حالا این سؤال مطرح می‌شود که کشورمان از حیث دسترسی به تجهیزات پزشکی، چه وضعیتی دارد؟ آیا همه تجهیزات پزشکی در بیمارستان‌ها، وارداتی و تولید کشورهای خارجی هستند؟ وضعیت کشور از جنبه تولید تجهیزات پزشکی در داخل، چگونه است؟
واقعیت این است که تاکنون، بخش عمده‌ای از نیاز بیمارستان‌های ایران به تجهیزات پزشکی، از طریق واردات این کالاها از کشورهای خارجی تأمین شده است. اما جهت‌گیری سیاست‌های کلان کشور نسبت به تولید کالاهای داخلی از یک سو و اِعمال تحریم‌های سنگین بین‌المللی از سوی دیگر، تولید تجهیزات پزشکی در داخل کشور را بیش از پیش به یک ضرورت تبدیل کرده است. ممنوعیت روابط اقتصادی با بیشتر کشورهای جهان که در اثر تحریم‌های یکطرفه ایالات‌متحده آمریکا برقرار شده، واردات همه کالاها بالأخص تجهیزات پزشکی را دشوار و بعضاً غیرممکن کرده است و به همین دلیل، اهمیت تولید داخلی این تجهیزات و خودکفایی کشور در تأمین نیاز نظام سلامت به اقلام پزشکی، حالا خیلی واضح‌تر خود را نشان می‌دهد.
شرکت‌های دانش‌بنیان و تولید تجهیزات پزشکی
خوشبختانه طی سال‌های اخیر و با روی کار آمدن استارت‌آپ‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیانی که در زمینه تولید تجهیزات پزشکی فعالیت می‌کنند، گام‌های مؤثر و چشمگیری در مسیر بومی‌سازی اقلام و کالاهای پزشکی برداشته شده است. از بین تقریباً ۵ هزار شرکت دانش‌بنیان فعال در کشور، نزدیک به ۲۰۰ شرکت در حوزه تولید اقلام و کالاهای بیمارستانی کار می‌کنند که ظرف مدتی کوتاه توانسته‌اند، نیاز کشور به واردات تجهیزات از سایر کشورها را تا حد قابل‌توجهی کاهش داده و حتی بعضاً امکان صادرات بعضی اقلام را نیز فراهم کنند.
در حال حاضر و به لطف فعالیت اثربخش شرکت‌های دانش‌بنیان، تجهیزات پزشکی زیادی در داخل کشور تولید می‌شوند که توانسته‌اند با کیفیت مطلوب، نیاز بیمارستان‌ها و مراکز درمانی به ابزارها و وسایل را به‌خوبی تأمین کنند. دستگاه‌های بیهوشی، دستگاه‌های استریل، دستگاه‌های نوار مغزی، نمایشگرهای پایش وضعیت بیمار، اقلام هتلینگ بیمارستانی (تخت، میز غذا، برانکارد و …)، تجهیزات مستقر در آمبولانس و سایر خودروهای امدادی، دستگاه‌های رادیولوژی دیجیتال، انواع کیت‌های آزمایشگاهی، تجهیزات الکتروکاردیوگرافی، تشک‌های طبی و مواج، ساکشن‌های موتوریزه پزشکی، صافی دیالیز، مواد ضدعفونی کننده و … تنها بخش کوچکی از فهرست بلند اقلام پزشکی تولید داخل هستند.
نیاز به افزایش تولید تجهیزات پزشکی در داخل کشور
علی‌رغم جهش معنادار تولید تجهیزات پزشکی در داخل کشور، هنوز هم چیزی حدود ۶۰% از نیاز کشور به این اقلام، از طریق واردات تأمین می‌شود. بنابراین با توجه به دو عاملی که کمی قبل‌تر گفته شد، انتظار می‌رود که تولید داخلی در این حوزه، آهنگ صعودی خود را با شتاب بیشتری ادامه دهد و صنایع داخلی بتوانند با عبور از رقم ۴۰ الی ۴۵، درصد بیشتری از نیاز بیمارستان‌ها و مراکز درمانی کشور به وسایل پزشکی را پوشش دهند.
البته هرگز نمی‌توان نیاز به اقلام پزشکی را تماماً با تکیه بر ظرفیت‌های داخلی تأمین کرد و منطقاً نباید هم این‌گونه باشد. گاهی نیاز کشور به نوع خاصی از دستگاه‌ها و تجهیزات، آن‌قدر کم است که تولید داخلی آن‌ها، توجیه اقتصادی ندارد و هزینه ساخت آن‌ها در مقایسه با خرید این محصولات از سایر کشورها، بسیار بیشتر است. در واقع برای تأمین نیاز نظام سلامت کشور به تجهیزات پزشکیِ مهم و در عین‌حال کم‌کاربرد، واردات، منطقی‌ترین گزینه ممکن است. با این‌حال، شرکت‌های داخلی می‌کوشند که وابستگی کشور به شرکت های خارجی را در زمینه تجهیزات پزشکی مهم و پرکاربرد، کمتر و کمتر کنند.
البته تولید داخلی بعضی تجهیزات پزشکی، بسیار پرهزینه است و به همین دلیل، دولت و سایر نهادهای ذی‌صلاح باید برنامه‌های درستی برای جذب سرمایه در این حوزه داشته باشند. هرچند که تحریم‌ها، فرایند جذب سرمایه را نیز با مشکل مواجه ساخته اما ورود کارآفرینان و سرمایه‌گذاران داخلی و همین‌طور ایرانیان مقیم کشورهای خارجی به عرصه و فراهم کردن بنیه مالی لازم برای تولید تجهیزات پزشکی، باعث شده که شاهد پیشرفت مستمر کشور در این زمینه باشیم که انتظار می‌رود این روند، طی سال‌های آتی نیز ادامه پیدا کند.
