روغن کنجد بیش از ۲۵۰۰ سال است که در آشپزی مورد استفاده خوراکی قرار می‌گیرد، این روغن منبع غنی چربی اشباع نشده، ویتامین‌ها، آنتی اکسیدان ها و مواد معدنی است. در ادامه به خواص و فواید روغن کنجد برای حفظ سلامت بدن و پیشگیری از بروز برخی بیماری‌ها می‌پردازیم.
اسیدهای چرب اشباع نشده مانند امگا ۳، ۶ و ۹ برای رشد لازم‌اند و نقش مهمی‌در درمان بیماری های مزمن مانند ناراحتی قلبی عروقی، دیابت، فشار خون بالا و آرتریت دارند. ویتامین E موجود در آن از بیماری آلزایمر و آب مروارید جلوگیری می‌کند. روغن کنجد تحریک‌پذیری غشای مخاطی را کم می‌کند. این روغن برای درمان سرفه، یبوست، آرتریت و پوست خشک توصیه می‌شود. روغن کنجد خاصیت ضدقارچی و ضدباکتریایی دارد و غرغره کردن آن، باکتری ها را ازجمله باکتری‌های سرماخوردگی از بین می‌برد. ماساژ با روغن کنجد انعطاف‌پذیری مفصل ها را زیاد می‌کند.
سلامت سیستم عصبی
مصرف مرتب روغن کنجد اضطراب را کاهش می‌دهد، گردش خون را تقویت می‌کند، مانع اختلالات عصبی می‌شود و سیستم دفاعی بدن را تقویت می‌کند. مصرف روغن کنجد، نشاط آور است، هوشیاری ایجاد می‌کند، به رفع عصبانیت کمک می‌کند، دردهای مزمن و گرفتگی عضلات را کاهش می‌دهد و برای افرادی که از کم خونی و سرگیجه رنج می‌برند مفید است.
زیاده‌روی در مصرف، ممنوع
خواص ذکر شده درباره روغن کنجد بدین معنا نیست که شما آزادید هر چقدر که می‌خواهید از روغن کنجد در طی یک روز استفاده نمایید. به خاطر داشته باشید که کالری همه روغن ها یکسان است و هر یک قاشق چایخوری آن حدود ۴۵ کیلو کالری انرژی دارد پس مراقب باشید تا با مصرف بی‌رویه آن دچار اضافه وزن و در پی آن مشکلات و بیماری های مختلف نشوید.
سلامت پوست و مو
روغن کنجد یک محافظ طبیعی در برابر اشعه فرابنفش به حساب می‌آید و پوست را در برابر کلر موجود در آب استخر محافظت می‌کند. ترک های پوستی، اگزما، بریدگی ها و جراحت های سطحی را درمان می‌کند و پوست صورت به‌ویژه اطراف بینی را سفت می‌کند و مانع بزرگ شدن منفذهای پوستی صورت می‌شود. در واقع روغن کنجد موجب شفافیت پوست می‌شود. روغن کنجد از بروز آکنه جلوگیری می‌کند و مانع شوره سر و سفید شدن موها می‌شود. ویتامین E موجود در این روغن به رشد مو سرعت می‌بخشد. مصرف موضعی این روغن نیز پوست را نرم و لطیف می‌کند. این روغن در درمان لک سوختگی بدن نیز کاربرد دارد.
مزایای و فواید دیگر
روغن کنجد، فشار خون را پایین می‌آورد، کلسترول مفید را افزایش و کلسترول مضر را کاهش می‌دهد و به حفظ فشار طبیعی خون کمک می‌کند. ارتباط بین افزایش چربی‌های خون و بیماری های قلبی و عروقی به خوبی آشکار است. بزرگ‌ترین عامل خطر جهت پیشرفت بیماری های قلبی عروقی سطح بالای چربی های خون (بویژه LDL و کلسترول تام) می‌باشد. وجود
رادیکال های آزاد نیز سبب افزایش پراکسیداسیون چربی ها می‌شود که به عنوان یک عامل توکسیتیک (سمی) جهت سیستم عروقی محسوب می‌شود.
بسیاری از متخصصان تغذیه بر این باورند که روغن دانه کنجد اثر کاهنده کلسترول خون، کاهنده قند خون و خاصیت آنتی اکسیدانی دارد. در مطالعات حیوانی این اثرات کاملا دیده شده است ولی در مطالعاتی که در گذشته بر روی انسان ها انجام شده است، مشخص شده است که مصرف ۲۵ تا ۴۰ گرم دانه کنجد نتوانسته چنین اثراتی را ایجاد نماید.
روغن کنجد عمدتاً مصرف خوراکی دارد که به عنوان روغن پخت و پز، بیشتر در کشورهای چین، ژاپن و کره مصرف می‌شود. وجود آنتی اکسیدان و چربی های اشباع نشده PUFA و دو نگهدارنده طبیعی (sesamol ,sesamin) و لیگنان در روغن کنجد (نه دانه کنجد) سبب کنترل فشارخون و بیماری های قلبی و عروقی می‌شود.
اگر روغن کنجد در دمای ۱۸۰ درجه سانتی گراد به مدت ۲۰ دقیقه حرارت داده شود سطح sesamol آن افزایش می‌یابد. اما اگر در دمای ۲۰۰ درجه سانتیگراد به مدت ۲۰ حرارت داده شود سطوح sesamol آن کاهش می‌یابد. لذا پختن در دمای بالای ۲۰۰ درجه سانتیگراد سبب از دست دادن برخی از لیگنان ها می‌شود ولی sesamin (که یک منبع فیتواستروژن محسوب می‌شود) نسبتا به حرارت مقاوم است. لیگنان ها سبب مهار سنتز و جذب کلسترول در موش ها می‌شود.
مصرف ۱۰ گرم روغن کنجد جهت سلامتی قلب و عروق می‌تواند مفید واقع شود. روغن کنجد یکی از منابع خوب مواد غیر قابل صابونی شدنی (که شامل استرول ها، ترپن ها، تری پن الکل ها، توکوفرول‌ها و لیگنان ها هستند) می‌باشد. این استرول های گیاهی (فیتواسترول ها) با جذب کلسترول در روده رقابت می‌کنند و می‌توانند سبب کاهش کلسترول خون شوند. avenasterol بیشترین استرول های دمتیله شده در روغن کنجد می‌باشد.
افزایش طول عمر و تعویق روند پیری
روغن کنجد دارای مقدار زیادی گاما توکوفرول است که فعالیت آنتی‌اکسیدانی اش زیاد است و دارای مقدار کمتری دلتا و آلفا توکوفرول است. این خاصیت آنتی اکسیدانی مقاومت روغن را در برابر حرارت افزایش می‌دهد. آنتی اکسیدان روند پیری را به تعویق می‌اندازد و سبب افزایش طول عمر می‌شود.
مطالعات بر روی موش ها نشان داده است که sesamin و لیگنان های موجود در دانه کنجد می‌تواند عامل محرکی برای آسکوربیک اسید سنتتاز در کلیه و قلب موش ها باشد و مصرف منظم دانه کنجد در انسان ها سبب افزایش غلظت گاما توکوفرول و تغییرات نسبت توکوفرول ها در پلاسما می‌شود.
