اجماع ملی در دوره برجام بدون آمریکا ضروری است

به گزارش افق نیوز/ مایک پمپئو که حدود یک ماه پیش از ریاست سازمان جاسوسی آمریکا به سمت وزیر امور خارجه منصوب شده، به تازگی در سخنانی مملو از اتهام بی اساس علیه ایران راهبرد جدید دولت آمریکا را در قبال ایران بعد از خروج کشورش از برجام که با انتقادهای زیادی روبرو شد، اعلام کرد و گفت: آمریکا پس از خروج از برجام به دنبال تشدید فشار مالی و تحریم های بی سابقه علیه ایران و جلوگیری از نفوذ و هژمونی منطقه ای این کشور و ممانعت از برنامه های هسته ای و موشکی تهران است.
رئیس جمهوری اسلامی ایران نیز در واکنش به این سخنان با تاکید بر اینکه دولت جدید آمریکا این کشور را به ۱۵ سال پیش برگرداند، گفت: همه کشورهای دنیا خواهان استقلال در تصمیم‌ هستند و شاید آمریکایی‌ها بتوانند با فشار در بعضی جاها کاری به پیش ببرند اما منطق نمی‌پذیرد که آنها بخواهند برای دنیا تصمیم بگیرند.
در این پیوند «کورش احمدی» روز جمعه در گفت و گو با خبرنگار سیاسی ایرنا اظهارات اخیر وزیر خارجه آمریکا درباره غنی سازی صفر و بازفراوری پلوتونیوم را عقب کشیدن عقربه زمان به دوره قبل از اوباما تعبیر کرد و گفت: این سیاست نشان دهنده اهمیت برجام برای ایران و کار ارزنده دولت روحانی در کنار زدن استانداردهای غربی هاست.
وی در پاسخ به اینکه آیا چهارچوب های استراتژی آمریکا علیه ایران روشن شده است؟ گفت: اظهارات وزیر خارجه آمریکا تکرار اتهامات و لفاظی ها و طرح مطالباتی کاملا غیرمنطقی از ایران بود.
وی افزود: تیم ترامپ در این مورد نیز مانند بسیاری موارد دیگر یک طرح جایگزین یا راهبرد منسجم ارائه نکرده و با توجه به ماهیت پوپولیستی و سطحی و شعاری او و همکارانش، نمی توان انتظار یک استراتژی فکر شده از آنها داشت.
احمدی اضافه کرد: سخنرانی ترامپ و پمپئو گویای وجود خط مشی جدیدی است که ۱۸۰ درجه با روش اوباما تفاوت دارد؛ از ویژگی های این خط مشی جدید تسری یک مساله به همه موضوعات است در حالی که برجام تنها در مورد هسته ای بود.
این کارشناس مسائل آمریکا اظهار داشت: پمپئو رسیدن به توافق با ایران را موکول به تغییر تمامیت رفتار و سیاست های ایران کرده و از جهاتی حتی از ترامپ هم تندتر برخورد کرده است؛ او ضمن طرح مطالبات ۱۲ گانه، پیشنهاد مذاکره با ایران در این موارد را مطرح نکرد و تنها به تکرار پیشنهاد مذاکره ترامپ که دو هفته پیش بیان شد، بسنده کرد.
این دیپلمات پیشین اضافه کرد: نکته مهم دیگر در سخنان او ابزارهایی است که آمریکا قصد دارد به تصور خود برای واداشتن ایران به پذیرش این خواسته ها مورد استفاده قرار دهد: یعنی تحریم و «نابود» کردن عوامل عملیاتی ایران در سطح منطقه؛ از نظر او هدف تحریم ها نیز وادار کردن ایران به «رها کردن تامین مالی جنگ ها در خارج و گروه های تروریستی» است.
وی ادامه داد: پمپئو از اینکه خط مشی آمریکا کار نکردن در چارچوب برجام است، سخن گفت و این یعنی یک درجه تندتر شدن موضع دولت ترامپ به نسبت همین یکی دو ماه پیش؛ زیرا تا پیش از این از اصلاح برجام سخن می گفتند.
احمدی صحبت از غنی سازی صفر و توقف تولید آب سنگین و بازفرآوری پلوتونیوم در ایران از دیگر وجوه سخنان وزیر خارجه آمریکا عنوان کرد و گفت: این اظهارات به معنی انتقاد از دولت اوباما و کل کشورهای غربی است که به گفته او بطور از مستمر استانداردهای خود در برابر ایران کاسته اند.
این کارشناس مسائل آمریکا تاکید کرد: این اظهارات نشان می دهد دولت آمریکا تصمیم گرفته است استانداردهای پیشین یعنی در دوره قبل از اوباما را احیا کند.
احمدی این سیاست را در عین حال نشان دهنده اهمیت برجام برای ایران و کار ارزنده دولت روحانی در عقب زدن استانداردهای غربی ها عنوان کرد.
وی با بیان اینکه اینها البته مهمترین اجزای این خط مشی جدید آمریکا و البته نه همه آنها است، اظهار داشت: آمریکا فشار عریان را به عنوان تنها حربه برای پیشبرد آن برگزیده است. شاید خیلی فرق نکند که اسم این را یک راهبرد به معنی دقیق کلمه بگذاریم یا نه اما مهمترین ویژگی شرایط جدید در مقایسه با شرایط قبل این است که این بار ایران نیست که منزوی است، بلکه تیم ترامپ در انزوای سیاسی قرار گرفته است.
احمدی با بیان اینکه در رویکرد جدید دولت آمریکا تحریم ها و ضربه زدن به متحدان منطقه ای ایران به عنوان مهمترین ابزار برای واداشتن کشورمان به تبعیت آمریکا اعلام شده است، افزود: البته سخنان پمپئو نشان می دهد که آنها ممکن است از اعمال محدودیت در قدرت مانور ایران هم راضی بشوند و در پی جنگ بر نیایند.
وی خاطرنشان کرد: همانطور که برخی گفته اند، این شرایط و روش اعلام آن به نوعی مطالبه تسلیم از ایران است اما آنها ممکن است در پی عملیاتی کردن کامل این شروط بر نیایند و زمان بدهند.
این کارشناس مسائل بین الملل، موفقیت آمریکا در پیگیری این سیاست را موکول به دو عامل شیوه برخورد متحدان سنتی آمریکا و دیگر کشورها و نیز چگونگی اقدام ایران عنوان کرد.
وی با بیان اینکه در مورد روش اقدام اروپا زیاد صحبت شده و تکلیف آن ظرف چند هفته آینده که برنامه خود را ارائه خواهند داد، معلوم می شود، اظهار داشت: درباره اقدام ایران نیز باید گفت که در این شرایط اجماع ملی در راس الزامات دوره کنونی قرار دارد.
احمدی افزود: دست کشیدن جناح ها از کشمکش های بیهوده مثل طرح انتقادهای بی پایه از دولت به خاطر خارج شدن آمریکا از برجام، سپردن امور به شایسته ترین ها و اقدام جدی علیه دانه درشت های فاسد که مردم را امیدوار کند، از لوازم عبور کشور از این گردنه بسیار دشوار است.
وی در پاسخ به این سوال که آیا این تهدیدها در کیفیت ادامه برجام بدون آمریکا تاثیرگذار خواهد بود، گفت: خط مشی ارائه شده توسط پمپئو و طرح اتهامات سنگین و البته بی پایه علیه ایران در سراسر سخنرانی او، نوعی هشدار غیرمستقیم به دیگر کشورها در کنار دعوت از آنها برای توقف کار با ایران نیز بود.
کارشناس مسائل آمریکا گفت: پمپئو بطور تلویحی همه جهان را تهدید می کرد و طی ماه های اخیر نیز آمریکایی ها نشان داده اند که توقع حداکثری از متحدان خود و دیگران دارند.
وی افزود: با توجه به استقرار اقتصاد غیردولتی در اروپا و آسیا، این تهدیدها می تواند اثر داشته باشد اما به هر حال تهران اکنون در موقعیت بسیار بهتری نسبت به دوره منتهی به برجام که تقریباً همه دولتها علیه ایران بودند، قرار دارد.
احمدی در پاسخ به سوال دیگری درخصوص روش مواجهه جامعه مدنی و نخبگان آمریکایی با خروج آمریکا از برجام هم گفت: یکی از دلایل بهتر بودن موقعیت کنونی ایران نسبت به دوره قبل از برجام، همین است؛ اکنون می توان گفت که بیشتر اعضای سنا یعنی همه دمکراتها به همراه معدودی از جمهوریخواهان مخالف خروج آمریکا از برجام هستند.
وی یادآورشد: چهار سناتور دمکرات که در سپتامبر ۲۰۱۵ علیه برجام بودند، اکنون مخالف خروج از برجام هستند در حالی که در سال ۲۰۱۵، ۵۸ سناتور مخالف برجام بودند.
این دیپلمات پیشین اضافه کرد: مطابق آخرین نظرسنجی شبکه تلویزیونی سی ان ان حدود ۶۳ درصد مردم آمریکا موافق ماندن در برجام هستند. حال آنکه در سال ۲۰۱۵ طرفداران برجام از ۳۰ درصد تجاوز نمی کرد. چند روز قبل واشنگتن پست یک نظر سنجی از کارشناسان سیاست خارجی آمریکا انجام داد که ۹۲ درصد آنها با خروج از برجام مخالفت کرده بودند.
احمدی در پاسخ به این سوال که آیا تبلیغات و فضاسازی ترامپ و همکاران وی تاثیری در تحقیقات بازرس مولر و تخلفات انتخاباتی در آمریکا دارد، اظهار داشت: فکر نمی کنم که بتوان ارتباط زیادی بین این دو برقرار کرد؛ در سال ۱۹۷۳ که نیکسون به خاطر ماجرای «واترگیت» تحت پیگرد بود، جنگ اعراب و اسرائیل نتوانست کمکی به او بکند.
رسوایی واترگیت (Watergate scandal) به رسوایی های دولت آمریکا در سوء استفاده از قدرت در دهه ۱۹۷۰ گفته می شود که روزنامه واشنگن پست از آن پرده برداشت و در نهایت منجر به کناره‌گیری ریچارد نیکسون رئیس‌جمهور وقت این کشور شد.
کارشناس مسائل آمریکا ادامه داد: مرور رسانه های آمریکا به خوبی نشان می دهد که تحقیقات مولر همیشه خبر اول است و به هیچ روی تحت الشعاع قضیه برجام قرار نگرفته است؛ مثلا همین چند روز قبل مقالات اصلی صفحه اول نیویورک تایمز در مورد همین تحقیقات مولر بود و تنها در یک مقاله در یکی از صفحات داخلی به سخنرانی پمپئو پرداخت.
وی همچنین در مورد مقررات مسدود ساز اتحادیه اروپا که امکان حمایت از شرکت های اروپایی همکار با ایران در مقابل تحریم های آمریکا را می دهند نیز گفت: مقررات مسدود ساز یا بازدارنده به طور عمده می تواند به شرکت های کوچک و متوسط کمک کند و شرکت های بزرگ به خاطر دلایلی چون حجم بالای سرمایه گذاری در آمریکا، داشتن مدیران و سهامداران آمریکایی، اتصال به شبکه های مالی این کشور و کار کردن با دلار ممکن است نتوانند در همکاری با ایران ریسک کنند.
احمدی با بیان اینکه این مقررات در کنار تدابیر متعدد دیگر که تحت بررسی است می تواند اثرات خوبی داشته باشد، گفت: در نظر داشته باشیم که در سال ۱۳۹۳ همین اروپا نه تنها مخالف تحریم های آمریکا نبود، بلکه خود نیز تحریم های گسترده ای علیه ایران برقرار کرد.
به گزارش ایرنا، دونالد ترامپ در ۱۸ اردیبهشت با تکرار اتهام هایی علیه ایران، آمریکا را از برجام خارج کرد و تحریم های یکجانبه تعلیق شده کشورش را علیه ایران بازگرداند. این تصمیم با مخالفت بسیاری از کشورها از جمله طرف های برجام مواجه شده است و اروپایی ها تلاش تازه ای را برای خنثی کردن تاثیر تحریم های آمریکا بر شرکت های اروپایی آغاز کرده اند.
مقام های سه کشور فرانسه، انگلیس و آلمان در جلسه های متعدد بر حفظ برجام و حفاظت از شرکت های خود در برابر تحریم های آمریکا تاکید و سران اتحادیه اروپا نیز در ۲۶ اردیبهشت در صوفیه بلغارستان اعلام کردند که به حمایت از فعالیت شرکت های تجاری خود با ایران ادامه می دهند.
کمیسیون اروپا ۲۸ اردیبهشت ماه در بیانیه ای مطبوعاتی اعلام کرد، روند تجدید قانون انسداد را آغاز کرده تا شرکت های اروپایی فعال در ایران را از تحریم های آمریکا محافظت کند.
بر اساس این بیانیه، اتحادیه اروپا می خواهد این تمهیدات را پیش از ۱۵ مردادماه امسال و پیش از آغاز دور نخست اعمال مجدد تحریم های آمریکا اجرا کند.
رهبر معظم انقلاب اسلامی شامگاه دوم خرداد در جمع سران قوا و مسئولان و کارگزاران نظام، نقشه راه جمهوری اسلامی ایران در شرایط جدید را تبیین و تاکید کردند اروپا باید اجرای برجام را عملا تضمین کند.