آلودگی هوا کودکان ناقص می زاید
تهرانی ها یک روز فرصت داشتند تا در هوایی پاک نفس بکشند. برف از مناطق شمالی شهر شروع شد و به مرکز شهر که رسید مخلوطی از برف و باران شد. همان‌طوری که کارشناسان هواشناسی کشور پیشنهاد کرده بودند، تنها باران، سهم جنوب شهرهای تهران بود. اما هیچ‌کس از تلخی های هر روزه آلودگی هوا خبر ندارد چون به گفته «محمدجواد محمدی زاده»، رئیس سازمان حفاظت محیط زیست اصلا پژوهشی برای اینکه کسی از این تلخی ها خبر داشته باشد انجام نشده است.
به نوشته روزنامه تهران امروز هیچ فعالیتی هم که بتواند چنبره سیاه مرگ و زایمان های زودرس و افزایش دردهای قلبی و تنفسی را کاهش دهد به‌وقوع نپیوسته اما باران گاهی تنفسی در میان مرگ‌های خاموش به تهرانی‌ها می‌دهد. دیروز زنگ تفریح تهرانی ها در میان دردهای سیاه پایتخت نشینی وکلانشهری بود. امسال نسبت به سال قبل باران بیشتری به شهر سرب زده تهران می بارد تا ۱۲ میلیون شهروند این شهر کمی از دردهای ناشی از آلودگی هوا فاصله بگیرند.
بارانی که بارها به عنوان تنها راهکار موجود برای حل معضل آلودگی هوای تهران قلمداد شده است. اما آیا این باران در یک روز یا یک هفته، چقدر می تواند از متولد شدن کودکان ناقص‌الخلقه جلوگیری کند؟ چقدر می تواند زایمان های زودرس را عقب تر بیندازد؟. چقدر می تواند هوای سالم را برای نفس کشیدن به کسانی که مشکلات قلبی ، تنفسی و… دارند، بدهد. خبرخوشحال کننده ای وجود ندارد. کارشناسان بارها گفته اند تاثیر آنچنانی ندارد. شاید تنها مرگی که درانتظار یک بیمار قلبی است را یک روز به عقب بیندازد. مرگی که اگر هوای پاک وجود داشت شاید تا سال های سال عقب می افتاد. اما امروز دیگر از آن هوای پاک خبری نیست. «محسن جباری» مدیرکل هواشناسی تهران دیروز از قطع بارش ها در پایتخت خبر داده بود تا پایداری جوی دوباره شهر را در سکوتی سنگین ببرد. البته به گفته جباری با توجه به کاهش غلظت آلاینده‌ها در چند روز گذشته پیش‌بینی می‌کنیم که مشکلی به لحاظ آلودگی هوا در تهران به‌رغم افزایش غلظت آلاینده‌ها ایجاد نشود.
تهران در آستانه شرایط «ناسالم»
باران خیابان های تهران را خیس کرد و حال وهوای شهر را اندکی تغییر داد. اما همین باران هم از پس آلودگی ها به طور کامل، حتی در همان روز هم برنیامد. بر اساس اطلاعات رسیده از ایستگاه‌های سنجش آلودگی هوای شهر تهران دیروز از میزان غلظت تمامی آلاینده‌ها به غیراز آلاینده اوزون نسبت به روزهای گذشته کاسته شد. به این ترتیب میانگین غلظت تمامی آلاینده‌ها به غیر از ایستگاه‌های پارک رازی، پارک قائم، شهرداری منطقه۱۵ و فرمانداری شهر ری به لحاظ آلاینده ذرات معلق کمتر از دو و نیم میکرون در سایر ایستگاه‌ها در حد مجاز بوده و شاخص کیفیت هوا در شرایط «سالم» قرارداشت. اما شهروندان همه مناطق شهر به همین اندازه هم خوش شانس نبودند. از جمله منطقه ۱۰ که به لحاظ آلاینده دی اکسید نیتروژن در شرایط «بسیار ناسالم» قرار داشت و باران هم دردی از آن را دوا نکرد. کارشناسان مرکز هماهنگی اطلاع‌رسانی آلودگی هوای تهران هم آب پاکی را روی دست همگان می ریزند و چهارشنبه‌ای را به تصویر می کشند که هوای تهران در شرایط «ناسالم» برای گروه‌های حساس قرار گیرد. تا دوباره بی‌دفاع‌ترین جمعیت شهر، یعنی کودکان در معرض خطر قرار بگیرند. تا شرایط آنقدر دردناک شود تا کودکان شهر که هنوز به دنیا نیامده اند هم هزینه های آلودگی ها و عدم رعایت قوانین توسط دستگاه های مختلف را بدهند. کودکانی که به گفته «سهیلا عارفی» متخصص زنان و زایمان، آلودگی هوا فقط بر روی تنفس، قلب و ریه آنها اثر سوء ندارد بلکه اثرات مخرب غیرمحسوس دیگری هم دارد که یکی از آنها به دنیا آمدن نوزادانی با وزن کمتر و یا نارس است.
به گفته او اگر گازهای CO2 ، مونواکسید کربن یا آلاینده‌های مثل سرب در هوا زیاد باشد بر تکامل جنین تاثیر می‌گذارد و اکسیژن‌رسانی به جنین مختل می‌شود.
البته پیامدهایی که از نگاه مسئولان دور مانده و حتی برخی از مسئولان سعی در تکذیب آنها دارند به همین موارد ختم نمی شود. به گفته عارفی از طرفی آلودگی اثر سوئی روی رشد جنین می‌گذارد و جنین نارس و ریز‌تر می‌شود. از طرفی هر چه هفته بارداری مادر بالا می‌رود و حجم ریه کوچک‌تر و کارکرد آن بیشتر می‌شود، مادر به تغییرات آلودگی هوا حساس‌تر می‌شود. عارفی می‌گوید:«در نتیجه تغییرات آب و هوا در ظرفیت تنفسی مادر بیشتر دیده می‌شود و امکان بروز مشکلات تنفسی بیشتر است و امکان اکسیژن‌رسانی به مادر و جنین کم می‌شود.» همچنین متخصصان زنان وزایمان می گویند:« از نظر علمی اگر میزان آلاینده‌ها بیش از حد مجاز باشد بر سقط جنین به خصوص در ماه‌های ابتدایی موثر خواهد بود.»
عارفی با اشاره به اینکه اگر مادر بیماری قلبی تنفسی داشته باشد آلودگی هوا اثر مضاعف بر او می گذارد، می‌گوید:«بنابراین توصیه می‌کنیم مادران باردار در روزهایی که هوا آلوده است حتی‌المقدور از خانه خارج نشوند و در صورت امکان از دستگاه‌های تصفیه هوا در منزل استفاده کنند تا از میزان آلودگی هوا بکاهد.»
تکذیب‌ها در راه است
این درحالی است که هیچ یک از مسئولان حاضر به پذیرفتن پیامدهای ناخوشایند که به دلیل تولید سوخت وخودروی ناقص و نپرداختن حق شهر برای گسترش حمل ونقل به‌وجود می آید، نیست. در نهایت هم سازمان محیط‌زیست که خود باید مدعی کم کاری و عدم رعایت قانون شود می گوید که هیچ کس نمی تواند بگوید که آلودگی ها به مرگ افراد منجر می شوند. البته آنها قبول دارند که آلودگی‌ها علت ثانویه مرگ افرادی که مشکلات تنفسی وقلبی دارند، هستند. اما ظاهرا این علت ثانویه قابل پیگیری نیست و نمی تواند هیچ کس را بازخواست کند. هیچ کس هم پاسخ این سوال را نمی دهد که وقتی بدون این علت ثانویه بیمار می تواند تا سال های سال زندگی کند و به مرگ طبیعی بمیرد چطور می شود تاثیر آن را در مرگ ها نادیده گرفت. حال هم که محققان می‌گویند علاوه بر اینکه آلودگی هوا تهران به عنوان یک علت ثانویه در حال گلچین کردن سالانه چهارهزار نفر در تهران و فرستادن آنها به گورستان سرد بهشت زهرا است. از سوی دیگر نوک پیکان بی رحمی خود را به سمت کودکانی بی‌گناه گرفته که قرار است به جرم قانون گریزی، ناقص به دنیا بیایند یا تا آخر عمر با مشکلات تنفسی درگیر باشند. البته اگر آلودگی هوا به عنوان علت ثانویه خیلی زود پرونده زندگی پر از درد آنها نبندد. همچنین قابل پیش بینی است که مسئولان به زودی تاثیر آلودگی ها روی نوزادان نارس و زودرس راتکذیب خواهند کرد .
