وجود بالگردها جهت برقراری امنیت هوایی و زمینی بسیار موثر است، زیرا در کنار جنگنده‌ها قادر هستند هر دشمنی را در لحظه زمین‌گیر کنند، ضمن این که جنگنده‌ علاوه بر هزینه سنگین برای پشتیبانی سریع مناسب است، اما بالگردها با ایستایی طولانی قادر هستند تا با اهداف مهاجم در مدت زمان طولانی‌تری نسبت به جنگنده‌ها درگیر شود، البته هزینه ساخت آن هم بسیار پایین‌تر از هواپیمای نظامی است.

این مزیت‌ها باعث شده تا تمامی کشورهای جهان به فکر تولید بالگرد باشند، اما فقط چند کشور توانستند در این زمینه موفق عمل کنند و بازار بسیار خوبی را هم در زمینه فروش این سلاح راهبردی ایجاد کرده‌اند.

کشور ما هم به خاطر موقعیت ویژه خود نیاز داشت تا این دانش را در اختیار بگیرد.

در زمان حکومت پهلوی تعداد زیادی بالگرد کبرا در کشور وجود داشت که همه آن‌ها از آمریکا خریداری شد و فرآیند تعمیر و نگهداری هم توسط نیروهای خارجی انجام می‌شد، اما پس از پیروزی انقلاب اسلامی اجازه خرید تسلیحات نظامی به علت تحریم‌ها از جمهوری اسلامی ایران گرفته شد و دیگر قطعات هم وارد کشور نمی‌شد، به همین دلیل جوانان کشور وارد عرصه ساخت بالگرد شدند.

دفاع مقدس؛ گنجینه فرصت‌ها

با شروع جنگ تحمیلی این تصور میان کارشناسان بود که انقلاب نوپای ملت بزرگ ایران در هم خواهد شکست، اما با مقاومت ملت و نیروهای مسلح نتوانستند به اهداف خود دست پیدا کنند و در مناطق مرزی زمین‌گیر شدند، اما دشمن با حمایت سنگین به نحوی که هر روز پیشرفته‌ترین تجهیزات را برای نیروی زمینی خود از غرب تحویل می‌گرفت.

در همین زمان بود که نقش بالگردهای هوانیروز ارتش بسیار پررنگ شد، این پرنده‌ها با پرواز سهمگین خود در جبهه‌های جنگ، گروه گروه تانک‌ها و ادوات دشمن بعثی را تار و مار کردند و از طرف دیگر نقش بسیار ویژه‌ای هم در پشتیبانی از جبهه‌ها داشتند.

پرنده‌های هوانیروز چنان تاثیری در میدان نبرد داشتند که تا امروز هم بحث درباره آن‌ها داغ است، اما تغییرات در تهدیدات و ایجاد گروه‌های تروریستی در نزدیکی مرزها باعث شد تا متخصصان کشورمان کار طراحی یک بالگرد مورد نیاز کشور را در دستور کار قرار دهند.

طراحی بالگرد، دانشی بسیار پیچیده دارد که فقط چند کشور آن را در اختیار دارند و جمهوری اسلامی ایران هم در چند سال گذشته با ساخت بالگردهای بومی پا به این عرصه گذاشته و توانسته نمونه‌های بسیار خوبی را وارد چرخه دفاعی کند که یک نمونه آن بالگرد صباست.

صبا، اولین بالگرد بومی ایران

بالگرد صبا را می‌توان اولین تجربه ایران در تولید بالگرد بومی دانست که در اسفند ماه ۱۳۹۵ از آن رونمایی شد، صبا که به دست متخصصان افتخارآفرین شرکت پشتیبانی و نوسازی بالگرد ایران وابسته به سازمان صنایع هوایی وزارت دفاع طراحی و ساخته شده جهت انجام ماموریت‌های مختلف به تمامی نیروهای کشورمان تحویل داده شده است.

این بالگرد در کلاس وزنی سبک و متوسط با کاربری چند منظوره است، صبا برای پرواز از دو موتور نسل چهارم استفاده می‌کند که چهار ملخ آن را به حرکت درمی‌آورد، بالگرد صبا با ظرفیت ۸ سرنشین قادر است تا ماموریت‎های حمل‌ونقل، بار، مسافر، عملیات امداد و نجات، عکس برداری و شناسایی، آمبولانس هوایی، عملیات فرا ساحلی و تاکسی هوایی را انجام دهد.

در این زمینه سردار حسین دهقان وزیر سابق دفاع درباره بالگرد ملی صبا گفت: با توجه به نیاز کشور به بالگردهایی در کلاس وزنی متوسط که بالاترین درخواست و نیاز آتی می‌باشد؛ شرکت پنها با همکاری شرکت‌های دانش بنیان، دانشگاه‌ها و مراکز علمی و تحقیقاتی صنایع مختلف در وزارت دفاع اقدام به طراحی، ساخت و تولید بالگرد ملی صبا ۲۴۸ کرد.

در خصوص ویژگی‌های صبا هم امیر سرتیپ احمدآبادی رئیس شرکت پشتیبانی و نوسازی بالگردهای ایران (پنها) اعلام کرد: رِنج پروازی بالگرد ملی صبا ۲۴۸ این است که این بالگرد می‌تواند ۶ ساعت مداومت پروازی با سرعت بسیار قابل قبولی، داشته باشد. موتور این بالگرد از موتورهای نسل چهارم است و سیستم و کنترل‌های خاص خودش را دارد. این بالگرد همچنین از سیستم فول گلس کاکپیت (Full Glass Cockpit) بهره می‌برد.

رئیس شرکت پشتیبانی و نوسازی بالگردهای ایران مداومت پروازی ۶ ساعته و سیستم خودعیب‌یابی را دو مشخصه مهم صبا دانست و گفت: حدود ۲۰۰ هزار ساعت‌نفر در طراحی، قطعه سازی و مونتاژ برای این بالگرد کار شده است. پیچیدگی بالگرد و های‌تک بودن و متالوژی خاص، ساخت بالگردها را واقعاً سخت می‌کند.

اما این پایان راه در تولید بالگرد صبای ۲۴۸ نبود، نیاز نیروهای رزمی، چون هوانیروز ارتش در کنار ویژگی‌های منحصربفرد این بالگرد موجب شد حرف تجهیز این بالگرد به موشک و راکت مطرح شود. این موضوع را امیر سرتیپ خلبان یوسف قربانی فرمانده هوانیروز ارتش جمهوری اسلامی ایران اعلام کرد و گفت: این بالگرد به زودی در هوانیروز رزمی شده و به صورت آموزشی و عملیاتی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

این موضوع زمانی مهم می‌شود که بدانیم نیروهای مسلح کشور قرار است تجهیزاتی را روی بالگردی نصب کنند که به پیشرفته‌ترین تجهیزات ناوبری و هدایت مجهز است، از طرف دیگر تمامی تسلیحات هوانیروز در حال حاضر هوشمند و نقطه‌زن هستند و نصب آن‌ها روی چنین بالگردی می‌تواند کابوس دشمن باشد.

ساخت صبا نشان از توانمندی بالای متخصصان ایرانی دارد که قادر هستند تا در هر لحظه بر اساس نیاز کشور تجهیزات را ساخته و وارد صحنه کنند تا خواب دشمن به کابوس تبدیل کنند.

باشگاه خبرنگاران