در حالیکه این روزها به دست آوردن پول به یکی از مهمترین اهداف مردم تبدیل شده اما به دلیل بی دقتی سالانه بیش از ۶۰۰ میلیارد ریال اسکناس فرسوده از کرمان جمع آوری و برای امحاء به بانک مرکزی فرستاده می شود.
به گزارش خبرنگار مهر، به نظر می رسد در این دوره و زمانه برای داشتن یک زندگی ایده آل چیزی نتواند جای پول را برایمان پر کند. این همه جنب و جوشها و تکاپوهایمان در طول شبانه روز همه و همه برای به دست آوردن و البته روی هم انباشتن این اسکناسهای کاغذی است. اما چیز جالبی که هست با وجود این ارزش و اهمیت فراوانی که پول در زندگی ما دارد، در حفظ و نگهداری این سرمایه ملی نه تنها توجهی نمی کنیم بلکه آنقدر نسبت به این اسکناسهای بی زبان، بی خیال هستیم که عمر متوسط بسیاری از پولها در کشور ما به یک سال هم نمی رسد.
اگر همین حالا به اسکناسهایی که همراه دارید نگاهی بیندازید حتما به این نتیجه می رسید؛ اسکناسهای پاره و مچاله شده و تاخورده ای که بهترین جا برای نوشتن خاطرات روزانه و شماره تلفن و موارد این چنینی هستند. این وضعیت در شرایطی رخ داده که تهیه یک کیف پول و گذاشتن اسکناسها داخل آن هزینه بسیار تا بسیار ناچیزی دارد اما چرا اینقدر ما نسبت به این موضوع بی اهمیت هستیم؟
از چه زمانی پول وارد ایران شد
ضرب نخستین سکه های ایرانی را به کوروش هخامنشی نسبت می دهند. او در اوج قدرتش سرزمین لیدی(واقع در ترکیه کنونی) را تصرف و مشاهده کرد که مردمان آن دیار در مبادلات روزانه خود از فلزات مدوری استفاده می کنند. گویا او از این ایده خوشش آمده و دستور داده که در سراسر قلمرو حکومت هخامنشیان سکه های مشابهی ضرب و در معاملات از آن بهره گرفته شود.
پس از آن لیکن، یورش بنیان برافکن مغول در قرن هفتم بر پیشرفت تمدن و فرهنگ ایرانی ضربه سختی زد اما یکی از تحولاتی که از بعد اقتصادی طی دوران استیلای مغول در ایران شکل گرفت چاپ اسکناس بود.
با تاسیس بانک ملی در فروردین ماه ۱۳۱۱ نخستین اسکناس توسط این بانک در کشور انتشار یافت و بعد از آن، از سال ۱۳۱۰ تا ۱۳۳۹، زمان تاسیس بانک مرکزی امتیاز نشر اسکناس متعلق به بانک ملی بود.
بیش از ۱۲ میلیارد تومان هزینه تجدید چاپ اسکناس
در همین حال، در وضعیتی که قیمت تمام شده نشر هر اسکناس به طور متوسط ۲۴۲ ریال و هزینه کل سالانه جمع آوری و امحای اسکناسهای فرسوده حدود ۱۷۵ میلیارد ریال است؛ آمار منتشر شده از بانک مرکزی نشان می دهد که سالانه حدود ۶۰۰ تا ۷۰۰ میلیون قطعه اسکناس به دلیل فرسودگی از گردونه مبادلات پولی کشور خارج می شود و در طول یک سال بیش از میلیاردها تومان صرف تجدید چاپ این اسکناسها می شود.
عمر متوسط اسکناس درکشور؛ فقط ۵ سال
اما وضعیت نامطلوب حفظ و نگهداری اسکناس در جامعه ما، همواره یکی از مهمترین مسایل پیش روی بانک مرکزی و شبکه بانکی و اقتصادی کشور است.
معاون اداره امور شعب بانک ملی استان کرمان هم این مسئله را تایید کرده و به خبرنگار مهر می گوید: عمر متوسط اسکناس در کشور ما پنج سال است که البته تا چندی پیش ۳٫۵ سال بود که با اطلاع رسانی و شفاف سازی نسبت به هزینه ها و صدمات وارده اقتصاد کشور به دلیل فرسودگی اسکناسها، متوسط عمر اسکناس به پنج سال افزایش یافته است.
محمدعلی متصدی با بیان اینکه عمر اسکناسهای ریز ما گاهی اوقات به یک سال نیز نمی رسد، ادامه می دهد: این در حالی است که در کشورهای پیشرفته عمر متوسط اسکناس به ۱۰ سال نیز می رسد.
وی اظهار می دارد: عمر متوسط سکه در کشور ما اما حداقل ۳۰ سال است.
وی می گوید: این در حالی است که هزینه چاپ اسکناس۵۰۰ ریالی حدود یک سوم سکه ۵۰۰ ریالی است اما در عوض عمر مفید آن یک سی ام سکه است.
متصدی می افزاید: روند نامطلوب حفظ و نگهداری اسکناس توسط معدودی از افراد جامعه یکی از مهم ترین مسایلی است که سیستم بانکی ما به آن دچار است.
معاون اداره امور شعب بانک ملی استان کرمان می گوید: برخی از مردم کشور ما به نگهداری از پولهای خود اهمیت چندانی نمی دهند و اسکناسهای خود را به بدترین شکل ممکن در جیبهایشان نگهداری می کنند.
وی تصریح می کند: فرسوده شدن اسکناس جدا از زیانهای اقتصادی عامل مهمی برای شیوع و گسترش بیماریهای عفونی و قارچی هم محسوب می شود.
متصدی اضافه می کند: برای جمع آوری، امحا و چاپ اسکناسهای جدید سالانه میلیاردها ریال هزینه می شود که این مبلغ از کل مالیات های خود مردم تامین می شود.
۵ و ۱۰ هزار ریالی؛ بیشترین اسکناسهای فرسوده
وی در خصوص میزان اسکناسهای فرسوده ای که از استان کرمان جمع آوری و به بانک مرکزی فرستاده می شود هم می گوید: سالانه بیش از ۶۰۰ میلیارد ریال اسکناس فرسوده از کرمان به تهران فرستاده می شود.
معاون اداره امور شعب بانک ملی استان کرمان می افزاید: بیشترین اسکناسهای فرسوده هم ۵ و ۱۰ هزار ریالی است.
وی ادامه می دهد: بیشترین میزان اسکناسهای فرسوده هم از شهرستانهای جیرفت، کهنوج و بم جمع آوری می شود.
چاره چیست؟
معاون اداره امور شعب بانک ملی استان کرمان برای جلوگیری از فرسودگی اسکناسها و کاهش خسارات ناشی از بی توجهی به پولهای کاغذی اظهار می دارد: آموزش و اطلاع رسانی از طریق رسانه های گروهی برای افزایش فرهنگ استفاده از اسکناس در بین آحاد مردم همچنین استفاده از خدمات الکترونیکی که در حاضر توسط بانکها ارایه می شود از روشهای موثر برای حل مشکل کهنگی و فرسودگی اسکناس است.
………………………….
گزارش: اسماء زنگی آبادی
