افق آنلاین ، دیپلماسی فعال دفاعی یکی از رویکردهای مهم سرلشکر باقری پس از انتصاب در تیر ۱۳۹۵ به عنوان ریاست ستاد کل نیروهای مسلح کشورمان است. در این سال‌ها دیپلماسی دفاعی پویا و کارآمد به موازات افزایش توان دفاعی کشور و ارتقا توانمندی‌ها و آمادگی دفاعی، امنیتی نیروهای مسلح که در حکم انتصاب سرلشکر باقری مورد تاکید فرماندهی معظم کل قوا قرار داشته به عنوان یکی از سیاست‌های کلان ستاد کل نیروهای مسلح دنبال شده است که امروز بعد از ۴ سال با سفر هفته گذشته هیئت عالی رتبه نظامی کشورمان به ریاست سرلشکر باقری به سوریه و امضای تفاهم نامه همکاری دو جانبه با این کشور وارد مرحله جدیدی شده است.
سفر هیئت‌های نظامی کشورمان به کشورهایی چون روسیه، چین، ایتالیا، پاکستان، ترکیه، عراق، عمان و سوریه و در کنار آن میزبانی از هیئت‌های عالی رتبه نظامی از کشورهایی چون روسیه، ترکیه، عراق، پاکستان، بولیوی، افغانستان و سوریه و همچنین برگزاری بزرگترین اجلاس نظامی تاریخ ایران در اردیبهشت ماه ۱۳۹۷ و حضور بیش از ۳۵ هیئت عالیرتبه نظامی از کشورهای مختلف جهان در این اجلاس دو روزه در تهران و البته برگزاری رزمایش دریایی مشترک با چین و روسیه از جمله مصداق‌های بارز دیپلماسی فعال دفاعی در دوران جدید است.
در کنار ستاد کل نیروهای مسلح وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، ارتش جمهوری اسلامی ایران، سپاه پاسداران و نیروی انتظامی نیز در این دوران رویه نو و پویایی را در حوزه دیپلماسی دفاع پیش گرفته‌اند و در این مدت عالی‌ترین فرماندهان و مقامات ارتش، سپاه، وزارت دفاع و نیروی انتظامی سفرهای متعددی را به کشورهای دوست و هم پیمانی همچون چین، روسیه، عراق، پاکستان، سوریه و ارمنستان داشته و همچنین از همتایان خود میزبانی کرده‌اند که در کنار این رفت و آمدها پیرامون مسائل مشترک گفتگو و به توافقات خوبی دست یافتند که هر کدام در جای خود قابل بررسی است.
دیپلماسی فعال دفاعی در سطح منطقه و جهان بسیار حائز اهمیت و راهبردی است که می‌تواند در کنار دیپلماسی فعال سیاسی اقتصادی و فرهنگی پیشبرد منافع ملی کشور را به همراه داشته و بر عمق استراتژیک کشور بیافزاید.
دیپلماسی فعال دفاعی ایران در این سال‌ها ابعاد و اهداف مختلفی را دنبال می‌کند و سفرها و دیدارهای مقامات عالی رتبه نظامی ایران به سایر کشورها و میزبانانی از همتایان خود از کشورهای مختلف جهان اهدافی از قبیل توسعه همکاری‌های نظامی و دفاعی، مبارزه با تروریسم و مقابله با تهدیدات مشترک، مبارزه با قاچاق مواد مخدر، تأمین امنیت مرزها و تجارت بین الملل، برگزاری دوره‌های مشترک آموزشی و رزمایش‌های مشترک را در بر می‌گیرد.
۱- توسعه همکاری‌های دفاعی و نظامی
توسعه مناسبات دفاعی و همکاری‌های مشترک برای تأمین امنیت مرزها و مبارزه با قاچاق مواد مخدر و همچنین مبارزه با تروریسم یکی از مهمترین محورهای گفتگو و رایزنی‌های سرلشکر باقری و سایر مقامات عالیرتبه نظامی کشورمان در سفرهای خارجی و دیدار با همتایان خود بوده است.
جمهوری اسلامی ایران همواره بر توسعه مناسبات و روابط دوجانبه با کشورها بر پایه احترام متقابل در عرصه منطقه‌ای و جهانی تاکید داشته است. دیپلماسی فعال دفاعی و دیدار مقامات عالی نظامی کشورمان با همتایان خود را می‌توان اقدامی در جهت توسعه روابط دو یا چند جانبه برای ارتقا امنیت و ثبات منطقه و جهان دانست، در این راستا می‌توان به سفرهای سرلشکر باقری به روسیه، چین، پاکستان، ترکیه و سوریه اشاره کرد که هر کدام به نوبه خود نخستین سفر عالی‌ترین مقام نظامی ایران به این کشورها پس از پیروزی انقلاب اسلامی بوده و همچنین به سفر مقامات عالی رتبه نظامی برخی از کشورها از جمله روسیه، ترکیه، عراق، افغانستان، بولیوی، آذربایجان، سوریه و پاکستان به کشورمان اشاره کرد که هر کدام در راستای دیپلماسی فعال دفاعی و برای ارتقا همکاری‌های نظامی و دفاعی و البته تأمین امنیت مرزها و مبارزه با تروریسم و قاچاق صورت گرفته است.
افزایش مناسبات و همکاری‌ها در قالب قراردادهای دو و چند جانبه یکی دیگر از ابعاد دیپلماسی فعال دفاعی نیروهای مسلح برای تأمین منافع کشور و همچنین ارتقا ثبات و امنیت منطقه است که از آن جمله می‌توان به عضویت و ریاست ایران بر اجلاس کشورهای حاشیه اقیانوس هند و برگزاری کمیسیون‌های مشترک نظامی با کشورهای دوست و هم پیمان و همچنین میزبانی از گفت و گوی امنیت منطقه‌ای در تهران اشاره کرد.
اقداماتی که هر کدام می‌تواند نقشی فعال‌تر در عرصه بین المللی برای ایران باشد و در راستای دیپلماسی فعال سیاسی، فرهنگی و اقتصادی منافع کشور را به همراه داشته باشد. حلقه زنجیری که شاید در گذشته کمتر به آن توجه شده بود و امروز با گذشت چهار سال از مسئولیت سرلشکر باقری در ستاد کل نیروهای مسلح و اتخاذ رویکرد جدید، دیپلماسی فعال دفاعی دستاوردهای بسیاری برای کشور به همراه داشته و امید آینده روشن‌تر در این حوزه را می‌دهد.
۲- برگزاری رزمایش‌های مرکب و مشترک دریایی
برگزاری رزمایش‌های مشترک و مرکب با سایر کشورها یکی دیگر از نمونه‌های دیپلماسی فعال و در جهت برقراری صلح و امنیت در منطقه است که جمهوری اسلامی ایران در این سال‌ها در دستور کار خود داشته و در این راستا رزمایش‌های متعددی در دریایی عمان و اقیانوس هند برگزار کرده است که رزمایش مشترک امدادی کشورهای حاشیه اقیانوس هند و رزمایش مرکب دریایی ایران، روسیه و چین از جمله مهمترین این رزمایش‌ها است.
رزمایش مرکب دریایی ایران، روسیه و چین، که یک رزمایش بسیار ویژه و بی سابقه‌ای بود از ششم دی‌ماه سال ۱۳۹۸ با حضور یگان‌های سطحی روسیه و چین در بندر شهید بهشتی چابهار آغاز و در سه روز، تمرینات مختلفی از جمله تیراندازی سطحی، امداد و نجات دریایی، اطفای حریق و مقابله با دزدی دریایی اجرا شد. این رزمایش مرکب به خوبی گویای تبدیل شدن ایران اسلامی به یک قدرت برتر جهانی بود که در کنار دو ابرقدرت جهانی یعنی چین و روسیه یک رزمایش مرکب دریایی را برگزار می‌کند.
۳- مبارزه با تروریسم و مقابله با تهدیدات مشترک
جمهوری اسلامی به عنوان یکی از قربانیان اصلی تروریسم که به واسطه این پدیده شوم بیش از ۱۷ هزار نفر از مسئولان و مردم بی گناه خود را از دست داده همواره بر مبارزه جهانی با تروریسم و افراط گرایی و همکاری کشورها برای ریشه کن کردن آن تاکید داشته است. در همین راستا مقامات عالی کشورمان همواره در سفرهای خارجی و دیدار با سران کشورها بر مقابله همه جانبه با تروریسم جهانی تاکید داشته و در این مسیر پیشتاز بوده است.
در این مسیر اقدامات عملی گسترده‌ای در حمایت از ملت‌ها و دولت‌های قانونی کشورهای همسایه مانند سوریه و عراق داشته و امروز دیگر برای آزاداندیشان در سرتاسر جهان آشکار است که ایران اسلامی با حمایتهای مادی، معنوی، تجهیزاتی و مستشاری ایران یکی از عوامل اصلی شکست تروریست‌های تکفیری در عراق و سوریه بوده است.
مبارزه با تروریسم یکی از ابعاد مختلف دیپلماسی فعال نظامی و دفاعی کشورمان در این سال‌ها بوده است و جمهوری اسلامی به دنبال گسترش روابط و همکاری مشترک برای مقابله با پدیده جهانی افراط گرایی و تروریسم بوده که امنیت جهان را تهدید می‌کند. شاید اوج این همکاری نظامی را بتوان در مسئله سوریه و همکاری ایران، روسیه و سوریه مشاهده کرد که البته دستاوردهای بسیاری نیز به همراه داشت و موجب آزادی بخش عظیمی از خاک سوریه از دست تروریست‌ها شد. این همکاری‌ها حتی گسترش یافته و ترکیه نیز به این جمع افزوده شده است.
سفر ژنرال «حلوصی آکار» رئیس ستاد ارتش ترکیه به ایران در یکشنبه ۹ مهر ۱۳۹۶ و در پاسخ به سفر هیأت عالیرتبه نظامی جمهوری اسلامی ایران یکی از نمونه‌های رایزنی مقامات ایرانی برای مبارزه با تروریسم است. همچنین سرلشکر باقری در همین راستا در دومین سفر برون‌مرزی خود در مهر ۱۳۹۶ و همچنین آخرین سفر خود در هفته گذشته به سوریه رفت؛ سفری بسیار مهم که به اذعان بسیاری حتی مهم‌تر از دیگر سفرهای او بوده است.
سفر به روسیه، پاکستان و چین و دیدار با مقامات عالی سیاسی و نظامی این کشورها از دیگر سفرهای مهم و البته بی سابقه عالی‌ترین مقام نظامی کشورمان در دوره جدید ریاست ستاد کل نیروهای مسلح در جهت مبارزه با تروریسم و افراط گرایی است.
۴- همکاری کشورها برای تأمین امنیت تجارت دریایی و مقابله با دزدان دریایی
پدیده دزدان دریایی یکی از پدیده‌هایی که در سالیان اخیر امنیت تجارت جهانی و اقتصاد کشورها را تهدید کرده است. بی تردید بسط و گسترش رویدادهایی همانند دزدی دریایی در آب‌های بین المللی نوع جدید تهدیدات سازمان یافته به عنوان یکی از نگران کننده ترین چالش‌ها پیش روی تجارت جهانی است.
در چند سال گذشته حملات متعدد دزدان دریایی در آب‌های بین المللی به ویژه منطقه خلیج عدن به شناورها و کشتی‌های تجاری ابعاد جدیدی از تجاوزات منطقه‌ای و تهدیدات فرامنطقه ای سازمان یافته را در برابر کشورهای منطقه قرار داده است. از زمانی که جولان دزدان دریایی در منطقه خلیج عدن باعث اخلال در روند عادی مبادلات تجاری و تردد کشتی‌های تجاری ایران در این منطقه شد، نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران هم طبق وظیفه ذاتی خود و مأموریت ابلاغی وارد عمل شد و با اعزام مستمر ناوگروه‌های دریایی به منطقه عدن تا حد زیادی از صدمات و آسیب‌های دزدان دریایی جلوگیری کرد.
این حضور مقتدرانه ناوگروه‌های ایران به آب‌های بین المللی و خلیج عدن نه تنها پاسخ کوبنده‌ای به دزدان دریایی حاضر در این منطقه بود بلکه برای قدرت‌های بزرگ هم پیام آمادگی و قدرت یگان‌های دریایی ارتش را دربرداشت. البته جمهوری اسلامی که بر همکاری کشورها برای تأمین امنیت منطقه بدون حضور قدرت‌های فرامنطقه ای تاکید دارد، میزبان یک اجلاس جهانی در این خصوص بود.
بنا بر آنچه از دیپلماسی فعال نظامی آورده شد، شاید بتوان اوج دیپلماسی دفاعی فعال در راستای توسعه همکاری نظامی و دفاعی را در سفر هفته گذشته سرلشکر محمد باقری به سوریه، دیدار با بشار اسد رئیس جمهور این کشور و همچنین وزیر دفاع سوریه و البته امضا توافقنامه جامع برای تقویت همکاری‌های نظامی و امنیتی بین دو کشور دانست.
مهر/همکاری نظامی میان ایران و سوریه با سابقه‌ای طولانی که از ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی با کمک‌های آموزشی و نظامی سوریه به ایران در دوران حافظ اسد آغاز شده بود و یادآور روزهای حضور سردار شهید تهرانی مقدم و همراهانش در این کشور برای گذراندن دوره آموزشی موشک است و به نوعی شروع تبدیل شدن ایران به یک قدرت جهانی در حوزه موشکی از این کشور خورده شد با رشد و شکوفایی ایران در حوزه نظامی تغییر ماهیت داد و در مقابله با گروه‌های تکفیری و تروریستی مانند داعش و جبهه النصره به اوج خود رسید، به گونه‌ای به اعتراف همگان این همکاری و حمایتهای بی دریغ ایران از دولت و ملت سوریه عامل اصلی شکست گروه‌های تروریستی شد. امروز و با سفر مجدد سرلشکر محمد باقری به سوریه و البته امضا توافقنامه جامع برای تقویت همکاری‌های نظامی و امنیتی بین دو کشور، همکاری نظامی میان ایران و سوریه وارد مرحله جدیدی شده است.
این توافق با حضور ژنرال علی عبدالله ایوب وزیر دفاع و جانشین فرمانده کل ارتش و نیروهای مسلح سوریه و سرلشکر محمد باقری رئیس ستاد کل نیروهای مسلح کشورمان به امضا رسید و دو کشور در بیانیه پایانی مشترک خود بر ادامه هماهنگی میان دو طرف برای مقابله با چالش‌ها و خطرات متعدد و رو به افزایش و ادامه مقابله با تروریسم تکفیری مورد حمایت برخی قدرت‌های منطقه‌ای و بین‌المللی با هر نام و نشان تاکید کردند.
در گفتگوی رئیس ستاد کل نیروهای مسلح با وزیر دفاع سوریه دو طرف اوضاع سوریه را مورد بررسی قرار دادند و بر ضرورت خروج نیروهای بیگانه‌ای که به صورت غیرقانونی وارد این کشور شدند تاکید کردند.
سرلشکر باقری در این دیدار با تاکید بر اینکه سامانه‌های پدافند هوایی سوریه را در راستای تحکیم همکاری‌های نظامی میان دو کشور، تقویت خواهیم کرد، گفت: توافق امضا شده اراده ما را برای همکاری مشترک در زمینه مقابله با فشارهای آمریکا بالا می‌برد. علی ایوب در این دیدار با بیان اینکه اگر دولت آمریکا می‌توانست ایران، سوریه و محور مقاومت را به زانو در بیاورد، یک لحظه هم درنگ نمی‌کرد، گفت: هر چه هزینه پایداری بالاتر برود با این حال، کمتر از هزینه تسلیم شدن است؛ بنابراین می‌توان گفت مرحله جدید همکاری نظامی ایران و سوریه تقویت پدافند هوایی سوریه توسط ایران خواهد بود که به گفته طرفین اصلی قرارداد این توافق می‌تواند مقابله جدی با تهدیدات آمریکا و رژیم صهیونیستی در منطقه باشد.
