عبدالناصر همتی در دومین برنامه گفت و گوی ویژه خبری خود از ایجاد بازار آنی ارز با بازیگردان اصلی بانک مرکزی خبر داد و گفت:باید بازار ارز را بازار متشکلی کنیم، چراکه باید بازار را ساماندهی کرد، اکنون در بازار و اقتصاد، بازار آزاد تاثیرگذار است، هرچند با اختیاراتی که به صادرکنندگان داده ایم می توانند بخشی از ارز را از طریق سنا به صرافی ها عرضه کنند.
وی افزود: ما حتما باید بازار متشکل ارزی یا شبیه بورس داشته باشیم تا معاملات آنی نه آتی را در آن ساماندهی کنیم، بانک مرکزی نیز در این بازار به عنوان بازیگردان اصلی خواهد بود و کشف قیمت و ورودی و خروجی ارز همه در این بازار متشکل ارزی انجام خواهد شد.
*بازار نیما متحول خواهد شد
رئیس کل بانک مرکزی خاطر نشان کرد:ضمن اینکه به مرور حواله نیز وارد این بازار می شود. اجازه دهید هر زمان که آماده شد جزئیات را اعلام می کنم، اما بازار نیما متحول خواهد شد، در میان مدت نیز باید بازارها را به هم نزدیک کرده و نرخ‌ها را مدیریت کنیم.
*انتشار اوراق مشارکت ارزی
وی در خصوص انتشار اوراق مشارکت ارزی نیز گفت: ما اختیاراتی را از سران سه قوه گرفته ایم که تائید مقام معظم رهبری هم گرفته شده است، تا سپرده ارزی بگیریم، این در حالی است که سابقه خوبی از سپرده ارزی وجود ندارد ولی اکنون تضمین بانک مرکزی بر سپرده ارزی وجود دارد و سود هم به صورت ارزی و نقدی داده می شود.
به گفته وی،هنوز هم انتظار داریم که مردم ارز خود را سپرده ارزی کنند. البته گواهی سپرده ارزی نیز در اختیار بانک مرکزی است که هر زمان که بخواهیم می توانیم عرضه کنیم؛ اما در شرایطی که احساس کنیم لازم است در بازار عرضه کنیم، آن را هم پیش خواهیم برد.
همتی با تاکید بر اینکه دولت در تنظیم بازار ارز اقتدار دارد، گفت: دشمن تمامی امکانات را بسیج کرده است که نظام جمهوری اسلامی ایران را دچار مشکل کند، بنابراین ما برنامه‌ریزی کردیم تا در طول دو ماه اخیر، نشان دهیم بر این مشکلات غلبه خواهیم کرد.
رئیس کل بانک مرکزی با اشاره به اینکه نوسانات برای اقتصاد ایران خوب نیست و ما ثبات را به اقتصاد بازگرداندیم تاکید کرد:تبلیغات بر علیه ملت ایران را با تلاش و تدبیر دولت و بانک مرکزی، مدیریت کردیم، اکنون خوشحالیم که بازار ارز تحت کنترل کامل است و بانک مرکزی مسیر خود را ادامه خواهد داد. ما هدفمند بازار را به سمت تعادل پیش خواهیم برد و در آینده، مردم شاهد آن خواهند بود که برنامه‌های عملیاتی را در این زمینه پیش خواهیم برد.
همتی گفت: ما در بازار مداخله می‌کنیم، اما باید بازار ارز را بازار متشکلی کنیم، چراکه باید بازار ساماندهی شود؛ به خصوص اینکه اکنون در بازار و اقتصاد، بازار آزاد و نرخ‌های آن تاثیرگذار است.
*ماجرای بازگشت ارز حاصل از صادرات
وی در خصوص بخشنامه ارزی صادر شده طی روزهای اخیر برای بازگشت ارز حاصل از صادرات نیز گفت: اکنون اختیاراتی به صادرکنندگان داده‌ایم و آنها می‌توانند بخشی از ارز را از طریق سنا به صرافی‌ها عرضه کنند، ما نیز حتما باید بازار متشکل ارزی یا شبیه بورس داشته باشیم.
* بساط سودجویان ارز جمع می شود
رئیس کل بانک مرکزی با تاکید بر اینکه کسانی که در بازار ارز سرمایه گذاری می کنند، ممکن است ضرر کنند گفت: من راجع به نرخ ارز صحبت نمی کنم؛ اما معتقدم که باید به سمتی برویم که بساط سودجویان جمع شود؛ ضمن اینکه با اطلاعی که از صادرات و منابع ارزی دارم، می گویم که به سمت تعادل واقعی پیش خواهیم رفت و نگرانی ندارم.
*عملکرد صادرکنندگان در بازگشت ارز به اقتصاد
وی با بیان اینکه ما از عملکرد صادرکنندگان در بازگشت ارز به اقتصاد ایران راضی نیستیم، گفت: صادرکنندگان، از ابتدای سال تاکنون، کمتر از ۷ میلیارد دلار از ارز صادراتی خود را به بانک مرکزی عرضه کرده اند. البته صادرکنندگان نقش مهمی در اقتصاد کشور دارند اما بسیاری از آنها تولیدکننده هستند و برخی دیگر نیز تجاری هستند که فقط کالا صادر می کنند، آنها باید بدانند که ارز باید به کشور وارد شود.
رئیس کل بانک مرکزی اظهار داشت: وقتی ارز وارد کشور شود، باعث رونق می شود؛ یعنی صادراتی که منجر به تامین ارز شده و ارز آن منجر به اشتغال شود، ارزشمند است. در مورد اینکه چه نرخی باشد و چه طور باشد، موضوع را بررسی کردیم، ضمن اینکه ما با پتروشیمی ها صحبت کردیم و آنها عملکرد خوبی در بازگشت ارز داشته اند و بالغ بر ۵ میلیارد دلار به سامانه نیما، عرضه کرده اند.
همتی گفت: صادرکنندگان خصوصی نیز باید توجه کنند که این نرخی که در بازار آزاد است، نرخ پایدار نیست و نرخی هم نیست که آنها بر مبنای آن، کالای خود را تولید کرده باشند. خیلی از صادرکنندگان تولیدکنندگانی هستند که با امکانات دولتی و نرخ پایین خدمات در کشور از جمله آب و برق یارانه ای، کالا تولید کرده اند.
همتی افزود: بسیاری از استانداران و صادرکنندگان جلسات متعددی را با ما داشته اند، توافق خوبی داشتیم تا ارز صادراتی به کشور برگردد؛ بر این اساس در بخشنامه جدید، کسانی که زیر یک میلیون دلار صادرات دارند، معاف از ارایه به سامانه نیما هستند که به این ترتیب، شش هزار نفر از صادرکنندگان از اینکه ارز را به سنا بدهند، معاف شده اند.
رئیس کل بانک مرکزی گفت: صادرکنندگان می توانند برای خود واردات داشته باشند، اما کسانی که بین یک تا سه میلیون دلار صادرات دارند، برای یک میلیون دلار آن، معاف از ارایه ارز به نیما هستند، اما ۵۰ درصد از دو میلیون دلار دیگر را باید به سامانه نیما بدهند.
وی با تاکید بر اینکه صادرکنندگان بزرگ باید به کشور کمک کنند، گفت: ما آنها را جریمه نمی کنیم، صادرات هم خوب است؛ چراکه تولید و اشتغال ایجاد می کند، اگر قرار باشد که ارز ۱۲ هزار تومانی به بازار عرضه کنند، به طور قطع تورم ایجاد خواهند کرد و اقشار آسیب پذیر جامعه آسیب بیشتری می بینند؛ این در حالی است که خیلی از صادرکنندگان بزرگ که آمار آنها را دارم، ارز ۷۵۰۰ تومانی از نیما گرفته و کالا تولید کرده‌اند، ولی ارز خود را به دولت نداده اند.
*صادرکنندگان ارز حاصل از صادرات ماههای گذشته خود را بیاورند
همتی گفت: صادرکنندگان اول ارز حاصل از صادرات ماههای گذشته خود را بیاورند، بعد تصمیم بگیریم. از اول سال تا به حال، آنها ارز خود را نیاورده اند.
وی افزود: به هر حال ما در خدمت صادرکنندگان هستیم؛ ضمن اینکه ۲۵۰ صادرکننده بزرگ داریم که آنها را می پذیریم و با آنها صحبت خواهیم کرد.
همتی با اشاره به مصوبه سران قوا گفت: همه صادرکنندگان باید ارز خود را به چرخه اقتصاد برگردانند و نحوه برگرداندن نیز توسط یک تیم ۵ نفره تصویب می شود که مسئولیت آن، با رئیس کل بانک مرکزی است.
*تا پایان سال، ۵ میلیارد یورو باید ارز وارد چرخه اقتصاد شود
وی افزود: با اختیارات بخشنامه جدید پیش بینی ما این است که تا پایان سال، ۵ میلیارد یورو باید ارز وارد چرخه اقتصاد شود که در بازار آزاد نیز تاثیر مثبت خود را خواهد گذاشت. صادرکنندگان هم به ما کمک می کنند و همه باید در این جنگ ارزی با هم باشیم.
همتی در خصوص صادرات ریالی نیز گفت: دستگاههای کارتخوان بانکی ایران به عراق و سلیمانیه رفته است؛ ولی چون با وی پی ان کار می کنند، قابل کنترل نیستند، این خروج سرمایه از کشور در پوشش صادرات است. اگر به داخل کشور ارز نیاید، حتما مشکل زا است. صادرکنندگانی که صادرات ریالی دارند، باید با ما در این رابطه صحبت کنند. ما نیز از پتانسیل آنها استفاده می کنیم. مذاکراتی نیز از سوی رئیس جمهور عراق صورت گرفته که در این مورد نیز مذاکراتی انجام شده است. ممکن است من هم به عراق بروم و این مسائل را حل کنیم.
وی اظهار داشت: ارز به جهش اقتصادی کمک می کند، اگر ارز به کشور برنگردد، خروج سرمایه از کشور به حساب می آید. ما ۴۰ میلیارد دلار صادرات غیرنفتی داریم، اگر نصف آن ریالی باشد، ما نمی توانیم ارز مناسبی داشته باشیم. از اول سال تا به حال ۳۱ میلیارد دلار تامین ارز برای واردات داشته ایم.
رئیس کل بانک مرکزی گفت: دستگاههای کارتخوان از سوی همکاران بانک مرکزی طی سالهای گذشته مورد غفلت واقع شده بود. یعنی به راحتی یک فرد می توانست در خارج از کشور، دستگاه کارتخوان ایرانی را در یک صرافی خارجی در ترکیه یا کانادا، استفاده کرده، کارت بکشد و پول جابجا کند. ۵۰ بار قابلیت این وجود داشت که کارت کشیده شود و محدودیتی هم در این رابطه وجود نداشت؛ در حالیکه در یک روز، ۱۰ میلیارد تومان جابجایی پول هم داشتیم، اما اکنون بالای ۵۰ میلیون تومان امکان پذیر نیست. آنها زرنگ بودند ولی ما نیز زرنگی های خود را داریم و بر اساس شماره ملی در هر کارت بانکی، محدودیت انتقال پول را خواهیم داشت.
وی اظهار داشت: این شیوه‌های استفاده از کارتخوان ها در خارج از کشور، مصداق اصلی پولشویی است که یک فرد راحت چند میلیارد تومان از جامعه جابجا کند. این را نظام از ما می خواهد که کنترل کنیم و البته ما هم محکم هستیم و یکی یکی اینها را اجرایی خواهیم کرد.
همتی در خصوص تورم و حفظ ارزش پول ملی گفت: از بابت فشار تورمی متاسفم. این دغدغه دولت است، شوک ارزی ایجاد شده شوک منفی طرف عرضه است که اثر خود را بر روی سطح عمومی قیمتی نشان می دهد و تقریبا خرداد تا شهریور، تورم نقطه به نقطه صعودی بود اما خوشبختانه کمتر شده است که امیدواریم در ماههای آینده نیز کاهش یابد. سیاست قطعی بانک مرکزی و دولت این است که تورم را کنترل کرده و بعد کاهش دهد. این جزو سیاستهای جدی ما است و ظرف یک ماه گذشته نیز اگر ارزش پول ملی را در نظر بگیریم، ۲۰ درصد تقویت ارزش پول ملی را داشتیم.
وی افزود: با اعلام ترامپ برای اجرای مرحله دوم تحریم ها ۲۰ درصد ارزش پول ملی را تقویت کرده ایم و این نشانگر تدبیر بانک مرکزی و احتیاط آن در بازار است که بر اساس آنچه که خود برنامه داریم، پیش رویم نه بر اساس آنچه دیگران می گویند.
رئیس بانک مرکزی گفت: هیچ کاری بدون سیاست در بازار پول انجام نمی شود. اما باید این نکته را گفت که تا دهه ۷۰ و ۸۰ کنترل نقدینگی و تورم از طریق پایه پولی و حجم پول یا نقدینگی بود، دولتها و بانک های مرکزی وقتی که به هدف کنترل تورم و انحراف تولید از مقدار بهینه می رسیدند، این سیاست را کنترل می کردند یعنی حجم نقدینگی را از طریق سپرده قانونی، عملیات بازار باز و نرخ تنزیل کنترل می کردند، اما در دنیا این کنار گذاشته شده است؛ بنابراین ما هم باید به این سمت برویم که با ابزار ایجاد کانال نرخ سود، این کنترل را صورت دهیم.
*برای اصلاح نظام بانکی کمیته ای تشکیل داده ایم
وی اظهار داشت: با دستور مقام معظم رهبری در مورد اصلاح نظام بانکی و سیاستهای پولی و کنترل نقدینگی، کمیته ای تشکیل داده ایم که به روز هستند و از طریق نرخ سود و عملیات بازار باز، کار را پیش بریم. اختیاراتی از سران سه قوه گرفته ایم که بانک مرکزی عملیات بازار باز داشته باشد و ما از طریق اوراقی که دولت دارد و پیش بینی هم شده که سازمان برنامه و بودجه در بودجه سال ۹۸ هم تدبیر خواهد کرد، ما وارد خرید و فروش اوراق خواهیم شد و نقدینگی و نرخ سود را کنترل خواهیم کرد.
وی اظهار داشت: بانک خوب و بد از طریق اضافه برداشت کنترل می شود، وقتی که برخورد کردیم باقی بانکها کار دستشان می آید. بانکها برخی هایشان خوب کار می کنند و برخی هایشان بد کار می کنند. به تدریج این مشکلات را برطرف می کنیم؛ اما نود درصد بازار مالی ما در اختیار بازار پول است و بانکها نقش اصلی دارند ولی این به معنای آن نیست که هر کاری بانکها خواستند بکنند. بنگاهها باید اموال خود را بفروشند و بنگاهدارینکنند. ما روی اینها ایستاده ایم.
وی اظهار داشت: در ماههای اخیر بانکها صد هزار میلیارد تومان به بخش صنعت و معدن اختصاص داده اند که ۶۰ درصد آنها سرمایه در گردش بوده است و البته شامل استمهال هم می باشد؛ استمهال نیز دست تولیدکنندگان است و شرایط اقتصادی کشور آنها را مجبور به تمدید کرده است. اطمینان می دهم که به سمتی رویم که سیستم بانکی را اصلاح کنیم و وزارت اقتصاد و سازمان برنامه و بودجه نیز در این راستا کمک خواهند کرد.
همتی گفت: اختیارات بانک مرکزی در چارچوب ضوابط و اختیارات خواهد بود، اما این اختیارات سرعت عمل ما را در بازار پول و ارز بیشتر خواهد کرد؛ ما اختیارات بی حد و حصر شخصی نداریم، اختیاراتی است که کار ما را تسهیل خواهد کرد.
وی در مورد استقلال بانک مرکزی افزود: اگر سیاستهای مالی بتواند خوب تنظیم شود، اتوماتیک بانک مرکزی مستقل خواهد بود و تورم و نقدینگی را کنترل خواهد کرد.
پایه پولی به ۵۰ هزار میلیارد تومان رسید
همتی گفت: آنچه که ما را اذیت می کند و پایه پولی را زیاد می کند، اضافه برداشت بانکها است که حدود ۵۰ هزار میلیارد تومان است. اولین مساله این است که اضافه برداشت را کنترل کنیم؛ دومین بحث این است که سیاست های پولی را اجرا کنیم؛ پس نرخ سود باید اصلاح شود. مردم به نرخ سود حساسیت دارند؛ پس آنچه که روی مردم و عامل های اقتصادی اثرگذار است، نرخ سود است اگر آنرا رها کنیم، سیاستی است که جواب نمی دهد.
همتی در خصوص افزایش سرمایه بانکها نیز گفت: بانکها الزام خواهند داشت که از محل تسعیر یا محل های دیگر، افزایش سرمایه بدهند، این تسعیر قابل توزیع نیست بلکه باید برای افزایش سرمایه استفاده کنند. برای بانکهای دولتی نیز برنامه این است که بانکهای دولتی در بودجه سال آینده افزایش سرمایه داشته باشند.
*وام‌های مسکن متناسب با شرایط کنونی نیست
همتی در خصوص وام خرید مسکن نیز گفت: ما مطالعه اولیه داشته ایم ولی چون هنوز جمع بندی نداریم نمی توانم بگویم. بخش ساختمان مهم است و وقتی رونق بگیرد، صنایع قبلی آن رونق می گیرند.
وی افزود:این نکته مهمی است ولی باید آثار تورمی افزایش تقاضا را هم دید، باید به سمت ایجاد رونق در مسکن پیش رویم ولی مراقب تورم آن نیز باشیم. این تمهیدات خاصی می خواهد و در آینده نزدیک تصمیم خواهیم گرفت. این میزان وام مسکن باید اصلاح شود؛ این وام دیگر در بازار مسکن جواب نمی دهد، ولی من قول نمی دهم که عمل نکنم، باید در مورد بازار مسکن اجازه بدهید که دقیق عمل کرده و تصمیم بگیریم، بعد اعلام کنیم.
