سفر رکس تیلرسون به منطقه غرب آسیا در حالی انجام می شود که بسیاری از کارشناسان در خصوص استراتژی آمریکا در منطقه غرب آسیا مردد هستند یا دست کم معتقدند که آمریکا استراتژی مشخصی در این منطقه ندارد. در زیر به بخش هایی از سیاست آمریکایی ترامپ در منطقه غرب آسیا بر اساس سیاست های اعلامی و رفتارهای اعمالی این کشور طی چند ماهی که تیم امنیتی جدید در کاخ سفید مستقر شده اند، اشاره می شود.
نخست؛ سیاست ترامپ در منطقه؛ مداخله حداقلی، منافع حداکثری
برای بسیاری این سوال مطرح است که بالاخره این ترامپ چه سیاستی در منطقه غرب آسیا و شمال آفریقا خواهد داشت. برای فهم اینکه سیاست مداران چگونه عمل می کنند، ابتدا باید به این سوال پاسخ داد که آن ها چگونه می اندیشند و برای فهم اینکه آن ها چه می اندیشند، بایستی به این سوال پاسخ داد که داده ها و توان آن ها چیست؟داده ها و توان دونالد ترامپ چیست؟ آیا او می تواند آن ها را به اندیشه و عمل تبدیل کند؟ سیاست خارجی دونالد ترامپ نشان داده است که وی به دنبال مداخله و تلاش برای ایجاد یا ورود به جنگ های مستقیم نبوده و نیست. از نوع گزینش وزرای وی و مهارتی که دارند مشخص است که وزارت امور خارجه برای دونالد ترامپ نقشی تسهیل کننده برای امور اقتصادی ایفا خواهد کرد. بی تجربگی رکس تیلرسون و عدم تسلط وی بر موضوعات بین المللی نشان می دهد که دونالد ترامپ برنامه ای قابل توجه برای امور خارجی آمریکای ها ندارد. اما در عین حال توجه وی نیز به مسئله کسب منافع حداکثری و آن هم منافع اقتصادی حداکثری است. گزینش عربستان به عنوان اولین مقصد سفرهای خارجی ترامپ و متعاقبا اولین مقصد سفر اخیر منطقه ای رکس تیلرسون در روزهای اخیر نشان دهنده تمرکز وی بر کسب منافع حداکثری و آن چیزی است که به تعبیر خود ترامپ «دوشیدن این گاوشیرده» معنی می دهد.
دوم؛ خیز ترامپ برای «دریافت هزینه های برقراری امنیت» عربستان
دونالد ترامپ در مبارزات انتخاباتی خود گفته بود که عربستان بایستی در برابر مراقبتی که آمریکا از ریاض می کند، به واشنگتن هزینه هایش را پرداخت کنند و خواستار «پول هنگفت» شده بود. حال که بیش از یکسال از آن سخنان می گذرد، ترامپ دوباره همان حرفها را بازروایی کرده و برای عملی کردن آن تلاش هایی انجام می دهد. او در مصاحبه با خبرگزاری رویترز گفته بود «صراحتاً می‌گویم که عربستان سعودی رفتار منصفانه‌ای در قبال ما ندارد زیرا ما در حال از دست دادن مبالغ هنگفتی در دفاع از عربستان سعودی هستیم».
عربستان سعودی رفتار منصفانه ای با آمریکا ندارد و پول هنگفت به او نمی دهد. این سخنان را در کنار شوی آمریکایی ها برای حمله به پایگاه هوایی الشعیرات، تلاش برای تحریم های فزاینده علیه نهادهای اصلی محور مقاومت و تلاش برای دور کردن عراق از ایران و همچنین در کنار تهدیدهای پی در پی ایران توسط آمریکایی ها که مقامات سعودی را به وجد آورده است، قرار دهید نشان می دهد ترامپ قویا به دنبال جلب نظر عربستان برای دست آوردهای اقتصادی است. ترامپ طوری برای عربستان شو بازی کرده که او در حال مراقبت از سعودی است. حالا که اینگونه است باید پول هنگفت هم دریافت کند.
سوم؛ تامین منافع صهیونیست ها
یکی دیگر از اهداف ترامپ در منطقه تامین امنیت رژیم صهیونیستی است، به دلیل شبکه به هم پیوسته و در هم تنیده ای از صهیونیست های تندرو و آخرالزمانی که اطراف دونالد ترامپ قرار گرفته اند، او تلاش می کند منافع رژیم صهیونیستی را به گونه ای که مطلوب تیم تندرو مشاوران است، به پیش ببرد. خبرهایی که اخیرا در خصوص سفر محمد بن سلمان به تل آویو و دیدار با مقامات رژیم صهیونیستی منتشر شده است، اگرچه توسط وزارت خارجه عربستان تکذیب شده، اما نشان دهنده این است که ترامپ گام بزرگی را برای رساندن عربستان به رژیم صهیونیستی و متعاقب آن ایجاد امنیت برای این رژیم برداشته است.
ترامپ تلاش می کند این موضوع را با استمساک به بازی با حاصل جمع صفر پیش براند. جان کری وزیر خارجه سابق آمریکا در اجلاس «اسلو فروم» که به میزبانی وزیر خارجه نروژ برگزار شد، به انتقاد از مواضع دولت کنونی امریکا پرداخته و در آن اجلاس بیان داشته که سیاست خارجی آمریکا بازی با حاصل جمع صفر است. بازی با حاصل جمع صفر یک مدل از نظریات ریاضی گونه سیاست خارجی است که در آن بازیگر کاملا سود خود را در گرو زیان طرف مقابل می بیند و اتفاقا نتیجه نیز همان گونه می شود. اصطلاحا بازی برد – برد نیست، بلکه برد- باخت است.
جان کری خروج از پیمان پاریس را از جمله این مسائل می داند. نکته موجود در سخنان جان کری این است که بعد از دوره ای از روانه کردن اتهامات به ترامپ مبنی بر عدم وجود یک برنامه مشخص در سیاست خارجی، جان کری نه تنها این مدل را شناسایی ، بلکه آن را تشریح نیز کرده است. بر اساس نظر کری ترامپ صرفا بازی با حاصل جمع سود و برد را می بیند. برای مثال امتیازات پیدا و پنهانی که ترامپ به چین و روسیه داده است، نیز (از نظر کری) با بازی با حاصل جمع صفر همخوانی دارد. او در این مراودات صرفا پول را دیده است. همین موضوع را می توان به تصور ترامپ در خصوص امنیت رژیم صهیونیستی نیز تسری داد، ترامپ بر باور است که امنیت رژیم صهیونیستی صرفا با ناامنی سایر کشورها و حوزه های جغرافیایی ایجاد می شود.
چهارم؛ تحدید منطقه ای ایران
آمریکایی ها از قدرت گیری نیروهای انقلابی در ایران هراسانند. این موضوع نشان می دهد که جمهوری اسلامی در ابعاد سیاسی به قدری موفق بوده که قدرت گیری نیروهای انقلابی ، آمریکایی ها را ملتهب کرده است. دونالد ترامپ از تمام ابزارها و حربه ها سیاسی و اقتصادی استفاده می کند تا ایران را در منطقه غرب آسیا خلع ید کند. از همان ابتدای روی کار آمدن، تلاش ترامپ بر این بود که دسترسی ایران به منابع مالی بین المللی از بین رفته و ایران دچار ورشکستگی اقتصادی شود. و در بحبوحه نشست جی۲۰ ، مقامات کاخ سفید از تلاش ترامپ برای متقاعد کردن سران کشورها برای قطع همکاری با ایران خبر داده بودند. البته این موضوع از زمان باراک اوباما شروع شد و او این پرونده را به دونالد ترامپ سپرد. سفرهای متناوب وزیر خزانه داری وقت آمریکا توسط باراک اوباما به کشورهای دیگر برای یادآوری به آن ها مبنی بر تداوم وضعیت هشدار در ایران و هراساندن آن ها نسبت به داشتن هرگونه روابط تجاری با ایران در همین چارچوب بوده است. در اصل آمریکایی ها تلاش می کنند تا به واسطه تحریم ها ، تمام نیازهای جامعه بین المللی به بازار ایران را از بین ببرند.
