مقاتل نوشتند: در شب عاشورا هر کدام از اهل حرم و یاران حضرت (ع) در خیمه‌ها مشغول به راز و نیاز با پروردگار الهی بودند تا پیش از طلوع آفتاب و نماز صبح. امام بعد از اقامه نماز برای صحابه خود سخنرانی کردند و آن‌ها را به صبر در جهاد فراخواندند، اما در پیش روی آن‌ها سپاه دشمن با شمشیر تزویر پیش آمده بود و نماز صبح را به عمربن سعد لعنت‌الله علیه اقتدا کردند و پس از آن به آرایش نیرو‌های نظامی خود پرداختند.
پس از نماز صبح حضرت (ع) به یاران خود دستور داد تا دور تا دور خیمه‌ها را خندق حفر کنند و با آن بوته‌هایی که شبانه امام حسین (ع) از بیابان برچیده بود خندق‌ها را پر کرده تا به هنگام حمله دشمنان به خیمه‌ها آن‌ها را آتش بزنند تا اهل حرم زنان و کودکان در امان بمانند.
امام پس از طلوع آفتاب سوار بر شتری شد و روبروی سپاه کوفیان ایستاد تا خود و خاندانش را باری دیگر به همگان معرفی کند، در آن زمان بود که حضرت فریاد «هل من ناصر‌ً ینصرنی» سر داد‌ند تا همان چند نفری هم که دچار تردید شده‌اند، به سپاه حق بازگردند. در میان کوفیان حربن یزید ریاحی که نخستین فردی بود که رعب و وحشت را در میان زنان بنی هاشم ایجاد کرده بود به جبهه حق پیوست و از مدافعین حرم و امام (ع) خویش شد.
پس از ساعتی نبرد تن به تن شروع شد و چند نفری از یاران امام (ع) در این حمله به شهادت رسیدند ساعت و ثانیه‌ها گذشت و پس از حمله‌های پی در پی لشگر عمرا‌بن سعد و شمر لعنت الله علیه امام (ع) دستور حمله تک به تک را به میدان داد تا هر کدام از صحابه ایشان جداگانه به میدان بروند در این میان اولین فردی که در مقابل چشمان حضرت (ع) به شهادت رسید پیر زاهد جناب بُریر بود و پس از آن مسلم ابن عوسجه به میدان رفت و به شهادت رسید.
به وقت نماز ظهر حبیب ابن مظاهر به شهادت رسید به وقت اذان حضرت از لشگر اشقیا درخواست کرد تا جنگ را متوقف کنند و به نماز بایستند.
امام (ع) نماز را شکسته و به قاعده «نماز خوف» خواند. گروهی از اصحاب به امام (ع) اقتدا کردند و بقیه به جنگ پرداختند. زهیر و سعید بن عبدالله حنفی خودشان را سپر امام کردند. نوشته اند سعید بن عبدالله ۱۳ تیر و نیزه خورد و به شهادت رسید. در آخرین نفس از امام پرسید: «آیا وفا کردم؟»
پس از نماز ظهر ۳۰ تن از یاران امام حسین (ع) به شهادت رسیدند و پس از شهادت صحابه نوبت به اهل حرم و جوانان بنی هاشم رسید که یک به یک به میدان بیایند در این میان اولین فرد از جوانان بنی هاشم حضرت علی اکبر (ع) پا به میدان گذاشتند و بعد از نبرد ناجوانمردانه‌ای که دشمنان داشتند ایشان به شهادت رسید پس از آن امام حسین (ع) و حضرت قمر بنی هاشم (ع) تنها ماندند که حضرت عباس (ع) از برادر و امام خویش اذن میدان خواست، اما امام حسین (ع) ابتدا قبول نکردند و پس از چند مدت دو برادر با یکدیگر به میدان رفتند تا قمر بنی هاشم برای اهل خیمه آب بیاورد، اما بین این دو بزرگوار فاصله افتاد و دشمن از این فرصت برای شهادت قمر بنی هاشم استفاده کرد.
امام (ع) پس از شهادت برادر و سپهدار سپاه خود برای خداحافظی به خیمه بازگشت و کودک شیرخواره خود را بر دستان خویش گرفت تا بتواند برای او و زنان جرعه‌ای آب طلب کند، اما تیر حرمله فرصت نداد و مهر ننگین کشتن فرزند خدا بر پیشانی حرمله داغ شد.
شهادت امام حسین (ع)
آن گونه که منابع و مقاتل یاد کرده‌اند شهادت امام حسین (ع) به وقت نماز عصر بود و آن هنگامی که پس از شهادت دردانه رسول الله (ص) زمان بر اهل حرم تنگ آمد و اسارت زنان و کودکان از کربلا به کوفه، از کوفه به شام آغاز گردید.
