهابی روده، بیماری ام‌اس و… هستند.
درمان بیماری‌های خودایمنی به طور معمول با کاهش فعالیت سیستم ایمنی بدن صورت می‌گیرد. اما اولین خط دفاع باید پرداختن به دستگاه گوارش و از بین بردن عواملی باشد که به روده آسیب می‌زند.
چگونه سیستم ایمنی بدن خود را تقویت کنید؟
۱۰ نمونه از راه‌های تقویت سیستم دفاعی بدن
زمانی که در مورد تقویت سیستم دفاعی بدن خود تحقیق می‌کنید، این ۱۰ گیاه دارویی را در اولویت مصرف قرار دهید.
۱) اکیناسه (Echinacea) در تقویت سیستم دفاعی بدن
بسیاری از ترکیبات شیمیایی اکیناسه، محرک قدرتمند سیستم دفاعی بدن است. از این‌رو ارزش درمانی قابل توجهی دارد. تحقیقات نشان می‌دهد یکی از مهم‌ترین مزایای اکیناسه، اثر آن بر روی عفونت در محدوده‌ی کوتاه زمانی است.
گیاه اکیناسه در تقویت سیستم دفاعی بدن
در مطالعه منتشر شده در سال ۲۰۱۲ اثرات مصرف اکیناسه بر روی عفونت و اثرات پیشگیرانه‌ی آن، در مورد جلوگیری از بروز عفونت و سرماخوردگی بررسی شد.
در مطالعه سال ۲۰۰۳ که در دانشکده پزشکی دانشگاه ویسکونسین (Wisconsin) انجام گرفت، محققان دریافتند که مصرف اکیناسه فعالیت سیستم دفاعی بدن را به صورت قابل توجهی افزایش می‌دهد و مصرف آن در درمان عفونت دستگاه تنفسی بسیار موثر است.
۲) اقطی ( اقطی )
توت‌ها و گل‌های گیاه، از هزاران سال پیش به عنوان دارو مصرف شده است. حتی بقراط “پدر علم طب”، به این مهم دست یافت که این گیاه کلیدی در تقویت سیستم ایمنی بدن نقش بسزایی دارد. او از این گیاه برای مبارزه با سرماخوردگی، التهاب، آنفولانزا و آلرژی استفاده می‌کرد.
گیاه اقطی در تقویت سیستم دفاعی بدن
طبق مطالعه‌ای که در مجله تحقیقات پزشکی بین‌المللی منتشر شد، نشان داد که مصرف عصاره اقطی در ۴۸ ساعت اولیه‌ی شروع علائم آنفولانزا، مدت زمان درمان آنفولانزا را کاهش می‌دهد و همچنین استفاده از دارو هنگام استفاده از این عصاره به طور قابل توجهی کاهش می‌یابد.
۳) نقره کلوئیدی(Colloidal Silver)
قدمت این ماده به دوران باستان بازمی‌گردد. نقره یک درمان محبوب برای جلوگیری از گسترش بیماریها بود و در طول تاریخ به طور گسترده به عنوان یک عامل ضدمیکروبی استفاده شده است.
تحقیقات نشان می‌دهد، نقره‌ی کلوئیدی به طور قابل توجهی مانع از رشد باکتری در شرایط هوازی و بی‌هوازی می‌شود که برای کمک به بهبود زخم و عفونت از روی پوست، می‌توان آن را بکار برد، ولی نباید آن را بیش از ۱۴ روز بصورت متوالی استفاده کرد.
۴) پروبیوتیک‌ها (Probiotics)
از آنجا که دستگاه گوارش یکی از عوامل اصلی حساسیت غذایی، بیماری‌های خودایمنی و عدم تعادل ایمنی و یا ضعف سیستم ایمنی است. مصرف غذاهای پروبیوتیک و مکمل برای تقویت سیستم دفاعی بدن توصیه می‌شود.
پروبیوتیک‌ها، باکتری‌های خوب هستند که به هضم مواد غذایی کمک می‌کنند و همچنین روده بزرگ را سم‌زدایی کرده و از سیستم ایمنی بدن شما حمایت می‌کند.
پژوهش‌ها نشان می‌دهد که ارگانیسم‌های پروبیوتیک می‌تواند باعث واکنش‌های سیتوکین مختلف شود. مکمل پروبیوتیک در مراحل ابتدایی می‌تواند به جلوگیری از بیماریها با واسطه ایمنی در دوران کودکی با بهبود سیستم ایمنی بدن در مخاط روده و افزایش تعداد سلولهای ایمونوگلوبین و تولید سلولهای سیتوکین در روده، کمک کند.
۵) ریشه گون (Astragalus Root)
از همان ابتدا، گون به عنوان تقویت‌کننده‌ی سیستم ایمنی بدن استفاده شده است. ریشه این گیاه، در طب سنتی چین، از هزاران سال قبل استفاده می‌شود.
بررسی‌های اخیر که در مجله آمریکایی طب چینی منتشر شده است، نشان داده است که درمان مبتنی برگون، بهبود قابل توجهی در مسمومیت ناشی از داروهای سرکوب‌کننده‌ی ایمنی، مانند شیمی‌درمانی و سرطان، دارند. محققان به این مهم دست یافتند که عصاره گون اثر مفیدی بر سیستم ایمنی بدن داشته و آن را از التهاب دستگاه گوارش و سرطان محافظت می‌کند.
۶) زنجبیل (Ginger)
اعتقاد بر این است که زنجبیل کمک می‌کند تا تجمع مواد سمی در اندام‌ها، با توجه به اثر گرم شدن زنجبیل، شکسته شود. پاکسازی سیستم لنفاوی، پاکسازی بدن از سموم، مواد زاید و ناخواسته از دیگر اثرات مصرف زنجبیل است.
ریشه و اسانس زنجبیل می‌تواند طیف گسترده‌ای از بیماریها را درمان کند و خاصیت ضدالتهابی دارد. تحقیقات نشان می‌دهد که زنجبیل دارای پتانسیل ضدمیکروبی بوده، در درمان بیماری‌های عفونی کمک می‌کند و توانایی بالایی در درمان اختلالاتی که توسط عوامل عفونی مانند ویروس‌ها، باکتری‌ها و انگل‌ها و همچنین در برابر عوامل فیزیکی و شیمیایی مانند حرارت، اسید و دود سیگار بوجود می‌آیند، دارند.
۷) جینسینگ (Ginseng)
گیاه جینسینگ متعلق به گونه درخت جنسهیاجنسان(panax)، در تقویت سیستم دفاعی بدن و مبارزه با عفونت کمک می‌کند. ریشه، ساقه و برگ جینسینگ برای حفظ هموستاز ایمنی بدن و افزایش مقاومت به بیماریها و یا عفونت استفاده می‌شود.
جینسینگ با تنظیم هر نوع از سلولهای ایمنی بدن، از جمله ماکروفاژها، سلولهای شکننده طبیعی، سلولهای دندریتیک، سلولهایT و سلولهای B، باعث بهبود عملکرد و تقویت سیستم دفاعی بدن شما می‌شود. همچنین دارای ترکیبات ضد میکروبی است که به عنوان یک متابولیسم دفاعی در برابر عفونت باکتریایی و ویروسی عمل می‌کند.
۸) ویتامین دی (vitamin D)
ویتامینD می‌تواند پاسخ‌های ایمنی ذاتی و اکتسابی را تعدیل کند و کمبود آن بیماری‌های خودایمنی را افزایش داده و حساسیت به عفونت را به همراه دارد. تحقیقات نشان می‌دهد که ویتامینD برای حفظ و ترویج تحمل ایمنی کار می‌کند.
یک مطالعه انجام شده در بیمارستان عمومی ماساچوست (Massachusetts) با ۱۹۰۰۰ داوطلب نشان می‌دهد در افراد با سطوح پایین ویتامینD، گزارش عفونت دستگاه تنفسی زیاد بوده است.
۹) صمغ درخت مرمکی، کندر (Myrrh)
کندر یا شیره درخت مرمکی یکی از روغن های ضروری است که در جهان بصورت گسترده استفاده می‌شود، در گذشته کندر برای درمان تب یونجه، تمیز کردن و بهبود زخم و جلوگیری از خونریزی مورد استفاده قرار می‌گرفت. کندر سیستم ایمنی بدن را با آنتی‌سپتیک تقویت می‌کند، ضدباکتری و ضدقارچ است.
مطالعات سال ۲۰۱۲ نشان داده است که روغن مرمک دارای خواص ضدعفونی‌کنندگی است و به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک می‌کند.
۱۰) پونه کوهی (Oregano)
خواص پونه کوهی برای شفا و تقویت سیستم دفاعی بدن شناحته شده است. به طور طبیعی خاصیت ضدقارچ، ضد باکتری، ضدویروسی و ترکیبات ضد انگل دارد. در مطالعات سال ۲۰۱۶ در علوم صنایع غذایی ترکیبات اصلی پونه‌کوهی که مسئول فعالیت ضدمیکروبی هستند، کارواکرول(carvacrol) و تیمول(thymol) شناسایی شده‌اند.
هشدارها: در تلاش برای تقویت سیستم دفاعی بدن، بایستی بسیار احتیاط کرد. اگر از گیاهان و روغن‌های دارویی گیاهی استفاده می‌کنید، نباید بیش از دو هفته بصورت مداوم استقاده شوند، استراحت بین دوره‌های مصرف بسیار مهم است.
همچنین اگر باردار هستید، قبل از مصرف موارد بالا حتما با پزشک معالج خود مشورت نمایید.
نتیجه‌گیری: سیستم ایمنی بدن یک شبکه تعاملی از ارگان‌ها، سلول‌ها و پروتئین‌هاست که از بدن در برابر ویروس‌ها، باکتری‌ها و یا هر مواد خارجی محافظت می‌کند.
هنگامی که سیستم ایمنی بدن ما درست کار می‌کند، ما متوجه عملکرد آن نیستیم و زمانی متوجه عملکرد آن خواهیم شد که بدن ما در معرض خطر بیماری‌هاست.گیاهان دارویی و مواد معدنی به علت خاصیت ضدمیکروبی و تقویت‌کنندگی بدن، می‌توانند برای پیشگیری و مبارزه با عفونت مورد استفاده قرار گیرند.
منبع: سلامتی
