با برندگان جایزه نوبل ۲۰۱۸ آشنا شوید

به گزارش افق نیوز/جایزه نوبل معتبرترین جایزه‌ای است که در حوزه‌های علمی به یک دانشمند تعلق می‌گیرد. جایزه نوبل در سال ۱۸۹۵، به وصیت” آلفرد نوبل” ، کارخانه‌دار وشیمی‌دان سوئدی، که بیشتر او را به دلیل ابداع” دینامیت” می‌شناسند، پایه‌گذاری شد.

طبق وصیت وی، پنج جایزه به‌طور سالانه در رشته‌های فیزیک، شیمی، فیزیولوژی و پزشکی، ادبیات و صلح به افرادی تعلق می‌گیرد که بیشترین خدمت را به مردم کرده باشند.

در سال ۱۹۰۱ میلادی، نخستین جوایز این بنیاد اهدا شد. از سال ۱۹۰۱ تاکنون، ۱۱۱ جایزه نوبل فیزیک اهدا شده است و شش بار در سال‌های ۱۹۱۶، ۱۹۳۱، ۱۹۳۴، ۱۹۴۰، ۱۹۴۱ و ۱۹۴۲ اعطا نشد اما دلیل اینکه جوایز نوبل در آن شش سال اعطا نشد این است که بنا بر آنچه در اساسنامه بنیاد نوبل آمده است: اگر هیچ کدام از آثار مورد بررسی، دارای اهمیت ویژه‌ای که در پاراگراف اول آمده است، نباشد، پول جایزه تا سال بعد حفظ می‌شود. حتی در این صورت هم نمی‌توان جایزه را اعطا کرد و مبلغ باید به بودجه بنیاد اضافه شود.در کل در طول جنگ جهانی اول و دوم، جایزه‌های نوبل کمتری اهدا شد.

اولین دریافت‌کنندگان این جایزه ماری و پیر کوری، پل دیراک و آلبرت انشتین بودند، اما بعد از آن افراد زیادی از جمله دیمیتری مندلیف خالق جدول تناوبی عناصر و لیز مایتنر، کاشف تقسیم هسته‌ای باید نوبل را دریافت می‌کردند که چنین نشد.

“آکادمی سلطنتی علوم سوئد” وظیفه انتخاب برنده جایزه نوبل در رشته‌های فیزیک و شیمی و “موسسه کارولینسکا” نیز وظیفه گزینش برنده جایزه نوبل در رشته فیزیولوژی و پزشکی را برعهده دارد.

در آغاز، کسانی که صلاحیت معرفی نامزد دارند فهرست نامزدهای خود را تا تاریخ یکم فوریه همان سال میلادی ارائه می‌دهند. البته، اعضای کمیته نوبل خود زمان بیشتری برای معرفی نامزدهای خود دارند. سپس “کمیته نوبل نروژ” با ۲۰ الی ۳۰ نفر را از میان آن نامزدها انتخاب می‌کنند. در گام بعد گروهی از مشاوران نروژی و بین‌المللی گزارش‌هایی درباره نامزدهای لیست نهایی ارائه می‌دهند که اعضای کمیته نروژی با استفاده از این گزارش‌ها و دیگر مستندات تعداد نامزدها را به چند نفر می‌رسانند.

تصمیم درباره برنده نهایی در آخرین جلسه کمیته گرفته می‌شود که معمولا در اواخر ماه سپتامبر یا اوایل اکتبر برگزار می‌شود.کمیته‌ها و موسساتی که جزو هیئت انتخاب جوایز هستند، اغلب نام برندگان را در ماه اکتبر اعلام می‌کنند. جوایز نیز طی یک مراسم رسمی در ۱۰ دسامبر، یعنی سالگرد درگذشت آلفرد نوبل، به برندگان اهدا می‌شود.

یک از محدودیتهایی که افراد آن را یک بی عدالتی در مراسم نوبل می‌شمارند، محدودیت در تعداد دریافت‌کنندگان جایزه است که نباید بیش از سه نفر باشد برای مثال در نوبل فیزیک سال گذشته کشف نخستین مشاهدات امواج گرانشی به رسمیت شناخته شد و در این کشف بیش از ۱۰۰۰ دانشمند شرکت داشتند، اما این جایزه به سه نفر اهدا شد.

“نائومی اورسک” مورخ علوم “هاروارد” می‌گوید: اعطای جایزه به تنها سه فرد کار شایسته‌ای نیست، چون علوم مدرن نتایج کار گروهی است.

البته نمونه‌هایی از اهدای این جایزه به گروه نیز مشاهده شده، به طوری که در سال ۲۰۰۷ “ال گور” جایزه صلح نوبل را همراه با کل گروه تغییرات اقلیمی در زمینه گرم شدن کره زمین کسب کرد. صلیب سرخ نیز برنده جایزه صلح شده است.

به گفته افراد باید تغییراتی در روش انتخاب و اهدای جوایز نوبل صورت گیرد تا تمامی نوابغ موفق به دریافت این جایزه شوند.

مراسم جایزه صلح نوبل از ۱۹۰۵ تا ۱۹۴۶ در موسسه نوبل نروژ، پس از آن در دانشگاه اسلو و از سال ۱۹۹۰ در عمارت شهرداری اسلو برگزار شده‌است. سایر مراسم‌های اهدای جوایز از سال ۲۰۰۵ تا ۲۰۱۷ نیز در استکهلم برگزار شده‌اند.

مراسم اهدای جوایز امسال نیز ماه دسامبر در استکهلم برگزار خواهد شد.

مبلغ جایزه نوبل

آلفرد نوبل اکثر املاک خود را به ارزش بیش از ۳۱ میلیون کرون سوئد (به ارزش امروز تقریبا حدود ۱۷۰۲ میلیون کرون) را برای تبدیل به یک صندوق سرمایه گذاری در “اوراق بهادار ایمن” اهدا کرد. درآمد سالانه حاصل از این سرمایه‌گذاری در قالب جوایز به کسانی که در سال گذشته بزرگترین پیشرفت را برای بشریت به ارمغان آورده‌اند، اعطا می‌شود.

هر سال هر یک از جوایز حداکثر به سه نفر اهدا می‌شود. هر جایزه عبارت است از یک مدال طلا، یک دیپلم افتخار و مبلغی پول. در حال حاضر، مبلغ اهدایی ۹ میلیون کرون یا ۷۷۵ هزار پوند است.

طبق گفته “کیتینگ”، کیهان شناس دانشگاه کالیفرنیا از سال ۱۹۰۱ بیش از یک میلیارد دلار به عنوان جایزه به برندگان اهدا شده است.

هیچ جایزه نوبلی به افراد درگذشته اهدا نمی‌شود. اساسنامه بنیاد نوبل از سال ۱۹۷۴ تصریح کرد که جایزه را نمی‌توان بعد از مرگ به کسی اعطا کرد، مگر اینکه مرگ وی پس از اعلام جایزه نوبل رخ داده باشد.

پیش از سال ۱۹۷۴، جایزه نوبل تنها دو بار به دانشمندان درگذشته اعطا شد. یک بار در سال ۱۹۳۱، جایزه نوبل ادبیات به “اریک اکسل کارل‌فلت”(Erik Axel Karlfeldt) و بار دوم جایزه صلح نوبل در سال ۱۹۶۱ به “دگ همرسکولد”(Dag Hammarskjöld) اهدا شد.

اکنون به معرفی افرادیکه برنده نوبل ۲۰۱۸ شده اند میپردازیم:

نوبل پزشکی ۲۰۱۸

اول اکتبر جایزه نوبل پزشکی سال ۲۰۱۸ به طور مشترک به “جیمز پی. آلیسون”(James P Allison) ایمنی‌شناس آمریکایی و “تاسوکو هونجو” (Tasuku Honjo) ایمنی شناس ژاپنی به خاطر کشف یک روش انقلابی درمان سرطان از طریق مهار پسرفت سیستم ایمنی بدن به این دو دانشمند تعلق گرفت.

سرطان هر ساله جان میلیون‌ها انسان را می‌گیرد و یکی از بزرگترین چالش‌های سلامت بشریت است. این دو دانشمند با تحریک توانایی ذاتی سیستم ایمنی بدن برای حمله به سلول‌های تومور، یک اصل کاملا جدید برای درمان سرطان ایجاد کرده‌اند.

“جیمز پی.آلیسون” پروتئین شناخته شده‌ای را مطالعه کرد که به عنوان ترمز بر روی سیستم ایمنی عمل می‌کند. او متوجه پتانسیل آزاد کردن این ترمز شد که به این ترتیب، سلول‌های ایمنی به تومورها حمله می‌کنند. وی سپس این مفهوم را به روش جدیدی برای درمان بیماران مبتلا به سرطان توسعه داد.

“تاسوکو هونجو” نیز به شکل موازی یک پروتئین را در سلول‌های ایمنی کشف کرد و پس از بررسی دقیق عملکرد آن، در نهایت عنوان کرد که آن هم به عنوان ترمز، اما با مکانیزمی متفاوت عمل می‌کند.

آلیسون و هونجو نشان دادند که چگونه استراتژی‌های مختلف برای مهار ترمزهای سیستم ایمنی بدن می‌تواند در درمان سرطان استفاده شود.اکتشافات اساسی این دو نوبلیست، نقطه عطفی در مبارزه علیه سرطان است.

جیمز آلیسون کیست؟

جیمز پی. آلیسون (James P Allison) دانشمند حوزه ایمنی‌شناسی اهل ایالات متحده آمریکا است. وی استاد تمام، رئیس دپارتمان ایمنی‌شناسی و مدیر اجرایی بخش ایمونوتراپی مرکز سرطان ام. دی. اندرسون دانشگاه تگزاس است. یافته‌های او منجر به تولید درمان‌های جدید ضدسرطان برای برخی از انواع کشندهٔ این بیماری شده‌است. او همچنین رئیس «مؤسسهٔ پژوهش سرطان» (CRI) در دانشگاه کالیفرنیا، برکلی و عضو شورای مشورتی آن است.

آلیسون مادرش را در سن ۱۱ سالگی به دلیل ابتلا به لنفوم و برادرش را در سال ۲۰۰۵ به‌دلیل ابتلا به سرطان پروستات از دست داد. او در یک گروه موسیقی جاز متشکل از ایمونولوژیست‌ها و سرطان‌شناس‌ها به نام «چک‌پوینتس» و همچنین یک گروه موسیقی محلی به نام «چک‌مِـیتز»، سازدهنی می‌نوازد.

علاقه‌مندیِ علمی او طی سالیان متمادی، چگونگی فعال‌شدن و تکامل لنفوسیت‌های تی و همچنین ایجاد و گسترش شیوه‌های نوین ایمونوتراپی تومورها بوده‌ است. وی نخستین کسی است کمپلکس پروتئینی گیرندهٔ آنتی‌ژن و لنفوسیت تی را جداسازی کرد.

پروفسور آلیسون نخست در سال ۱۹۶۹ میلادی در رشتهٔ میکروبیولوژی لیسانس گرفت. سپس موفق شد مدرک دکترای خود را در رشتهٔ زیست‌شناسی از دانشگاه تگزاس در آستین دریافت کند و در این دانشگاه از شاگردان «جی. بری کیتو» بود.

وی در سال ۱۹۸۵ میلادی استاد ایمنی‌شناسی و رئیس “مؤسسهٔ پژوهش سرطان” در دانشگاه کالیفرنیا، برکلی شد و سپس در سال ۲۰۰۴ به مرکز سرطان مموریال اسلون–کترینگ در شهر نیویورک رفت و رئیس “مرکز ایمونوتراپی سرطان لودویگ”، رئیس بخش آموزش ایمونولوژی، مدیر بخش مطالعات ایمونولوژی و ایمونولوژیست ویزیت‌کنندهٔ بیماران در این مرکز شد.

پروفسور آلیسون همچنین تا سال ۲۰۱۲ میلادی، پژوهش‌گرِ مؤسسه پزشکی هاورد هیوز(HHMI) بود تا سرانجام در همان سال، به مرکز سرطان ام. دی. اندرسون دانشگاه تگزاس پیوست و از آن هنگام، رئیس دپارتمان ایمنی‌شناسی آن مرکز بوده‌است.

او در مصاحبه اخیر خود با سایت نوبل پرایز گفت: دریافت جایزه نوبل یکی از رویاهایم بوده است و از شنیدن خبر بسیار هیجان زده شدم زیرا من همیشه خود را یک دانشمند پایه‌ای می‌دانستم و خود را بیش از آن تصور نمی‌کردم.

تاسوکو هونجو کیست؟

تاسوکو هونجو (Tasuku Honjo) متولد ۲۷ ژانویه ۱۹۴۲ در شهر کیوتو ژاپن است. شهرت وی که یک ایمنی شناس است، در زمینه یافتن پروتئین‌های مرتبط با بروز سرطان است.

وی قدم بزرگی در راه شناسایی عوامل فراجهش‌ها در سیستم ایمنی بدن برداشته است.

دکتر هونجو در سال ۲۰۰۱ به عنوان دستیار خارجی آکادمی ملی علوم آمریکا، در سال ۲۰۰۳ به عنوان عضو آکادمی علوم طبیعی آلمان و در سال ۲۰۰۵ به عنوان عضوی از آکادمی علوم ژاپن انتخاب شد.

اکنون نیز در سال ۲۰۱۸ به پاس خدماتش در راه مبارزه با سرطان به همراه دکتر جیمز آلیسون به عنوان برنده جایزه نوبل پزشکی معرفی شد.

اسامی برندگان جوایز نوبل هر ساله از اول تا هشتم اکتبر اعلام می‌شود و طی روزهای آینده برندگان جوایز نوبل فیزیک و شیمی معرفی خواهند شد.

او نیز در مصاحبه با سایت نوبل پرایز ضمن ابزار خوشحالی از دریافت این جایزه گفت: زیست شناسی علم بسیار پیچیده‌ای است و علم زیست شناسی کاملا با علم مهندسی تفاوت دارد. ما نمی‌توانیم درمانی را طراحی کنیم. بسیاری از مردم سعی کردند درمان سرطان را پیدا کنند، اما همه شکست خوردند. من هیچوقت انتظار نداشتم که پژوهش‌هایم بر روی سیستم ایمنی، منجر به کشف درمان سرطان شود. احساس و عقیده من این است که افراد باید چیزهای زیادی را امتحان کنند چون اگر پیگیر و خوش شانس باشند می‌توانند به هدف خود دست یابند.

نوبل فیزیک ۲۰۱۸

جایزه “نوبل” فیزیک سال ۲۰۱۸ به طور مشترک “آرتور اشکین” (Arthur Ashkin)،”جرارد مورو” (Gérard Mourou) و “دونا استریک‌لند” (Donna Strickland) به خاطر نوآوری‌های انقلابی در حوزه فیزیک لیزری تعلق گرفت. اشکین صاحب نصف جایزه و دو دانشمند دیگر نیز هر کدام صاحب یک چهارم از جایزه نقدی بنیاد نوبل خواهند شد.

“جرارد مورو” (Gérard Mourou)، فیزیکدان فرانسوی، به همراه “دونا استریکلند”(Donna Strickland)، روشی موسوم به “CPA” را ابداع کردند، CPA روشی برای ایجاد” لیزرهای پالسی ‌فوق‌ کوتاه” است. این روش، برای تولید پالس‌های فوق‌کوتاه و قوی در جراحی، پزشکی و مطالعات بنیادی علمی، کارآمد خواهد بود.

جایزه نوبل فیزیک از ۱۹۰۱ تا ۲۰۱۷ به ۲۰۷ نفر داده شده بود که در واقع تعداد واقعی آنها ۲۰۶ نفر است، چرا که جان باردین دو بار نوبل فیزیک را به دست آورده است. امسال نیز ۳ دانشمند به این تعداد اضافه شدند. میانگین سنی تمام برندگان نوبل فیزیک بین سال‌های ۱۹۰۱ تا ۲۰۱۷، ۵۵ سال است.

جوانترین برنده نوبل فیزیک تا به امروز، “لارنس برگ”(Lawrence Bragg) است که در زمان اهدای جایزه نوبل ۲۵ ساله بود و این جایزه را با پدرش در سال ۱۹۱۵ به دست آورد.

مسن‌ترین برنده جایزه نوبل فیزیک نیز تاکنون “ریموند دیویس جونیور”( Raymond Davis Jr.) با ۸۸ سال سن بوده است که جایزه نوبل خود را در سال ۲۰۰۲ را دریافت کرد.

از میان تمام نفراتی که جایزه نوبل فیزیک را دریافت کرده‌اند، تنها سه نفر از آنها از بانوان بوده‌اند. سال ۱۹۰۳ ماری کوری ، سال ۱۹۶۳ ماریا گوئپرت-میر(Maria Goeppert-Mayer) و سال ۲۰۱۸ دونا استریکلند.

“جان باردین”( John Bardeen) تنها کسی است که دو بار در سال‌های ۱۹۵۶ و ۱۹۷۲ جایزه نوبل فیزیک را دریافت کرده است.

البته ماری کوری هم جایزه نوبل را دو بار برده است، اما یک بار در سال ۱۹۰۳ نوبل فیزیک را برد و یک بار در در سال ۱۹۱۱ نوبل شیمی به وی اهدا شد.

ماری کوری و پیر کوری به عنوان یک زوج در سال ۱۹۰۳ جایزه نوبل فیزیک را دریافت کردند. ماری کوری جایزه نوبل را بار دیگر در سال ۱۹۱۱ این بار در زمینه شیمی دریافت کرد.

یکی از دختران ماری و پیر کوری به نام “ایرنه جولیوت-کوری”( Irène Joliot-Curie) نیز جایزه نوبل شیمی را در سال ۱۹۳۵ به همراه همسرش “فردریک جولیوت”( Frédéric Joliot) دریافت کرد.

ویلیام براگ و لارنس براگ در سال ۱۹۱۵، نیلز بور در سال ۱۹۲۲ و آگ ان. بور در سال ۱۹۷۵، مانه سیگبان در سال ۱۹۲۴ و کای ام.سیگبان در سال ۱۹۸۱، جی جی تامسون در سال ۱۹۰۶ و جورج پاژت تامسون در سال ۱۹۳۷ کسانی بودن که به عنوان پدر و پسر حائز جایزه نوبل فیزیک شده‌اند.

آرتور اشکین کیست؟

“آرتور اشکین” یکی از سه برنده نوبل فیزیک ۲۰۱۸ و مسن ترین فردی که تاکنون موفق به کسب این افتخار شده می‌گوید که به رغم سن بالا همچنان به کار تحقیق و پژوهش ادامه می‌دهد و علم تنها چیزی است که وی در آن عملکرد خوبی دارد.

“آرتور اشکین”(Arthur Ashkin) فیزیکدان آمریکایی در سال ۱۹۲۲ میلادی در نیویورک متولد شد.

وی تحصیلات دانشگاهی خود را در دانشگاه “کلمبیا” آغاز کرد و در همان دانشگاه تکنسین آزمایشگاه “پرتو” شد. اشکین با گذراندن رشته “فیزیک ” در دانشگاه “کلمبیا”، به دانشگاه “کرنل” رفت و در آنجا به مطالعه “فیزیک هسته‌ای” پرداخت.
وی مدرک دکتری خود را از دانشگاه “کرنل” دریافت کرد و در آزمایشگاه‌های “بل” و شرکت تجهیزات مخابراتی آمریکایی”لوسنت” مشغول به کار شد. او در سال ۱۹۶۰ میلادی کار خود را در حوزه نورهای لیزری آغاز کرد که منجر به اختراع “انبرک‌های نوری” در سال ۱۹۸۶ شد.

“انبرک نوری” یکی از ابزارهای علمی است که در آن از پرتو لیزر با قابلیت فوکوس بالا برای ایجاد نیروی جاذبه‌ یا دافعه استفاده می‌شود. از کاربردهای این ابزار می‌توان به اندازه‌گیری خواص الاستیک دی.ان.ای با نگه داشتن زنجیره‌هایی از مولکول‌ها و کشیدنشان، مطالعه خواص تولیدکننده نیرو در موتورهای مولکولی، بازکردن پروتئین‌ها، مطالعه ذرات، انجام میکرو جراحی‌ها با ترکیب دیگر پرتوهای لیزری و اندازه‌گیری خواص غشاء نورونی اشاره کرد.

اشکین پیش از این در سال ۱۹۷۷ میلادی در حوزه “توسعه روش‌های خنک‌کردن و تسخیر اتم با لیزر” با “استیون چو” همکاری کرد که منجر شد “استیون چو” به همراه دو فیزیکدان دیگر جایزه نوبل فیزیک در سال ۱۹۹۷ را از آن خود کنند.

وی طی مصاحبه اخیر خود با سایت نوبل پرایز قهرمانان زندگی خود را نام برد و گفت: من از همان روز اول شروع این پروژه پیش‌بینی می‌کردم که این کاری بسیار مهم است. “آنتونی فیلیپس فان لیوونهوک”(Dutchman Antonie van Leeuwenhoek) دانشمند هلندی قهرمان من است، زیرا این مرد برای نخستین بار ساختار تک یاخته‌ای که خود آن را “انیمالکولس”(animalcules) می‌نامید را کشف کرد و سپس این کشف را در نامه‌ای و توسط ارسال چند تصویر به انجمن سلطنتی توضیح داد اما هیچ کس به او توجه‌ای نکرد تا اینکه چندی بعد آنها یک نمونه از میکروسکوپ او را می‌خواستند و او به آنها پاسخ منفی داد و گفت اگر شما خواستار یک میکروسکوپ هستید می‌توانید خودتان آن را بسازید. او و “مایکل فارادی”(Michael Faraday) فیزیکدان و شیمیدان انگلیسی، قهرمانان من هستند.

وی هم چنین در ادامه مصاحبه گفت که در حال نوشتن یک مقاله مهم درباره انرژی خورشیدی است.

جرارد مورو کیست؟

“جرارد مورو” (Gérard Mourou)، فیزیکدان فرانسوی، در ۲۲ ژوئن سال ۱۹۴۴ به دنیا آمد. مورو از پیشگامان حوزه مهندسی برق و لیزرها به شمار می‌رود. او در مصاحبه خود با سایت نوبل پرایز درباره روش ابداعی خود گفت: از این لیزر می‌توان برای سرعت بخشیدن به ذراتی با کارآیی خیره‌کننده استفاده کرد؛ در نتیجه شاید بتوان از سیستمی استفاده کرد که به وسیله آن، به ذرات سرعت بدهیم و به جای کیلومتر از سانتی‌متر صحبت کنیم. تسریع‌کننده‌ها، کاربردهای بسیاری در دنیای پزشکی دارند. مثلا شاید برای ابداع یک درمان، از ایزوتوپ‌های رادیویی استفاده کنید اما برای این کار، باید از آزمایشگاه بیرون بروید زیرا گاهی اوقات، ایزوتوپ‌ها در راکتورهایی ساخته می‌شوند که در فاصله دوری قرار گرفته‌اند؛ در نتیجه آوردن آنها به بیمارستان دشوار است اما با فشرده ساختن این تسریع کننده، می‌توانید آن را به بیمارستان ببرید و از آنجا که تسریع‌کننده فشرده است، کاربردهای چندگانه‌ای دارد و می‌توان آن را در هر بیمارستانی به کار برد.

دونا استریکلند کیست؟

دونا استریکلند؛ سومین زن تاریخ است که موفق به دریافت جایزه نوبل فیزیک شده است. “دونا استریکلند”(Donna Strickland) در سال ۱۹۵۹ میلادی در کانادا متولد شد و تحقیقات خود را در حوزه لیزر انجام داد. وی سومین زنی است که موفق به دریافت جایزه “نوبل” فیزیک شده است.

وی به همراه “جرارد مورو (Gérard Mouro) دیگر برنده نوبل فیزیک ۲۰۱۸، در حوزه اختراع تکنیکی به نام “CPA” کار کرد. این دو دانشمند به همین دلیل نیز “نوبل” را از آن خود کردند.
” CPA” تکنیکی برای ایجاد” لیزرهای پالسی ‌فوق‌ کوتاه” است.

گفتنی است تکنیکی که استریکلند و مورو توسعه دادند، برای تولید پالس‌های فوق‌کوتاه و قوی در جراحی، پزشکی و مطالعات بنیادی علمی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

“دونا استریکلند” مدرک مهندسی فیزیک خود را از دانشگاه “مک‌مستر”(McMaster University) کانادا دریافت کرد و در سال ۱۹۸۹ دکتری خود را در رشته “نورشناسی” از دانشگاه “راچستر” آمریکا کسب کرد.

وی هم‌اکنون استاد دانشگاه “واترلو”(Waterloo) کانادا است. “استریکلند” نیز تاکنون توانسته جوایز معتبر علمی را از آن خود کند.

وی در مصاحبه با نوبل پرایز کار تحقیقاتی را نوعی سرگرمی برای خودش خواند و گفت: ار تحقیقاتی من برایم یک نوع سرگرمی محسوب می‌شد. من ساعت‌ها وقت گذاشتم و از انجام این کار لذت بردم. این دوره ای در زندگی من است که بسیار بسیار زیاد کار و تلاش کردم و اوقات سرگرم‌کننده‌ای در مطالعه “لیزرهای پالسی ‌فوق‌ کوتاه” داشتم. گروه تحقیقاتی ما نیز سرگرم‌ کننده بود.

او در پاسخ به این سوال که حس او به عنوان سومین زن در تاریخ که نوبل را از آن خود کرده اینگونه گفت: نمی‌دانم چگونه بگویم. زیرا من زنی نیستم که به این جوایز فکر کنم یا به این فکر کنم که چرا یک زن جایزه را از آن خود نکرده است. من خوشحالم که دنباله‌رو راه “ماری کوری” و “ماریا مایر” هستم.

نوبل شیمی ۲۰۱۸

جایزه نوبل شیمی ۲۰۱۸ مشترکا به “سر گرگوری پی وینتر” (Greg Winter)، “جرج پی اسمیت” (George P. Smith) و “فرانسیس اچ آرنولد” (Frances Hamilton Arnold) به ترتیب به خاطر استفاده از فاژها برای تولید داروهای جدید، توسعه یک روش جدید به نام نمایش فاژ و ایجاد انقلاب در آنزیم‌ها اعطا شد.

سِر گرگوری وینتر، از “نمایش فاژ” برای تولید داروهای جدید استفاده کرده است. نمایش فاژ که روشی آزمایشگاهی برای مطالعه پروتئین-پروتئین، پروتئین-پپتاید و پروتئین-دی‌ان‌ای با باکتریوفاژها(ویروس‌هایی که باکتری‌ها را آلوده و مبتلا می‌کنند) است، امروزه پادتن‌هایی تولید می‌کند که می‌توانند سموم را خنثی کنند و بیماری‌های خودایمنی و سرطان متاستاتیک را درمان کنند.

باکتریوفاژها (باکتری‌خوارها) یا به اختصار فاژها، ویروس‌هایی هستند که به باکتری‌ها حمله می‌کنند و آن‌ها را از بین می‌برند. این ویروس‌ها برای باکتری‌ها اختصاصی هستند و نمی‌توانند به یوکاریوت‌ها حمله کنند.

جرج اسمیت نیز این روش “نمایش فاژ” را توسعه داده است، به گونه‌ای که پروتئین‌های بیشتری قابلیت تولید دارند.

فرانسیس آرنولد هم نخستین تکامل هدایت شده آنزیم‌ها را رقم زده است که پروتئین‌هایی هستند که واکنش‌های شیمیایی را سرعت می‌بخشند.

این آنزیم‌ها که از طریق تکامل هدایت شده تولید می‌شوند، برای تولید همه چیز از سوخت‌های زیستی گرفته تا داروهای مختلف استفاده می‌شوند.

سِر گرگوری وینتر کیست؟

گرگ وینتر، ۱۴ آوریل ۱۹۵۱ در شهر لستر، انگلستان دیده به جهان گشود. وی دارای رتبه “سی‌بی‌ای” یا “عالی‌ترین رتبه امپراتوری بریتانیا “(CBE) و” اف‌آراس” یا “همکار انجمن سلطنتی”(FRS) است.

او عضو “کالج ترینیتی کمبریج”(College of the Holy and Undivided Trinity) و “رئیس شورای تحقیقات پزشکی”(MRC) انگلستان نیز است.

این زیست‌شیمی‌دان برنده جایزه نوبل شیمی ۲۰۱۸، برای کارهای پیشگامانه‌اش در زمینه” پادتن تک‌تیره” مشهور است.

“پادتن‌های تک تیره”(Monoclonal antibodies) یا آنتی بادی مونوکلونال پادتن‌ها یک تک‌گونه هستند که همانند یکدیگرند. علت این همانندی اینست که این پادتن‌ها توسط نوعی سلول ایمنی تولید شده‌اند که همه همانندسازی‌شده از یک سلول والد است. البته معمولا با تکثیر ریکامبیننت این پادتن‌ها ساخته می‌شوند. پادتن‌های تک‌تیره پادتن‌هایی تک‌اختصاصی هستند که همه مشابه هم هستند چون از سلول‌های ایمنی مشخص که از یک سلول کلون شده‌اند ایجاد شده، برخلاف پادتن‌های پلی کلونال که از سلول‌های ایمنی متفاوتی ایجاد می‌شوند. پادتن‌های تک‌تیره اتصال تک ظرفیتی دارند بدین معنی که همه به یک نوع اپیتوپ متصل می‌شوند.

وینتر طی مصاحبه با نوبل پرایز ضمن ابراز خشنودی از دریافت جایزه گفت: هنگامیکه افراد در مسیر انجام کاری قرار می‌گیرند، فرصت‌هایی را نیز به دست می‌آورند که باید از آنها استفاده کرد.

جرج پی اسمیت کیست؟

“جرج پی. اسمیت” ۱۰ مارس ۱۹۴۱ در شهر نورواک کنتیکت آمریکا متولد شد.

او مدرک کارشناسی خود را در رشته زیست شناسی و از “دانشگاه هاورفورد” و مدرک کارشناسی ارشد و دکترای خود را نیز در رشته باکتری شناسی و ایمونولوژی از “دانشگاه هاروارد” اخذ کرد.

این زیست‌شیمی‌دان استاد علوم زیستی “دانشگاه میزوری” بوده است. این زیست شیمی دان که دریافت جایزه نوبل برایش باورکردنی نبود در مصاحبه خود گفت: واقعا تعجب کردم. (باخنده) در واقع من فکر کردم که دارند با من شوخی می‌کنند اما لحظه‌ای به خود آمدم و فهمیدم همه چیز واقعی بوده، باورنکردنی بود.

فرانسیس اچ آرنولد کیست؟

“فرانسیس همیلتون آرنولد” (Frances Hamilton Arnold) دانشمند و مهندس سرشناس آمریکایی ۲۵ ژوئیه ۱۹۵۶ در شهر پیتسبرگ ایالت پنسیلوانیا آمریکا متولد شد.

وی از جمله پیشتازان روش‌های تکامل تدریجی هدایت شده در زمینه پروتئین‌ها برای آفرینش سیستم‌های بیولوژیکی مفید شامل آنزیم‌ها، مسیرهای سوخت و سازی، مدارهای تنظیم شده ژنتیکی و ارگانیسمها به‌شمار می‌رود.

او مدرک کارشناسی خود را در رشته مهندسی مکانیک و هوافضا از “دانشگاه پرینستون” در سال ۱۹۷۹ اخذ کرد و پس از آن با ورود به دوره دکترای مستقیم در رشته مهندسی شیمی در “دانشگاه کالیفرنیا” در برکلی موفق به دریافت مدرک دکترا شد. وی تحصیلات خود را در مقطع فوق‌دکتری در همین دانشگاه و در زمینه شیمی بیوفیزیکی ادامه داد و در سال ۱۹۸۶ به جمع اعضای هیئت علمی مؤسسه فناوری کالیفرنیا پیوست.

فرانسیس همیلتون در حال حاضر استاد تمام “مؤسسه فناوری کالیفرنیا” است و در این دانشگاه مسند پروفسوری در رشته‌های مهندسی شیمی، مهندسی زیستی و بیوشیمی را بر عهده دارد. مطالعات وی شامل بررسی‌های پژوهشی و کاربردی در پزشکی، مواد و صنایع شیمیایی و بحث‌های مرتبط با انرژی می‌شود. او در مصاحبه با نوبل پرایز کار خود را نوعی تقلید از فرایند طراحی طبیعت خواند و گفت: من فکر می‌کنم که آنچه من انجام می‌دهم، تقلید از فرایند طراحی طبیعت است. این زیبایی‌های عظیم و این پیچیدگی دنیای بیولوژیک همه از طریق این الگوریتم ساده و زیبا طراحی شده است و آنچه که من انجام می‌دهم استفاده از این الگوریتم برای ساختن مواد بیولوژیکی جدید است.

منبع: ایسنا