فرارو- رجب طیب اردوغان رییس جمهور ترکیه روز گذشته گفت مقام‌های این کشور با سرلشکر محمد باقری، رئیس ستاد کل نیروهای مسلح ایران درباره احتمال اقدام مشترک علیه پ ک ک و پژاک، از گروه های مسلح کرد در ترکیه و ایران، مذاکره کرده‌اند.
سرلشگر باقری هفته گذشته در یک سفر کم‌سابقه عازم سفری سه روزه به ترکیه شد و با مقام‌های سیاسی و نظامی این کشور گفت‌وگو کرد.
اردوغان روز دوشنبه پیش از آغاز یک سفر رسمی به اردن، درباره سفر هفته گذشته باقری گفت که مقام‌های نظامی ترکیه با او درباره “احتمال اقدام مشترک علیه گروه‌های تروریستی” بحث کرده و خود او هم درباره این که چگونه می‌شود این کارها را انجام داد بیشتر صحبت کرده است.
رئیس جمهور ترکیه گفت اقدام مشترک علیه حزب کارگران کردستان (پ.ک.ک) و شاخه ایرانی آن پژاک امکان‌پذیر است.
سرلشکر باقری هفته گذشته در جریان سفرش به ترکیه با اردوغان هم دیدار کرد. سردار محمد پاکپور فرمانده نیروی زمینی سپاه هم در این سفر حضور داشت.
تاکنون مقامات ایرانی درباره سخنان اردوغان واکنشی نشان نداده اند روز گذشته سخنگوی وزارت خارجه در این باره گفت: «این سفر بی نظیر بود به لحاظ اینکه در ۴۰ سال گذشته در این سطح تبادل نداشتیم که به دعوت همتای ترک صورت گرفت. استقبال بسیار خوب و مذاکرات بسیار مهم و تعیین‌کننده‌ای با رئیس جمهوری ترکیه داشتند.»
او تاکید افزود: «در باره این سفر باید کمتر صحبت کرد و در آینده شاهد آثار مثبت این سفر در روابط دوجانبه و منطقه خواهیم بود. قرار شد این سفرها ادامه یابد… این سفرها در برهه‌هایی خاص صورت می‌گیرد و از فاز خاصی به فاز خاص دیگری سرایت پیدا می‌کند. ما می‌توانیم در سطوح نظامی و دفاعی گفتگو کنیم. این سفر یک جهش و گام تکاملی در روابط دو کشور بود و فکر می‌کنم تاثیرات مثبتی در تحولات منطقه داشته باشد.»
ناظران احتمال همکاری امنیتی ایران و ترکیه درباره گروه های کرد همچون پژاک و پ ک ک را در راستای همه پرسی اقلیکم کردستان برای جدایی تحلیل می کنند. ایران و ترکیه درباره همه پرسی جدایی اقلیم کردستان عراق به شدت نگران هستند و ان را ناقض امنیت منطقه می دانند.
امروز یک مشاور رجب طیب اردوغان، رییس جمهوری ترکیه، گفت که برگزاری رفراندوم استقلال اقلیم کردستان عراق در ۲۵ سپتامبر وضعیت «غیرعادی» منطقه را تشدید خواهد کرد.
در همین رابطه شبکه خبری روسیه الیوم در تحلیلی نوشته است: «اردوغان با تجربه بزرگی که در سوریه به دست آورده تفاهم با ایران را به نفع خود دید بخصوص در قضیه کُردها در سوریه که بزرگ ترین دردسر آنکارا شمرده می شود چون آنکارا هنوز از شوک تصمیم دونالد ترامپ درباره تحویل سلاح سنگین به کردهای سوریه بیرون نیامده از همین رو آمریکا دیگر متحد اردوغان در قضیه سوریه نیست.»
یکی دیگر از مسائلی که اهمیت مذاکره امنیتی ایران و ترکیه و سفر سرلشگر باقری به ترکیه را افزایش داده است احداث دیوار مرزی میان ایران و ترکیه است.
ترکیه به تازگی ساخت دیوار مرزی با ایران را آغاز کرده است. دولت ترکیه اعلام کرده می خواهد با ساخت این دیوار مرزی، جلوی ورود شبه نظامیان کرد و همچنین قاچاقچیان را بگیرد.
دیروز سرلشگر باقری پس از بازدید از ستاد فرماندهی مرزبانی پلیس و دیدار با فرماندهان ارشد آن به سئوالات خبرنگاران درباره سفر اخیرش به ترکیه پاسخ داد اما اشاره‌ای مشابه گفته‌های اردوغان درباره مذاکره درباره عملیات علیه گروهای مسلح کرد نکرد.
رئیس ستاد کل نیروهای مسلح گفت: «در این سفر با رئیس ستاد ارتش ترکیه دیدار و گفت‌وگو کردیم و توافقات خوبی نیز بین دو طرف انجام شد. در موضوع مرزهای مشترک با ترکیه مقرر شد تا این کشور نیز به مرز توجه بیشتری کند. ما از امتداد مرزها و اقدامات کنترلی از سوی ترکیه در مرزها استقبال کردیم چرا که این کار برای مقابله با قاچاقچیان انسان، موادمخدر، اسلحه و همچنین اقدامات تروریستی انجام می‌شود.»
او گفته “در بحث جلوگیری از عبور تروریست‌ها نیز از مرزهای مشترک، توافقات خوبی صورت گرفت و در آینده نیز رئیس ستاد ارتش ترکیه به ایران سفر خواهد کرد”.
با وجود استقبال سرلشگر باقری از اقدامات کنترلی ترکیه در مرزهای ایران اما افکار عمومی داخل ایران دیوار کشی در مرز را توهین آمیز و نامناسب می دانند.
باقری درباره همهپرسی کردهای عراق نیز گفت: «در مورد عراق نیز موضوع احتمال وقوع همهپرسی در شمال این کشور مورد بحث قرار گرفت که دو طرف نظرشان بر این بود که جغرافیای سیاسی کشور عراق نباید به هیچ عنوان تغییر کند.»
دکتر بهرام امیر احمدیان تحلیلگر مسائل سیاست خارجی در گفت و گو با فرارو درباره سفر سرلشگر باقری به ترکیه گفت: «همکاری های امنیتی میان ایران و ترکیه بین مناطق مرزی همجوار همیشه وجود داشته است و این موضوع تازه ای نیست. همکاری های امنیتی در مرزها بیشتر برای مقابله با تهدید های تروریستی و جدایی طلبانه بوده است، این روابط در رساستای منافع و تهدیدات مشترک و به نفع هر دو کشور برقرار بوده است.»
وی افزود: «این سفر از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در شرایط کنونی که روابط ایران و ترکیه در سالهای اخیر به سبب مسئله سوریه و اختلافاتی که بین دوکشور در زمینه مخالفان حکومت سوریه و مبارزه با تروریزم بین الملل وجود داشت موجب تفاوت دیدگاه و اتخاذ تاکتیکهای لازم برای مبارزه اندکی به سردی گراییده و چالش برانگیز شده بود. ترکیه منافع خود را در تقابل با دولت سوریه می دید و ایران سوریه را به عنوان یک متحد خود در نظر گرفت و از آن حمایت می کرد.»
امیر احمدیان اهمیت دیگر این سفر را در رابطه با مسئله همه پرسی اقلیم کردستان عراق دانست و گفت: «این موضوع بسیار حساسیت برانگیز شده است. موضع رسمی ایران و ترکیه مخالفت با برگزاری این همه پرسی است و عراق نیز به عنوان دولت مادر مخالفت خود را اعلام کرده است. ایران و ترکیه بر این موضع پافشاری دارند که استقلال اقلیم نمی تواند به امنیت منطقه کمکی بکند. بلکه ممکن است باعث خیزش های جریان های جدایی طلبانه در سایر مناطق کردنشین ترکیه و سوریه شود. البته در ایران ظرفیت این جریان ها قابل توجه نیست، زیرا کردهای ایران در سرزمینی که هستند از نظر فرهنگی با دیگر اقوام ایرانی جزو یک خانواده و آنهم خانواده ایران فرهنگی هستند و با هم تجانس دارند. در حالی که در عراق و سوریه در یک فرهنگ عربی و در ترکیه در یک فرهنگ بزرگتر ترکی استقرار دارند که فاقد تجانس فرهنگی است.
این تحلیلگر مسائل بین الملل با اشاره به خبر اردوغان درباره احتمال همکاری های امنیتی ایران و ترکیه درباره تروریسم گفت: «این نوع همکاری ها خوب است اما باید دید که برنامه هایی که می خواهند اجرا کنند چطور پیش خواهد رفت. نزدیک شدن دیدگاه ها خیلی مهم است که بطور حتم این نزدیکی دیدگاههای دو کشور پیشتر ایجاد شده است، در غیر اینصورت دیدار سرلشگر باقری از ترکیه انجام نمی شد.»
امیر احمدیان در پاسخ به سوالی درباره اقدام ترکیه برای کشیدن دیوار در مرز ایران و تاثیر احتمالی این اقدام در این سفر گفت: «بین مرزهای سیاسی کشورها موانع مختلفی برای تحدید حدود بکار می رود. ممکن است از موانعی غیرطبیعی مانند سیم خاردار، دوربین، برج دیده بانی، خندق و یا دیوار نیز استفاده شود یا مرزها توسط موانع طبیعی مانند رودخانه، کوهستان، دره و دریا، تشکیل شده باشد که بهترین نوع شکل مرز است. این به حاکمیت کشورها باز می گردد که دولتی بخواهد از موانع مصنوعی مود نظر خود با در نظر گرفتن منافع خود بهره گیرد ولی این مورد باید با در نظر گرفتن منافع کشور مقابل نیز باشد. ایران در مرزهای شرقی نیز برای جلوگیری از ورود غیرقانونی و انتقال مواد مخد و اسلحه نیز در برخی نقاط اقدام به دیوار کشی کرده است».
او افرود: «مرزهای ایران و ترکیه کوهستانی و صعب العبور است، در برخی مناطق کوهستانی از این مرزها قاچاقچیان از خلا امنیتی استفاده و فعالیت می کنند. گفته می شود که دیوار کشی جریان قاچاق کالا، اسلحه، مواد مخدر و تردد غیر قانونی افراد را متوقف یا تا حدوی کند و قابل کنترل می کند. این به نفع هر دو کشور است. شاید نگرانی بیشتر از بابت محیط زیست برای زیست بوم جانوران باشد. در این مورد نیز می توان محلهای گذر قابل کنترلی را در نظر گرفت».
او تاکید کرد که دیوارکشی به معنی بسته شدن مرزها نیست بلکه کنترل مناطق مرزی را بهتر می کند. به نظرم افکار عمومی در این باره نباید احساسی قضاوت کند. از دید فرهنگی هم نباید به این مسائل دامن زد و اقدام ترکیه در این باره توهین آمیز نیست.
