سواحل مکران در جنوب ایران از جاسک هرمزگان تا گواتر سیستان و بلوچستان، سواحلی راهبردی برای ایران است؛ سواحلی که نگاه ویژه ملی برروی آن است و می‌رود تا در طرحی استراتژیک که مورد تاکید رهبر معظم انقلاب است؛ جایگاه و نقش ویژه‌ای را در تبدیل شدن به هاب صنایعی هم‌چون فولاد و پتروشیمی، استقرار بخشی از جمعیت ایران و صدالبته تبدیل به یک هاب بارانداز کشتی‌ها و ترانزیت در آینده اقتصاد ایران ایفا کند.
سواحل مکران ویژگی‌ها و ظرفیت‌های منحصر به فردی دارد که نه‌تنها در ایران بلکه در جهان کم سابقه و بی‌سابقه است؛ یکی‌از مهم‌ترین آن‌ها ظرفیت‌های منحصر به‌فرد شیلاتی و آبزی‌پروریاست؛ سواحل مکران قرار است در افق و در اسناد بالادستی بخش مهمی از جمعیت ایران را با شیرین‌سازی آب‌های عمان در کنار سواحل اقیانوسی خود و شهرهای جدیدی هم‌چون شهر جدید تیس استقرار دهد.
برای استقرار این جمعیت علاوه‌بر پیش‌بینی‌هایی برای اشتغال‌زایی در صنایع پایین‌دستی و بالادستی پتروشیمی، فولاد و ماشین‌سازی؛ پیش‌بینی‌هایی هم برای اشتغال‌زایی در شیلات و صنایع وابسته آن صورت گرفته است. یکی‌از آن‌ها اشتغال‌زایی در مزارع و صنایع وابسته میگو و آبزی‌پروری است.
مکران بهشت آبزی‌پروری ایران
یک کارشناس شیلاتی می‌گوید: سواحل مکران محدوده کنارک، چابهار تا گواتر با ۴۲ هزار هکتار مساحت مستعد پرورش آبزی و میگو در قالب ۲۰ سایت پرورشی، از نظر کارشناسان شیلاتی بهشت آبزی‌پروری ایران نام گرفته است.
محسن نگهداری می‌افزاید: سواحل مکران به‌دلیل موقعیت جغرافیایی خود و نزدیکی به‌خط استوا، از نظر کارشناسان شیلاتی در ۸ ماه از سال و در سه‌مرحله مناسب برای پرورش میگو است و بنا به برآوردها و مطالعات شیلاتی قابلیت تولید سالانه ۶۰ هزارتن میگو را دارد.
وی تصریح می‌کند: میگویی که در سواحل مکران و در سایت‌های آن تولید می‌شود به‌دلیل آب‌وهوای مناسب و دوری از آلودگی‌های صنعتی، مرغوب‌ترین میگوی تولیدی ایران است که خواهان بسیاری در کشورهای مختلف برای صادرات و ارزآوری دارد.
اما از میان ۲۰ سایت مستعد پرورش میگو در سواحل مکران، هم‌اکنون تنها سایت پرورشی گواتر در شرق چابهار و در نزدیکی مرز پاکستان به‌زیر کشت می‌رود و بخش عمده‌ای از میگوی تولیدی آن‌هم به‌دلیل کیفیت منحصر به فرد به شرق و غرب صادر می‌شود.
معاون آبزی پروری شیلات سیستان و بلوچستان می‌گوید: سایت پروش میگوی گواتر ۴ هزار هکتار مساحت دارد که تنها ۱۰ سواحل مستعد پرورش میگو و آبزی را در خط ساحل سیستان و بلوچستان شامل می‌شود.
میران صداقتی می‌افزاید: سایت گواتر از سال ۹۴ برمدار تولید قرار گرفته و از آن سال تاکنون هرچند هنوز ۴ هزار هکتار به‌دلیل نبود زیرساخت، کمبود اعتبارات دولتی و سرمایه در گردش سرمایه‌گذاران و بهره‌برداران به‌طور کامل به‌زیر کشت نرفته اما هرسال رشدی را در مساحت زیرکشت و میگوی تولیدی خود تجربه کرده است.
وی تصریح می‌کند: میگویی که در گواتر تولید می‌شود، وانامی شیشه‌ای است که هم به‌دلیل مرغوب بودن نوع میگو و هم زمین‌های زیرکشت آن؛ خواهان و خریدار بسیاری دارد و قبل از آنکه برداشت شود از سوی خریداران خارجی پیش‌خرید می‌شود.
صداقتی ادامه می‌دهد: در گواتر میگو از اواخر اسفندماه در مزارع ذخیره‌سازی می‌شود و تا اواخر خرداد سال بعد به‌رشد مطلوب می‌رسد و از خرداد تا شهریورماه هم به‌مراتب برداشت می‌شود؛ امسال ۱۶۰۰ تن میگو از گواتر برداشت شد که تاکنون حدود ۴۰۰ تن آن به عمان، امارات، هنگ کنگ و تایلند صادر شده است.
معاون آبزی پروری شیلات سیستان و بلوچستان می‌گوید: با توجه به قیمت خوب میگو در بازار جهانی، هر کیلو حدود ۵ دلار و هم‌چنین مرغوب بودن میگوی تولیدی گواتر؛ ارزآوری خوبی برای کشور و بهره‌برداران ایجاد می‌شود؛ ضمن‌آنکه در فصل کاشت و برداشت حدود ۴۰۰ نفر به‌صورت مستقیم در مزارع و ۸۰۰ نفر هم به‌صورت غیرمسقیم در صنایع وابسته و بسته‌بندی مشغول به‌کار می‌شوند.
صداقتی با بیان اینکه در هر مزرعه ۲۰ هکتاری در گواتر ۲ نفر به‌صورت مستقیم و غیر مستقیم مشغول به‌کار می‌شوند، خاطرنشان می‌کند: در صورتی که بتوانیم در افق بخش مهمی از ۲۰ سایت پرورشی را به‌زیر کشت ببریم با برآورد تولید ۶۰ هزارتنی که از سوی کارشناسان به‌ما شده، می‌توانیم ۵۰ هزار نفر به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم مشغول به‌کار کنیم.
۱۵ هزار هکتار از مزارع میگوی مکران در افق ۱۴۰۴ به زیرکشت می‌رود
سواحل مکران به‌گواه کارشناسان شیلاتی، ۴۲ هزارهکتار مساحت مستعد پرورش میگو و آن‌هم در سه‌مرحله از سال را دارد و این‌درحالی است که درحال حاضر از ۲۰ سایت مستعد پرورش با ۴۲ هزار هکتار مساحت، تنها سایت گواتر و آن‌هم نه همه مساحت ۴ هزارهکتاری آن و آن‌هم نه در سه‌مرحله بلکه در یک مرحله از سال و تنها ۶۰۰ هکتار به‌زیر کشت می‌رود.
مدیرکل شیلات سیستان و بلوچستان می‌گوید: سایت گواتر از ۱۶۰ هکتار مزارع زیرکشت در سال ۹۴ شروع کرده و امسال به ۶۰۰ هکتار افزایش یافته است، برنامه داریم این ۶۰۰ هکتار را به ۱۵۰۰ هکتار افزایش دهیم، ضمن آنکه در سند چشم انداز ۱۴۰۴ به‌مراتب ۱۵ هزار هکتار از اراضی مستعد پرورشی ساحلی در سیستان و بلوچستان از کنارک تا گواتر به زیرکشت خواهند رفت.
هدایت‌الله میرمرادزهی می‌افزاید: هم‌چنین با توجه به قابلیت پرورش میگو در سه‌مرحله و ۸ ماه از سال؛ هم‌زمان با برداشت میگو در سایت گواتر، سایت پرورشی رودیک نیز در هفته‌های اخیر آماده‌سازی، آبگیری و به‌زیرکشت رفته است؛ سایت رویک هم‌چون گواتر یکی‌از ۲۰ سایت مستعد پرورشی است که ۱۵۰۰ هکتار مساحت دارد و در مرحله اول ۱۶۰ هکتار آن در هفته‌های اخیر به‌زیرکشت رفته است.
وی با بیان اینکه سایت‌های رودیک، گواتر، تنگ و بریس از عمده‌ترین نقاط مستعد پرورش میگو در سواحل مکران است، می‌گوید: تاکید ما بر بهره‌برداری حداکثری از سایت‌ها و مزارع مستعد میگو در مکران به‌دلیل اشتغال بالا، ارزآوری و سودآوری منحصر به فرد آن است؛ بهره‌برداران و سرمایه‌گذاران با زیرکشت بردن هر مزرعه ۲۰ هکتاری در گواتر به‌طور متوسط ۶۰۰ میلیون تومان درآمد کسب می‌کنند ضمن‌آنکه به‌ازای هر مزرعه ۲ شغل نیز ایجاد می‌شود؛ بنابراین باید در ایجاد زیرساخت برای سایت‌ها و دعوت از سرمایه‌گذاران با عزمی جامع تعجیل کرد.
هرچه باشد؛ سواحل مکران ظرفیت‌ها و ویژگی‌های منحصربه‌فردی دارد که در ایران بی‌سابقه و در جهان کم‌سابقه است؛ تنهاتوجه ویژه به همین صنعت آبزی‌پروی مکران می‌تواند علاوه‌بر ارزآوری برای ایران، با اشتغال هزاران نفر بخش مهمی از محرومیت محروم‌ترین استان ایران را بزداید.
