فراتاب – گروه بین الملل: فرهنگ هاى گوناگون در مورد داشتن همه ى منافع یکجا، اصطلاحات مختلفى ابراز مى کنند. آلبانیایى ها میگویند «شنا بکنى و خیس نشى»، «هم شیرینى را بخورى و هم قورتش بدى» در لهستان، و ایرانى ها نیز می گویند: «هم خدا رو میخواهند هم خرما را.»
کابینه ى ترامپ نیز به دنبال سنجیدن نسخه ى ژئوپولتیک موقتى همین قضیه بوده است. محافظه کاران با اصرار از رئیس جمهور درخواست فسخ معاهده ى اتمى را داشته اند. در عین حال تأکید می کنند که رئیس جمهور به دنبال شکستن این تعهد نیست بلکه به دنبال تقویت آن است. ایده اى که از نظر سیاسى وسوسه انگیز است.
یکى از منتقدین سرسخت برجام، سناتور تام کاتن از ایالت آرکانزاس، در توضیح رهیافت مبهم دیپلماتیک، این هفته در شوراى روابط خارجى توضیح داد که «من پیشنهاد نمی دهم که از برجام اکنون خارج شویم. پیشنهاد می دهم براى نفوذ در به دست آوردن یک معاهده ى بهتر گام هاى لازم را برداریم.»
کاتن می خواهد آمریکا چه کارکند؟ که معاهده فسخ بشود اما تحریم وجود نداشته باشد! ظاهرا تصور مورد نظر این است که فشار آمریکا، ایران را متقاعد به اعطاى امتیازات یکجانبه کند. در حالى که ایران باب گفتگو در طى ١٣ سال معامله ى هسته اى را رد می کند.
تصورات رویایى داشتن در سیاست خارجى همواره جذاب است ولى معمولا چیزى جز گرد و خاک خیالى تولید نمى کند. قراردادن برجام در برزخ باعث ایجاد منافع امنیتى براى آمریکا و اسرائیل نخواهد بود، چرا که هیچ مدرکی دال بر آن وجود ندارد. تنها باعث ایجاد عدم اطمینان می شود و آمریکا و متحدانش باید بیشترین شفافیت را ایجاد کنند. با پافشارى از سوى همه ى طرفین که طى یک دهه دیگر، ایران پایبند به توافقى است که پوششى بر روى سانتریفیوژها و انبار مواد غنى سازى اش گذاشته است.
حتى وزیر دفاع آمریکا جیمز متیس نیز هواخواه ادامه برجام در مورد ایران است و صریحا در جلسه ى کمیته ى نیروهاى مسلح سنا در روز سه شنبه گفت: “چیزى که رئیس جمهور می تواند مورد نظر قرار دهد این است که در برجام باقى بماند.” زمانى که سناتور مستقل آگوس کینگ از ایالت مِین او را تحت فشار قرارداد که آیا به عقیده ى او این بسته در راستاى منافع امنیت ملى آمریکا هست یا نه، وى پاسخ داد: «بله، سناتور به عقیده من هست.»
در حلقه ى ریاست جمهورى ترامپ در واشنگتن، مقامات با ریسک کردن موقعیت خود، حقیقت را به گوش مقام قدرت می رسانند. از این جهت موضع ژنرال ماتیس براى پایدارى به برجام حائز اهمیت است اگرچه عواقب این مباحثه هنوز روشن نیست. چرا که از نظر آقاى ترامپ این «احمقانه ترین و خطرناکترین» توافق بوده است. احتمالا هم به جهت نصایح نظامى آقاى ماتیس است که ترامپ دیگر دست از سخنان انتخاباتى اش مبنى بر «پاره کردن توافق» کشیده است.
ایران چگونه می تواند عکس العمل نشان دهد؟ سید حسین موسویان از مقامات سابق ایران که همچنان با همکاران اسبق خود در تماس نزدیک است، به تازگى به من گفت: «اگر ترامپ (توافق) را تصدیق نکند، اما کنگره نیز تحریم جدید وضع نکند و سایر مذاکره کنندگان ۵+١ از اجراى کامل اطمینان دهند، آنگاه ایران نیز احتمالا به توافق پایبند خواهد ماند.» البته او محتاطانه گوشزد کرد که چنین مسیرى برخلاف میل بخشى از سیاسیون در ایران خواهد بود، که اگر ترامپ بخواهد پایدارى ایران را به چالش کشد، آنها هم خواهان تعلیق توافق هستند.
در مورد امید کابینه ى ترامپ در به پاى میز مذاکره کشاندن ایران در باب «بند غروب آفتاب» و جزییات دیگر، آقاى موسویان متذکر شد که برای تهران آن یک خیال باطل است. چالش اصلى در مورد ایران، مسئله ى هسته اى که فعلا براى یک دهه در صندوق قرارداده شده، نیست! مسئله ى اصلى رفتار ایران در منطقه است. ایران و جنگ هاى نیابتى او منطقه خاورمیانه را دچار بى ثباتى کرده. آنها به دنبال مداخله گرى در پایتخت هاى مهمى چون بیروت، دمشق، بغداد و صنعا هستند. مطابق نظر کاخ سفید، نیروهاى نیابتى ایران در تنگه ى باب المندب در حال پیشروى اند. موشک هاى آنها از یمن به سمت ریاض و ابوظبى نشانه رفته و به دنبال در اختیار گرفتن ناحیه اى هستند که بر ویرانه هاى دولت اسلامى عراق و سوریه نفوذ کند.
کابینه ى ترامپ نیز ادعا مى کند که روى مشکل بزرگتر ایران تمرکز کرده است. ای کاش اینطور بود. مقامات مى گویند که ترامپ استراتژى گسترده اى را تأیید کرده که از این پس رفتار ایران را در مرکز ثقل خود قرارداده است. اما عدم تأیید برجام احتمالا در هفته هاى آتى سرخط بسیارى از خبرها خواهد بود. و با بى زحمتى تمرکز را روى مشکلى از ایران قرار دهند که قابل مدیریت است تا توجه ها را از روى تلاش ها بر روى مشکل اصلى با ایران منحرف کنند.
در نهایت یک دلیل حساس و سرنوشت ساز وجود دارد که ترامپ مى بایستى پایبندى ایران به برجام را تأیید کند: «چون (پایبندى ایران) واقعیت دارد.» حتى سناتور کاتن نیز در گفتگوی اش اذعان داشت «که مخالفت با تأیید برجام اصولا به خاطر پایبندى ایران در مسائل فنى نیست، بلکه بیشتر به جهت کارنامه ى جرایم رژیم ایران و نابکارى هایش علیه ایالات متحده است.» سؤالى براى فالکون های ضد ایران «اگر ایالات متحده از تأیید برجام سرباز زند، هنگامی که یک کشور در واقع به اصول فنى پایبند بوده، چرا هیچ کشور دیگرى باید توافقى با ما امضاء کند؟» لذا یک کشور عظیم باید سر حرفش بماند.
منبع: واشنگتن پست / دیوید ایگناتیوس از واشنگتن پست، ۵ اکتبر ٢٠١٧
بازگردان به فارسی: شیما بزرگی عضو شورای نویسندگان فراتاب
