«سید حسام رضوی»کارشناس مسائل سیاسی در یادداشت ارسالی به دفتر منطقه‌ای خبرگزاری تسنیم نوشت: شب گذشته عباس عراقچی معاون سیاسی وزارت امور خارجه برای تبیین طرح ایران در کاهش برخی تعهداتش در چارچوب برجام به گفت‌وگوی ویژه خبری شبکه دو رفته بود.
عراقچی در بخشی از اظهاراتش با اشاره به تحریم‌های آمریکا علیه ملت ایران و افزایش فشار اقتصادی اعلام کرد: در صورت افزایش تحریم‌های آمریکا و تأثیر آن در کاهش درآمدهای نفتی مجبور به اخراج اتباع افغانستانی از کشور خواهیم شد.
این مقام وزارت امور خارجه کشورمان در ادامه و برای توجیه این سخنان دلایلی را اعلام کرد که در زیر به آنها نگاه می‌اندازیم:
۱ ــ حضور سه‌میلیونی مهاجران افغانستانی و اشغال فرصت‌های شغلی
عراقچی در بخشی از گفت‌وگوی خود اشاره می‌کند که ایران میزبان حدود سه میلیون مهاجر افغانستانی است که باعث اشغال حدود دو میلیون شغل شده است.
اولاً اینکه همین نوع ارائه آمار از سوی یک مقام وزارت امور خارجه یعنی عدم تسلط و شناخت. آقای عراقچی به‌عنوان فردی که در سال‌های گذشته بخش بزرگی از مذاکرات و ارتباط میان کابل و تهران را برعهده داشته‌اند قطعاً به جامعه افغانستانی‌های حاضر در ایران و نوع حضورشان واقفند.
بی‌شک بر آقای عراقچی پوشیده نیست که حضور سه‌میلیونی مهاجران افغانستانی خود به خود نمی‌تواند منجر به اشغال دو میلیون شغل شود کما اینکه کودکان، نوجوانان، زنان و دختران افغانستانی مهاجر در ایران به‌تبع اشغال‌کننده فرصت شغلی نیستند.
از سوی دیگر نگاه کوتاه و اجمالی به آمار مرکز آمار ایران در طول حداقل سه سال گذشته نشان داده استان‌هایی که بیشترین حجم مهاجر افغانستانی را در خود جای داده‌اند با کمترین میزان بیکاری روبه‌رو هستند و بالعکس در استانهای ممنوعه برای حضور این عزیزان با درصد بالای بیکاری روبه‌رو هستیم.
۲ ــ خروج سرمایه ۳ تا ۵ میلیارد یورویی از کشور توسط مهاجران افغانستانی
عراقچی در ادامه سخنان خود می‌گوید: کارگران افغانستانی دستمزد خود را تبدیل به ارز کرده و برای خانواده خود به افغانستان می‌فرستند و این مبلغ چیزی حدود ۳ تا ۵ میلیارد یورو است.
همان‌طور که در بالا ذکر شد جامعه‌شناسی حضور افغانستانیها در ایران نشان از آن دارد که اغلب این عزیزان با خانواده خود در کشورمان حضور دارند و طبیعتاً آنچه را به‌عنوان درآمد کسب می‌کنند در کشورمان مصرف می‌کنند.
همچنین با توجه به سطح درآمد افغانستانیها که عموماً پایین‌تر از میزان تعیین‌شده از سوی وزارت کار است کدام محاسبه عددی ریالی و ارزی با توجه به جمعیت کارگران افغانستانی خروج ۳ تا ۵ میلیارد یورویی ارز از کشور را تأیید می‌کند؟
آقای عراقچی قطعاً فرد کم‌اطلاعی نیستند و به‌خوبی می‌دانند که با توجه به بالارفتن ارزش پول ملی افغانستان در برابر ریال ایران و همچنین کاهش ارزش ریال در برابر ریال و با عنایت به دستمزد پایین افغانستانیها واقعاً تبدیل پول ایران به ارز و حواله آن به افغانستان امر مقرون به صرفه‌ای نیست و همین موضوع باعث شد تا بخشی از افغانستانی‌هایی که صرفاً برای بحث کاری و درآمد به ایران آمده بودند کشور را ترک کنند و به موطن‌شان بازگردند.
آقای عراقچی از سوی دیگر کاش نگاه یک‌طرفه‌شان در مورد فرار سرمایه توسط افغانستانیها را کنار می‌گذاشتند.
ایشان فقط کافی بود کمی به آمارهای سرمایه‌گذاری افغانستانیها توجه می‌کردند.
همین چند وقت پیش بود که محمدرضا کلائی شهردار مشهد مقدس اعلام کرد که افغانستانیها چیزی حدود ۱۵هزار میلیارد تومان درمشهد سرمایه‌گذاری کرده‌اند، حال این موضوع را تعمیم‌دهید به سایر استانهای میزبان مهاجران افغانستانی که بی‌شک حجم گسترده‌ای را در بر می‌گیرد.
از سوی دیگر آقای عراقچی حتماً بر این موضوع واقف هستند که بیشتر حجم مبادلات تجاری ایران و افغانستان که عدد کوچکی هم نیست از طریق همین مهاجران افغانستانی انجام می‌پذیرد.
در ذیل برخی دیگر از منافع مالی حضور این عزیزان در ایران برشمرده خواهد شد.
۳ ــ تحصیل رایگان کودکان مهاجر افغانستانی در ایران
چند سال پیش بود که مقام معظم رهبری در دستوری تاریخی اعلام کردند که هیچ کودک مهاجر افغانستانی نباید از تحصیل بازبماند حتی کودکان فاقد مدارک اقامتی. ایشان سپس دستور دادند که این کودکان از خدمات آموزشی رایگان بهره ببرند.
در همان زمان برخی کوته‌نگران رادیکال به این تصمیم تاختند و آن را خلاف مصالح و منافع ملی دانستند.
با این حال و صرف دقایقی تأمل و تفکر عمق راهبردی این تصمیم روشن می‌شد؛ تصمیمی فرهنگی با هزینه‌ای کم برای امنیت‌آفرینی و جلوگیری از آسیب‌های گسترده اجتماعی در امت واحده اسلامی که البته درک آن برای برخی سخت می‌نمود.
اکنون آقای عراقچی به‌عنوان یک دیپلمات باسابقه باز همان سخنان عوامانه و رادیکال برخی ناسیونالیست‌های افراطی را آن هم در برابر دستور صریح مقام معظم رهبری تکرار می‌کنند.
در واقع این نشان از عدم‌وجود عمق و نگاه راهبردی در یک دیپلمات ارشد کشورمان دارد و اینکه مشخص نیست چه‌کسانی و با چه انگیزه‌ای این‌گونه این موضوعات را برای ایشان تبیین کرده‌اند و ایشان به‌زبان آورده‌اند.
بی‌شک تحصیل کودکان مهاجران افغانستانی و بالارفتن سطح سواد و روابط اجتماعی این عزیزان منافعی بسیار بیشتر از هزینه‌های مالی آن در آینده دارد.
۴ ــ دانشجویان افغانستانی و هزینه آموزش
عراقچی در بخش دیگری از این گفت‌وگو درباره حضور ۲۳ هزار دانشجوی افغانستانی در ایران و هزینه بالای آموزش می‌گوید.
آیا واقعاً آقای عراقچی نمی‌توانست از هم‌قطارانشان در وزارت علوم در این مورد پرس‌وجو کند؟ آیا دانشجویان افغانستانی به‌صورت رایگان در ایران تحصیل می‌کنند؟ آیا ارزی از حضور این دانشجویان در جیب کشور نمی‌رود؟
آقای عراقچی به این سؤال پاسخ دهند که چه‌تفاوتی در هزینه میان دانشجویان افغانستانی و دانشجویان خارجی از سایر کشورهاست که اکنون همه هزینه آموزش را متوجه تنها این قشر دانسته و حاضرند برای حضور دانشجویان چشم‌آبی موبور از غرب حتی با دولت‌هایشان وارد مذاکره شوند؟
به‌نظر می‌رسد عراقچی در این بخش نیز با مشاوران خوبی به‌مشورت ننشسته و از سر احساس و هیجان سخنانی را اعلام کرده است.
۵ ــ هزینه درمان افغانستانیها در ایران
معاون سیاسی وزارت امور خارجه در بخشی دیگر به هزینه‌های درمانی مهاجرین افغانستانی اشاره می‌کند. اندک آشنایی با مسائل افغانستانیها حکایت از آن دارد که آن دسته که به‌صورت قانونی با در دست داشتن گذرنامه در ایران اقامت دارند هزینه‌های درمانشان را به‌صورت ارزی پرداخت می‌کنند.
آن دسته از افغانستانی‌هایی که به‌صورت غیرقانونی در کشور حضور دارند چنانچه مجبور به استفاده از این خدمات شوند باید هزینه‌های آزاد را پرداخت کنند.
همه سخنانی که در بالا اشاره شد برای آقای عراقچی بود زیرا ایشان در این مورد از نگاه انقلابی و انسانی عبور کرده‌اند و به‌دنبال هزینه و فایده‌های مادی هستند که البته این فقط در برابر مظلومان است و ایشان و تیم همکاران‌شان در برابر مستکبران نتوانستند منافع ملی را حداقل در برجام تأمین کنند.
بگذارید به آقای عراقچی بگوییم چنانچه فاطمیون افغانستانی جان‌شان را کف دست‌شان نمی‌گرفتند و در برابر داعش و وهابیت در هزاران کیلومتر آن‌طرف‌تر از مرزهای کشورمان پا به عرصه جهاد نمی‌گذاشتند؛ چند میلیارد یورو هزینه برای دفاع از مرزها باید از جیب مردم خرج می‌شد؟
آیا این جهاد و این حرکت چیزی جز رابطه امام و امت واحده اسلامی است؟ آیا این حرکت عظیم چیزی جز دلدادگی به انقلاب خمینی کبیر است؟
آقای عراقچی و دوستان‌شان در وزارت امور خارجه شاگردان خوب و قابلی در درس دیپلماسی بوده‌اند و امروز آنچه را از متون غربی در سال‌های تحصیل خوانده‌اند اجرا می‌کنند؛ آری همین نگاه غلط به ایشان می‌گوید “تو هم مثل ترکیه عمل کن و همان‌گونه که او از اهرم فشار مهاجران علیه اروپا استفاده کرد تو هم این کار را انجام بده و این‌گونه رفقای برجامی‌ات را تهدید کن!”.
اما آیا این بزرگواران نمی‌دانند دلیل حضور افغانستانیها در ایران و جانفشانی‌شان در انقلاب و دفاع مقدس و دفاع از حریم اسلام و انسانیت، منافع و مسائل مادی نیست؟
در ابتدای متن سعی کردیم با زبان خودتان پاسخ دهیم اما دلمان نیامد از نگاه امام و مقام معظم رهبری در اسلام بدون مرز و جغرافیا عبور کنیم و یادآوری نکنیم که افغانستانیها ایران را مأمن و ملجأ مستضعفان جهان می‌دانند و برای حفظ دین و ناموس‌شان به اینجا آمده‌اند حال اگر رهایشان کنیم قطعاً مسیرشان اروپا و غرب نخواهد بود… .
کاش بیشتر مشورت می‌کردید و از سر احساس و هیجان حرف نمی‌زدید.
