به گزارش افق آنلاین ، سیدعباس موسوی سخنگوی وزارت خارجه نهم تیر ماه در نشست خبری با خبرنگاران در پاسخ به سوال خبرنگار فارس درباره پیش نویس برنامه همکاری ۲۵ ساله ایران و چین که اخیرا در هیات دولت به تصویب رسید و ظریف مامور پیگیری آن شد و مطالبی که از سوی برخی و در رسانه‌ها در این خصوص مطرح شده است، گفت: این موضوع جدید نیست، در سفری که رئیس جمهور چین به ایران داشت، توافق و اعلام شد که همکاری‌های دو کشور جامع و راهبردی است و سندی هم امضا شد که یکی از بندهای سند اعلام می‌کرد که بایستی دو کشور یک سند جامع راهبردی برای همکاری‌های خودشان در همه زمینه‌ها داشته باشند.در سفر سال گذشته ظریف به پکن، پیش نویس این سند به اطلاع مقامات چینی رسید و بررسی‌ها انجام و چند بار تبادل شد و اخیرا هم در داخل کشور پیش نویس آن به تصویب رسید.
*غرب رو به افول و شرق سیر صعودی طی می‌کند
در همین خصوص «مهدی فضائلی» تحلیلگر مسائل بین‌الملل در گفت‌وگو با خبرنگار گروه سیاست خارجی خبرگزاری فارس، در خصوص برنامه همکاری ۲۵ ساله ایران و چین که چندی است در رسانه‌ها به آن پرداخته شده و حتی با واکنش منفی آمریکایی‌ها روبرو شده، با یادآوری این نکته که این بحث نیازمند تفصیل زیادی است، به صورت خلاصه به آن پرداخت و گفت: این بحث چند سرفصل دارد. یکی بحث رویکرد به شرق است. آنچه امروز به عنوان واقعیتی که تمام تحلیلگران سیاسی و اقتصادی در دنیا به آن واقف هستند، دنیای غرب رو به افول است و شرق یک سیر صعودی و ارتقای جایگاهی را طی می‌کند.
وی افزود: این ادعای ما هم نیست، در خود آمریکا آثار متعددی از نظرات کارشناسی و تحلیلی وجود دارد کسی مثل برژینسکی را دارید که در اواخر زندگی خود کتابی را درباره بحران ابرقدرتی آمریکا می‌نویسد و یا کسانی مثل فوکویاما که طراح و نظریه‌پرداز پایان تاریخ بود و از نظریه خود عدول می‌کند و دیگرانی که در خود غرب و به خصوص آمریکا درباره این افول صحبت کردند و مستندات و شواهد آن موجود است.
این کارشناس مسائل بین‌الملل خاطرنشان کرد: از آن طرف در شرق، نه فقط چین که الان به لحاظ اقتصادی سرآمد است، بلکه روسیه و هند را هم دارید که جایگاه ویژه‌ای را برای خودشان رقم می‌زنند.
*با قدرت‌ها سروکار داریم نه یک ابرقدرت
وی عنوان کرد: این یک بحث جدی به لحاظ معادلات سیاسی و اقتصادی دنیا است که بحث ابرقدرتی آمریکا کاملا منتفی است و بحث توزیع قدرت مطرح است و ما با قدرت‌ها سروکار داریم نه با یک ابرقدرت.
فضائلی عنوان کرد: طبیعتا همه کشورها با توجه به جابه‌جایی قدرت که در حال رخ دادن است و به صورت واقعی شروع شده، روابط بین‌الملل خود را چه در روابط دوجانبه و چه مسائل بین‌المللی و منطقه‌ای به نوعی تنظیم می‌کنند. الان حتی بین خود اروپا و آمریکا در ماجرای کرونا این بحث‌ها مطرح شده که ممکن است اروپا گرایشاتی به چین پیدا کند و بحث‌هایی از این قبیل که بحث‌های مهم روابط بین‌الملل امروز است.
این تحلیلگر مسائل بین‌الملل ادامه داد: جمهوری اسلامی ایران هم بحث رویکرد به شرق را در سیاست خارجی و مسائل اقتصادی خود به عنوان راهبرد کلان مورد توجه قرار داده و کاملا هم این راهبرد درست است.
*بحث نه شرقی و نه غربی، بحث عدم تعامل با کشورهای شرق و غرب نیست
وی به خلط مبحثی که در ارتباط با «سیاست نه شرقی نه غربی» و این رویکرد مطرح می‌شود، اشاره کرد و گفت: می‌گویند شما که می‌گویید نه شرقی نه غربی به عنوان سیاست جمهوری اسلامی ایران، چرا با چین همکاری می‌کنید؟
فضائلی یادآور شد: اینها اصلا ربطی به هم ندارد. بحث نه شرقی و نه غربی، بحث عدم تعامل با کشورهای شرق و غرب نیست. مگر علیرغم همه تعارض منافعی که بین ما و غرب وجود داشته و دارد و با وجود همه توطئه‌ها و خباثت‌هایی که کشورهای اروپایی علیه ما صورت داده‌اند، ما با اروپا ارتباط نداشتیم؟ مگر الان ارتباط نداریم؟ مگر سفارت نداریم؟ مگر علاقه‌مندی برای تعاملات اقتصادی وجود نداشته و ندارد؟
فضائلی توضیح داد: زمانی بحث نه شرقی نه غربی را مطرح می‌کنیم، در عین حال با اروپا ارتباط داشته و داریم و الان هم بحثی مبنی بر اینکه با اروپا قطع رابطه کنیم، وجود ندارد. پس سیاست نه شرقی نه غربی بحث عدم وابستگی و استقلال سیاسی کشور است، نه عدم تعامل، عدم ارتباطات سیاسی و اقتصادی و اینها با هم در یک مغالطه‌ای خلط مبحث شده و یا تعمدا می‌خواهند اینها را به هم ربط دهند.
*اساسی‌ترین مبحث در عرصه روابط بین‌الملل بحث منافع ملی است
وی همچنین گفت: اساسی‌ترین مبحث در عرصه روابط بین‌الملل بحث منافع ملی است. ما براساس منافع ملی با همه کشورها ارتباط برقرار و تعاملات سیاسی خود را در روابط دوجانبه یا منطقه‌ای و بین‌المللی طراحی و تنظیم می‌کنیم، طرف مقابل هم همین کار را می‌کند. اینها یک جاهایی ممکن است تعارضاتی داشته باشد و طبیعتا کشورها در جاهایی که با هم تعارضاتی دارند، خودشان را جدا می‌کنند.
فضائلی مثالی در این خصوص بیان کرد و گفت: به عنوان مثال ما الان با ترکیه در یک عرصه‌هایی منافع مشترک داریم و با هم همکاری‌های جدی و مهمی را داریم و در یک جاهایی تعارض داریم. مثلا سیاست ترکیه در سوریه با سیاست ما کاملا مقابل هم است. خط ما و ترکیه مشخصا از هم جدا می‌شود.
این کارشناس مسائل بین‌الملل بیان کرد: روابط بین‌الملل عرصه پیچیده‌ای است که محور تعیین کننده آن منافع ملی است. در ارتباط با چین نیز عینا همین طور است. ما قطعا منافع ملی خودمان را در هر نوع تعاملی از جمله بحث برنامه طرح جامع با چین مدنظر قرار داده و محور تصمیم‌گیری‌ها منافع ملی است و طبیعتا چین هم همین را دارد. لذا علت اینکه این دو کشور در این برنامه به نقطه مشترکی رسیدند نشان می‌دهد ما در این حوزه‌ها منافع مشترک داریم.
فضائلی در عین حال گفت: ممکن است در جاهایی منافع مشترک نداشته باشیم و ممکن است جاهایی تعارض منافع داشته باشیم و اینها قابل تنظیم است.
* یارگیری در روابط بین‌الملل
وی به اهمیت یارگیری در روابط بین‌الملل نیز اشاره کرد و گفت: کشورها تلاش می‌کنند در روابط بین‌الملل یارگیری‌هایی را داشته باشند که امروز جمهوری اسلامی در یک شناخت دقیق از تحولات جهانی و بین‌المللی یک قدرت اقتصادی و تعیین کننده‌ای مثل چین را تشخیص داده و با آن یارگیری می‌کند و چین هم تشخیص داده جمهوری اسلامی ایران یک ابرقدرت منطقه‌ای است و می‌تواند در جاهایی با آن همکاری داشته باشد و سند راهبردی با ما امضا کرده است.
وی بحث یارگیری را یک بحث مهم در روابط بین‌الملل خواند و افزود: کشورها با عقلانیت متناسب با منافع خودشان برنامه‌ها و طرح های بلندمدت خودشان این یارگیری‌ها را انجام می‌دهند.
* فکر نمی‌کنم الان نیازمند مصوبه مجلس باشد
فضائلی به بحث مسائل قانونی این طرح پرداخت و گفت: اینکه مثلا این سند باید مسیر مجلس را طی کند. در ارتباط با این برنامه جامع من فکر نمی‌کنم الان مصوبه مجلس را نیاز داشته باشد. اما ذیل این طبیعتا توافقات و معاهدات باید تنظیم شود که قطعا باید به مجلس برود و تصویب شود و مسیر قانونی خود را طی کند که خواهد کرد.
*آرایش مخالفان این سند
این تحلیلگر مسائل بین‌الملل به نوع فضاسازی و جبهه‌ای که در ارتباط با این سند صورت گرفته است، اشاره کرد و افزود: وقتی آرایش مخالفان این سند راهبردی را می‌بینید، خیلی جالب است چه کسانی که در داخل کشور با این سند مخالفت کرده و چه در عرصه جهانی مثل آمریکا در این خصوص موضع گیری کردند و چه سلطنت طلب‌ها و … اقدام به موضع گیری کردند، تماشای این جبهه نشان می‌دهد این حرکت کاملا درست و سنجیده‌ای بوده که منافع اینها را به هم می‌ریزد.
وی ادامه داد: جریاناتی که با این سند مخالفت کردند، هر کدام ممکن است بعضا اهدافشان متفاوت باشد، ولی در یک نقطه‌ای منافع مشترک پیدا کردند و مخالفت می‌کنند. مثلا الان آمریکا دلسوز منافع جمهوری اسلامی شده و یا سلطنت طلب‌ها منافع جمهوری اسلامی برایشان موضوعیت پیدا کرده و مخالفت می‌کنند؟
فضائلی پاسخ داد: خیر، نگرانی آنها این است که طراحی‌هایی که آمریکا و غرب برای تحت فشار قرار دادن جمهوری اسلامی کرده‌اند در صورت تحقق این سند و برنامه راهبردی بخش قابل توجهی از آن ممکن است به هم بریزد، لذا با این مسئله مخالفت می‌کنند و تماشای این جبهه و بررسی انگیزه‌های آنها در این مسئله کمک می‌کند تا بفهمیم منافع آنها کدام سمت است.
وی تاکید کرد: محوریت منافع ملی برای همه ما اصل است کسانی که براساس این برنامه قرار است توافقاتی را داشته باشند و منجر به تنظیم قرارداد و معاهداتی بشود، چه در روابط دوجانبه و چه منطقه‌ای و بین‌المللی طبیعتا و با رعایت حداکثری منافع ملی باید این کار صورت بگیرد و انشاءالله این هم اتفاق خواهد افتاد.
*باید این حرکت و برنامه‌ها را زودتر شروع می‌کردیم
فضائلی همچنین گفت: یک مقدار هم شاید دیر شده و باید این حرکت و برنامه‌ها را زودتر شروع می‌کردیم و هم اینکه الان نباید محدود به چین شود.
به گفته وی یک تجربه خیلی مهم و ارزشمندی است که با کشورهایی که می‌توانیم چنین منافع بلندمدتی را تنظیم کنیم با آنها هم باید وارد مذاکراتی بشویم.
تحلیلگر مسائل بین‌الملل خاطرنشان کرد: البته با همین روابطی که عرض کردم و درباره آن چیزهایی که به عنوان محتوای برنامه منتشر شد، من مقداری که پیش نویس را مطالعه کردم مطالب منتشر شده کاملا کذب است و چنین مواردی در این پیش نویس وجود ندارد.
