به گزارش افق انلاین ، یکی از مهمترین بخش های زیرمجموعه مجلس شورای اسلامی «مرکز پژوهشها» است که برای مجلس پژوهش‌هایی را با نظرات کارشناسان حوزه‌های مختلف تهیه و به نمایندگان مجلس ارائه می‌کند.
حضور و نیاز این مرکز پژوهشی از همان دوره اول مجلس شورای اسلامی احساس می‌شد اما سال ۷۴ و در اواخر عمر مجلس چهارم بود که هیئت‌رئیسه مجلس دستور داد نهادی مستقل و سازمان‌یافته به نام «مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی» تأسیس شود. از آن سال تا به امروز چهار نفر ریاست این مرکز را برعهده داشته‌اند.
محمدجواد لاریجانی در مجلس چهارم و پنجم ریاست را برعهده داشت و در مجلس ششم محمدرضا خاتمی بر آن کرسی نشسته بود. احمد توکلی در مجالس هفتم و هشتم به ریاست مرکز پژوهش‌های مجلس رسید و در مجالس نهم و دهم، کاظم جلالی این سمت را برعهده داشت و در مجلس یازدهم علیرضا زاکانی بعنوان رئیس این مرکز انتخاب شد.
با توجه چهار رویکرد تحول در مجلس شفاف سازی، هوشمندسازی، مردمی سازی و کارآمدسازی از این رو خبرگزاری خانه‌ملت طی گفتگویی با علیرضا زاکانی رئیس جدید مرکز پژوهای مجلس به بررسی برنامه ها و رویکرد های این مرکز پرداخت در دوره جدید که مشروح آن به شرح ذیل است :
با توجه به رویکردهایی که مجلس در دوره جدید بر آن تاکید دارد، اولویت های شما برای تحول در مرکز پژوهش ها مجلس یازدهم چیست؟
مرکز پژوهشها به دنبال ریل‌گذاری جدّی برای قانون‌گذاری و نظارت است
مرکز پژوهش های مجلس کانون فکر و اثر مجلس شورای اسلامی است که بنا دارد تا در خدمت نمایندگان،کمیسیون های تخصصی، اجزا و عناصری باشد که در مجلس اساس کار را در حوزه قانون گذاری و نظارت دنبال می کنند. به طبع با ویژگی های ممتازی که مرکز پژوهش ها مجلس دارد و با انباشت دانش و تجربه ای که در ۲۵ سال گذشته در این مرکز صورت گرفته امکان خوبی را فراهم کرده تا بتواند در مجلس یازدهم با تغییر و تحول بزرگ هم خود انباشت دانشی را در خدمت بهتر به نمایندگان قرار دهد و هم در مشارکت با خود نمایندگان به سمت و سویی ببرد که ماحصل آنچه در مرکز تولید می شود در مسیر قانون گذاری و نظارت مورد استفاده حداکثری قرار بگیرد. لذا مرکز پژوهش ها بنا دارد با یک رویکرد فعال و مواجهه درست و منطقی با موضوعات بتواند از یک دسته بندی درست فوریتی و اولویتی درباره مسائل کشور استفاده کند و در مواجهه با نظام مسائل ملی و محلی بتواند با اعمال فوریت ها و اولویت و با همکاری هیئت رئیسه کمیسیون ها و هیئت رئیسه مجلس که هیئت امنای مرکز هستند مسیری را طی کند که ماحصل تلاش آن دستاورد های جدی برای مجلس ریل گذاری جدی در حوزه قانون گذاری و نظارت داشته باشد.
مرکز پژوهش ها باید از حالت پیمانکاری به کارفرمایی تبدیل شود
به طبع از قبل صحبت هایی داشتیم که مرکز پژوهش ها باید از حالت پیمانکاری به کارفرمایی قرار بگیرد تا بتواند به همه دانشگاه ها و حوزه های علمیه و متخصصین در سراسر کشور تکیه کند تا بتواند بر مبنای توجه و تمسک به نظام شبکه نخبگان ملی و محلی یک نظام ایده پردازی،فعالیت در حوزه قانون گذاری و نظارت تخصصی در یک مسیر درست تصمیم سازی در پیوستگی نخبگان با حاکمیت و حکومت بر قرار کند. این اولویت جدی است که انشالله باید در مرکز پژوهش باید مورد دقت قرار بگیرد و ما بتوانیم گام به گام در مسیری حرکت کنیم که ماحصل این مسیر بهره مندی مجلس یازدهم و نمایندگان از ظرفیت نخبگان کشور باشد تا در جایگاه ویژه و ممتازی قرار بگیرد که به تعبیر رهبر معظم انقلاب اسلامی این مرکز مرجع محل آرزو و امید مردم اگر قرار گرفت بتواند پاسخ درست به جامعه بدهد.
اگر شما بخواهید یک نگاه آسیب شناسانه به مرکز پژوهش های ادوار قبل داشته باشید، از نظر شما چه ضعف های می بینید که در مرکز پژوهش ها وجود دارد که باید اصلاح شود؟
بیشتر معتقدم که باید بگویم چه باید بکنیم. حالا این که چه ضعف هایی دارد، مرکز پژوهش ها یک مرکز تخصصی است که دو ویژگی بسیار ممتاز دارد. یک ویژگی ممتاز و بی نظیر آن مجموعه اندیشکده ای و فکری پیشرو که مستقیما حوزه دانش به بخشی از حاکمیت و حکومت وصل می کند که مجلس است. از آنجایی که مجلس جایگاه ویژه و ممتازی دارد از این حیث و جایگاه مرکز پژوهش ها فعالیت خود را دنبال می کند که تقریبا در کشور نظیر ندارد. یکی از ویژگی ممتاز مرکز پژوهش ها این است در حوزه اقتصاد، فرهنگ، اجتماع، سیاست، امنیت و در تمام حوزه های مختلف جامعیت دارد و مرکز پژوهش ها برخوردار از مراکز فنی و متخصص است که عمدتا جوانان با انگیزه و اهل علمی هستندکه زحمتشان برای ما بسیار مغتنم است. در ادوار گذشته تا به امروز زحمت زیاد کشیده شده و بنده به اعتقاد خودم بجای این که برگردم به گذشته نگاه کنم باید به آینده نگاه کنم بعد دست به دست همین افراد و عزیزان دهیم، دایره را باز کنیم و برای سایر نخبگان و مجموعه فعالین عرصه های مختلف زمینه سازی کنیم تا در کنار همدیگر یک فراز و افق بالاتری از یک حرکت را داشته باشیم.
مرکز پژوهش ها حلقه واسط بین نخبگان و نمایندگان است، قرار است چگونه و چطور از ظرفیت نخبگان و دانشگاهیان برای ارتقاء کار آمدی این مرکز استفاده کنید؟
مرکز پژوهش ها ساختاری دارد که در درون خودش از چهار معاونت پژوهشی، هشت دفتر و ۳۶ کار گروه برخوردار است که مبتنی بر آن خدمات ارائه می دهد. به طبع یکی از ویژگی هایی که باید اتفاق بیفتد این است که وقتی نظام مسائل ملی و محلی استخراج می کنیم بتوانیم بر مبنای فوریت و اولویت آن چیزی که اهم است بر اساس او میزهای تخصصی تشکیل دهیم و مسیری را دنبال کنیم که ما به ازای آن مسائل کشور و آنچه که در باید مورد دقت نظر قرار بگیرد مورد اهتمام واقع شود. مبتنی بر این دسته بندی به طبع باید بُرش کمیسیونی خورده شود و نسبتی بر قرار کند با کمیسیون ها بگونه ای که در هر کمیسیون یا عمده مجلس بتواند این موضوعات متولیانی از نمایندگان را پیدا کند. به صورت مشخص پیشروی در حوزه فکر و اندیشه با اهتمام بر حوزه قانون گذاری و نظارت با یکدیگر ترکیب شود. مجلس این امکان را باید فراهم کند تا بتوانیم هم از ظرفیت‌های مرکز پژوهش ها استفاده شود و هم به ظرفیت محصور در چهار دیواری مجلس تکیه نکنیم. باید ظرفیت ها را ارتقاء دهیم سپس مبتنی بر ارتقاء داده شده از یک موضع کار فرمایی بتوانیم از سایر ظرفیت های دانشگاه ها و حوزه ها بهره بگیریم اما در موضوعاتی که مبتنی بر اولویت و فوریت دقیق تنظیم شده دریابیم و به آن ها بپردازیم.
یکی از ویژگی هایی که باید اتفاق بیفتد این است که وقتی نظام مسائل ملی و محلی استخراج می کنیم بتوانیم بر مبنای فوریت و اولویت آن چیزی که اهم است بر اساس او میزهای تخصصی تشکیل دهیم و مسیری را دنبال کنیم که ما به ازای آن مسائل کشور و آنچه که در باید مورد دقت نظر قرار بگیرد مورد اهتمام واقع شود.
اهم آن ها مرتبط با کمیسیون ها در تفاهم با هیئت رئیسه هر کمیسیون و اعضای آن قرار دهیم و متولیان آن از درون خود کمیسیون ها و در متن آیندگان باید باشند. باید بتوانیم شرایط به سمتی ببریم که تلفیقی از دانش و ظرفیت بالای نمایندگان در مسیر حل مسائل کشور دنبال کنیم و به صورت گام به گام مسیری را طی کنیم اگر بناست قدمی برداشته شود در راستای حل مشکلات مردم و پیشرفت کشور برداشته شود و بتواند شرایط را به سمتی پیش ببرد به صورت رضایت عمومی در متن جامعه و یک نقطه اتکا نسبت به نخبگان صورت بگیرد که ان شاالله در آینده نزدیک شاهد آن باشیم.
نحوه برقراری ارتباط مرکز پژوهش ها از طریق کمیسیون ها یا دفاتر است؟ نخبگان و دانشگاهیان نظرات خودشان چگونه می توانند به این مرکز ارائه کنند؟
لزوم ایجاد شبکه نخبگان ملی و محلی در مرکز پژوهش های مجلس
طراحی اولیه شده که ما به ازای دفاتری که در جلسه هیئت امناء مرکز پژوهش ها که همان هیئت رئیسه محترم مجلس هستند گام های ده گانه ای را با اقداماتی که مبتنی بر این گام ها هستند در رویکرد های مرکز باید صورت بگیرد. بر اساس یکی از این گام ها می بایست شبکه ملی از نخبگان و مراکز پژوهشی داشته باشیم، مرکز پژوهشی به این عنوان که امروز چند ده مرکز پژوهشی و اندیشکده ای اقصی نقاط کشور فعالند حتما ظرفیت ها شناسایی کنیم ظرفیت های حوزه و دانشگاه دریابیم. بتوانیم با این ظرفیت ها در مرکز و مسیر نیاز کشور به بهترین نحو در دایره های حاکمیت متصل کنیم اما فقط نباید به این کتفا کرد. مسیر دوم این است که خودمان ذیل دفاتر هشتگانه مرکز پژوهش ها یک لُژهایی از نخبگان ملی شکل دهیم تا در یک روش منطقی و چارچوب درست با احرازی که صورت می گیرد این نخبگان ملی شناسایی شوند. در حقیقت ما به ازای این در ۲۰۲ حوزه انتخابیه باید بتوانیم شبکه نخبگان محلی سامان دهیم به طبع اگر موضوعی داخل مجلس می آید و در درون مجلس منعکس می شود مرکز پژوهش ها طبق ماده ۱۴۲ آیین نامه داخلی کارگروه شکل دهیم. کارگروهی که می خواهیم شکل دهیم برخی از نخبگان ملی ما کسانی هستند که ممحض در یک موضوع خاص هستند مثلا اگر در حوزه فرهنگ صاحب نظرند دریک موضوع خاص حوزه فرهنگ هم پیشروی و پیشتازی آن ها کاملا آشکار است.
از این نخبگان حوزه و دانشگاه باید دعوت شود ضمن این که در کنار آن از مسئولان کشور درخواست شود تا از شرایط نخبگی جامعه و ظرفیت مسئولین کشور استفاده کنیم و در کنار هم قرار دهیم. ما به ازای آن سندی که تولید می شود که برداشت اولیه است در معرض دیدگاه تمام نخبگان ملی و محلی در حوزه تخصصی صورت بگیرد،کسی در تنظیم سند مشارکت دارد پرچم دار آن حوزه در سطح ملی است که در کنار مسئولین، مجموعه مرکز پژوهش ها و سایر اجزا و توانمندی ها شکل می گیرد. اما آن چیزی که در معرض دید و قضاوت دیگران و نخبگان ملی و محلی قرار می گیرد سند تولید شده است که از طریق فضای مجازی و مسیری هوشمند صورت می گیرد. با توجه به شناختی که از قبل راجع به نخبگان انجام شده برای هرکدامشان شناسنامه علمی و چارچوب بندی منطقی تشکیل شده و در مختصاتشان اظهار نظر می کنند.
اظهار نظر آن ها در هیئت داوری می آید و عملا امکان این را می دهد که اگر کسی در هیئت داوری درستی و صحت اظهار نظر را تشخیص داد و اثر گذاشت تغییر آن قانون یا شرایط خاص امکانی را فراهم می کند. حتی ناظر به ارتقاء آن فرد و نخبه خواهد شد و موجب برخوداری از امکان و شرایط لازم می شود که نهایتا اگر نخبه محلی است به نخبه ملی تبدیل شود یا در نخبه ملی در درجات بالاتری از نظر اتکا و اعتنا قرار بگیرد. این شبکه نخبگی شکل می گیرد تا بتواند هم در حوزه قانون گذاری موثر واقع شود و هم در حوزه نظارت تخصصی مورد اهتمام قرار بگیرد و هم در مسیر ایده پردازی بهترین ایده ها در این شرایط بتواند در درون حاکمیت دریابد و از آن برخودار باشد. مجلس به عنوان راس امور و نهایتا یک نظام تصمیم سازی از پایین به بالا در کنار دقت نظر هایی که در کارگروه ها در راس این نظام به خودش اختصاص می دهد تا از آن برخوردار باشیم و مسیری برویم که ظرفیت بی نظیر نخبگان جامعه در خدمت رفع موانع و مشکلات کشور و پیشرفت ایران اسلامی قرار بگیرد.
مجلس یازدهم بیشترین اشتیاق برای بهره گیری از ظرفیت نخبگانی کشور را دارد
به طبع نمایندگان و مجلس شورای اسلامی بیشترین مشتاقانی هستند که از این ظرفیت نخبگانی کشور بهره کافی و وافی ببرند اما درباره این که چگونه و در چه شرایطی اتفاق بیفتد صحبت هایی است که در مرکز صورت گرفته نیاز به مقدماتی دارد که در آینده نزدیک خدمت نخبگان عزیز و سروران گرامی اعلام خواهد شد.
اشاره کردید که باید ۱۰ گام اساسی در مرکز پژوهش ها برداشته شود مهمترین این گام ها چیست ؟
آنجا مسائل مهمی را باید مورد دقت قرار دهیم که ناظر به ۱۰ گامی بود در ارائه گزارش واقدامات ذیل آن برای هیئت امنا مطرح کردم،فرمایشات آن ها را شنیدم تا بتوانیم گام ها را تنظیم کنیم، ارتقاء دهیم و اقدامات عملیاتی درست انجام دهیم. جنبه های مختلفی دارد. مثلاً یکی از جنبه ها این است که بتوانیم در راستای نیاز جامعه کل حرکتمان در مسیر مشارکت پذیری نخبگان انجام دهیم برای آن سیستم ها و ساز و کار ها و شرایط مختلف می خواهد. نسبتی که نخبگان خود مرکز پژوهش ها با سایر مراکز اندیشکده ای و پژوهشی با متن نخبگان جامعه در حوزه و دانشگاه اقتضائاتی دارد که این یک محور خاص برای مجموعه بود.
محور دیگری که موضوع بحث بود خود مجموعه مرکز پژوهش ها بتواند اصالتا با نگاه نخبگی ماموریت ها و اولویت های کشور را مد نظر قرار دهد و از منظر ظرفیت های اختصاصی نظام اسلامی و ظرفیت هایی که در حوزه دین و دانشی ما وجود دارد بهره بگیرد. طریق و مسیری را دنبال کند که ماحصل این مسیر کمک کند در زمینه مشارکت پذیر آنچه خواست جامعه و خواست مطلوب نخبگان است و آن را اولویت و فوریت می بینند یک پاسخ معتبری در مجلس به او دهیم. ناظر به هوشمند سازی مسیر طی شده و ایجاد شرایطی که خود مرکز متحول و کارآمد کنیم سلسه اولویتی هایی استخراج شده همچنین ناظر به این ماحصل شرایط مبتنی بر کارآمدی و ظرفیت خلق شده و فوریت ها و اولویت ها حرکتی انجام می دهد با مشارکت جامعه نمایندگان و سایر مسئولین کشور و اجزای حکومت و ظرفیت های دولتی و خصوصی قرار بگیرد تا بتوانیم این مسیر طی کنیم. ایده هایی بود که در جلسه هیئت امنا مرکز پژوهش ها مطرح شد تا نهایتا بتوانیم از طریق بازتاب آن به جامعه امید آفرینی اساسی ما در جامعه مشاهده کنیم.
ماحصل آن تبدیل اعتماد و تغییر مسیری است که در جامعه تلاطم و بی ثباتی انسان مشاهده می کند کمک به یک لنگر ها و ثباتی شود برای جامعه هم اطمینان باید حاصل شود هم مرکز پژوهش ها به یک نقطه کانونی تبدیل شود مورد اتکا اهل دانش و مردم قرار می گیرد. با کمک نمایندگان عزیز و تکیه بر ظرفیت آن ها و کمیسیون ها بتوان این مسیر را طی کرد لذا این ابعادی بود که درباره اش بحث شد و حدود ۱۰ رویکرد بود با نزدیک به ۴۰ اقدام که باید صورت بگیرد. امیدواریم این اتفاق رقم بخورد که نهایتا جامعیت مرکز حفظ شود هم در حقیقت کیفیت مرکز و ظرفیت سازی آن بالا برود به فضل الهی در آینده تا از حسناتش استفاده کنیم.
همانطور که می دانید مرکز پژوهش ها همراه اسناد کارشناسانه و پیوست های علمی از جمله طرح ها و لوایح بررسی می کند. شما فکر می کنید مجلس یازدهم چقدر آمادگی دارد تا از مبانی علمی مرکز پژوهش ها قرار است ارائه دهد استفاده کند و به آن الویت دهد ؟
اگر بخواهیم انتزاعی فکر کنیم که مرکز پژوهش ها و مجلس و نمایندگان برای خودشان کار می کنند ما هیچوقت نمی توانیم پیوستگی و تعامل منطقی برقرار کنیم. یکی از ایراد هایی که در گذشته وجود داشته این است که نسبت منطقی برقرار نشده بطوری که کارشناس کار کارشناسی خود را انجام داده اما نمایندگان ارتباط منطقی برقرار نمی کردند یا حداقل این ارتباط برقرار نمی شده است. به نظر می رسد ما از متن جامعه باید دو دریافت منطقی داشته باشیم تا از نیازها،فوریت ها اولویت بخشی به این نیاز ها برخوردار بشویم. خود کمیسیون های مجلس سهم هر بخش به آن برسند و مبتنی بر آن پی جویی کار کارشناسی موضوع خود کمیسیون ها و نمایندگان عزیز در مرکز پژوهش ها داشته باشند و محور حرکت خودشان قرار بگیرند.
نهایتا ظرفیت های مرکز پژوهش ها باید پاسخ معتبر علمی به نمایندگان و کمیسیون ها ارائه کند تا بتواند به صورت گام بندی شده برای کل مجلس برنامه منطقی مبتنی بر برنامه های تخصصی هر کمیسیون داشته باشد. سهم فراکسیون برای تحلیل دقیق و درست و هدایت درست مجلس به صحن معلوم شود و هیئت رئیسه محترم مجلس با هم به یک هم اتفاق نظر دقیق برسند تا کار صورت بگیرد ما در سطح مدیریت هم اراده و فکر و برنامه بتوانیم سلسله سطوحی از هم داستانی ایجاد و تقسیم کار و نقش کنیم. آن موقع این پیوستگی به راحتی بر قرار می شود و هرکسی هر کاری را که کار درست،منطقی و جامعی می داند انجام می دهد مانند دو امدادی است بناست ۴۰۰ متر راه دو نفر بدوند که هر کدام ۱۰۰ متر بدوند.
هر کسی سعی می کند ۱۰۰ متر خود را خوب بدود چون تا پس از سوت پایان به پیروزی برسد اگر ما اینگونه نگاه کنیم و تیمی عمل کنیم حتما مشکلاتی که می بینید که شاید امروز شاید مشاهده شود به هر حال زحمت پژوهش کشیده می شود و مورد دقت قرار می گیرد اما اثرات مورد انتظارش را نمی بینیم بتوان جبران کرد.
رویکرد مرکز پژوهش باید مانند کار کمیسیون ها تخصص مجلس باشد
به نوعی کار ما همان کار نمایندگان و کمیسیون ها باید باشد کار ما باید همان کار هیئت رئیسه مجلس و کمیسیون ها و فراکسیون ها باشد در واقع تفاوتی بین این کارها وجود نباید داشته باشد. مجلس هم برنامه برنامه مدون و مشخصی باید پیش ببرد این برنامه مشخص چیزی است که نیاز جامعه ماست و درد مردم حل می کند و موجب پیشرفت کشور می شود تا امروز مجلس از آن برخوردار نبوده است. اگر این هنر در مجلس یازدهم باشد به اعتقاد بنده هست و این ضرورت وجود دارد مجلس می تواند پاسخ معتبری به امید مردم هم آرزوی آن ها به نقطه عمل و در اصل به مسیر درستی بدهد.
آیا شما از مشورت منتقدان خودتان در مرکز پژوهش ها استفاد خواهید کرد؟
مرکز پژوهشها باید فراتر از علایق سیاسی افراد، ظرفیت‌ها را به کار گیرد
مرکز پژوهش ها در واقع یک مجموعه دارای چارچوب اساسی به عنوان اندیشکده جامع در نظام پارلمانی و مجلس شورای اسلامی است به طبع فراتر از علایق سیاسی آنجا باید کاری دنبال کرد که از همه ظرفیت های نخبگی جامعه استفاده کرد. بار جامعه بر دوش همه مورد حمل است نمی تواند بخشی از جامعه بار همه را بر دوش بکشد لذا باید سعه صدر داشت و میدان باز گذاشت و خلط نکرد بین آنجایی که نیاز به حضور همه است، موضوع منافع ملی و مصالح انقلاب اسلامی است. در واقع نباید نگاه تنگ نظرانه باشد لذا معتقد هستم که وظیفه ماست در این مسیر حرکت کنیم به صورت جامع و با همه دوستان و کسانی هستند باید کار کنیم.
همانطور که استحضار دارید شما به عنوان چهره مبارزه در امر فساد می شناسند. فکر می کنید مرکز پژوهش ها چه ظرفیتی در مقابله با فساد دارد؟
زمینه شکل گیری مفاسد باید در کشورمان سخت شود
مرکز پژوهش ها اگر می خواهد کار کارشناسی دقیق انجام دهد و نگاه سیستمی و شفافی به ظهور و بروز برساند خودش عملا بزرگترین امکان و ظرفیت برای تحقق اجرای عدالت در جامعه فراهم می کند. این چیزی است که در مقابل فساد، ظلم و تبعیض است و امیدوار هستیم با کار دقیقی صورت می گیرد و مسیر مشخصی که مرکز باید دنبال کرد بتوانیم این گلوگاه ها به صورت موانع جدی تحقق اهدا انقلاب اسلامی و منافع ملی شناسایی کنیم. با نگاه کارشناسی و عبور از آن ها بتوایم شرایط جوری تسهیل کنیم که زمینه شکل گیری مفاسد سخت شود و به نوعی انحصارها،رانت ها و شرایطی که در جامعه از آن رنج می بریم پرونده اش به سمت بسته شدن برود.
معتقد هستم اگر کاری دقیق، منطقی، انقلابی، علمی و کارشناسی بود آن موقع راه برای فساد باز نمی گذارد و با هر فسادی که در مقابل تحقق اهداف انقلاب اسلامی و منافع مردم است باید کار کارشناسی و دقیق انجام دهد تا زمینه رفع موانع فراهم کند.
به عنوان رئیس مرکز پژوهش ها و شخصی که در امر مبارزه با فساد فعال بوده شما چه عواملی را منجر به ایجاد فساد و رانت می دانید؟
سیاستگذاری غلط، عدم نظارت و شفافیت علل مهم ایجاد فساد و رانت
علل مختلفی وجود دارد که از عدم شفافیت گرفته تا نبود فرایند های منطقی و دقیق ضد فساد و ایجاد شرایطی که فرآیند های ناقص معیوب ایجاد رانت می کند که در پرتو عدم شفافیت است این رانت ها کنار هم در اختیار یک عناصر و اجزای خاصی قرار می گیرد تا یک معضل فرهنگی و نگاه قبیلگی و دنیا طلبانه داشته باشند. عملا موارد و شرایطی که باعث می شود یک فساد شبکه و عناصر بهم پیوسته در جامعه مشاهده کنید که بخش عمده آن مکنون است و مبتنی بر سیاست های غلطی که رقم می خورد این رانت تولید می شود عده ای سر این گسل می نشینند و از آن بهره می برند. روز به روز عده ای از مردم جامعه زندگیشان سخت تر و عده ای دیگر زندگیشان فربه تر می شود از این جهت معتقد هستم در مقام سیاست ورزی اگر کار کارشناسی دقیق کنیم بتوانیم با شناخت دقیق نیاز ها مسیر درست رفع آن نیاز ها نسخه پیچی کنیم.
اگر ما در مجلس اهتمام داشته باشیم عملا باعث خواهیم شد بسیاری از مواردی که امروز به عنوان رانت مطرح است و عده ای ان دارند بهره می برند و از قِبَل او در جامعه نابسامانی دیده می شود ریشه اش باید خشک شود. علاوه بر این که با قاعده و قانوگذاری درست هم می توان احکامی صادر کنیم و اجزا و عناصری به عنوان قانون در جامعه داشته باشیم که خود این قانون به رفع فساد و حرکت درست از طرفی هم شرایط به سمتی ببرد که ماحصل آن بتوانیم ظرفیت های کشور در مسیر مورد نیاز خود سوق داده و استفاده کنیم ضمن این که سیستم نظارتی تقویت کنیم.
بخشی دیگر بخاطر سیاستگذاری غلط و عدم نظارت، شفافیت، اولویت بندی غلط است که مانند کلاف سردرگم می ماند اگر نقطه کنونی و دقیق تر این کلاف بگیریم باز کنیم این کلاف خیلی راحت باز می شود و مسیر هموار می شود به شرط این که همه کسانی که دغدغه دارند در کنار جبهه ای شکل دهند و بتواند بر ظرفیت مردم تکیه کنند و از عقلانیت بالا برای حل مشکلات بهره بگیرند تا مسیری بروند که اژده های هفت سر فساد نتواند آن ها از پای در بیاورد.
همانطور که استحضار دارید مرکز پژوهش ها اتفاق فکر مجلس است،کشورمان در شرایط تحریم قرار دارد و در کنار آن با مشکل شیوع ویرویس کرونا دست و پنجه نرم می کند این مرکز قرار است در این شرایط دولت را چگونه یاری کند؟
شروع کار این است که مبنا بر تخاصم نگذارند یعنی دولت، مجلس و دستگاه قضایی باید فکر کنند سه برادرند که می خواهند به مردم خدمت کنند این که هر کدام سمت دیگری از هم باشند نگاه غلطی است. مردم آن ها از یکدیگر تفکیک نمی دهند ما همه با هم هستیم باید کار درست انجام دهیم بله حق نداریم اغماض کنیم و چشممان به اشتباهات ببنیدیم اما از طرفی حق نداریم آغاز مسیر با دعوا شروع باشد. نکته دوم حس تفاهم است که حس مثبتی ایجاد می کند البته بارها عرض کردم مجلس برادر بزرگتر نسبت به دولت و دستگاه قضایی است،نقطه آغاز مجلس با یک برنامه ایجابی شروع باید باشد.
دولت، مجلس و دستگاه قضایی باید فکر کنند سه برادرند که می خواهند به مردم خدمت کنند این که هر کدام سمت دیگری از هم باشند نگاه غلطی است. مردم آن ها از یکدیگر تفکیک نمی دهند ما همه با هم هستیم باید کار درست انجام دهیم بله حق نداریم اغماض کنیم و چشممان به اشتباهات ببنیدیم اما از طرفی حق نداریم آغاز مسیر با دعوا شروع باشد.
مجلس باید بتواند برنامه ای داشته باشد که این برنامه نسبتش با حل مشکلات مردم،پیشرفت کشور مشخص باشد و برنامه خودش به صورت منطقی با اقتضائات امروز کشور هماهنگ کند یعنی خواسته فرای طاقت و شرایط موجود نداشته باشد بلکه خواسته منطقی از خودش ارائه دهد. بعد هم تلاش کند تا دولت و دستگاه قضایی در کنار مجلس مسیر با هم طی کنند اگر نقشه راه و برنامه ایجابی داشته باشیم و این حس دوستی و هماهنگی برای خودمان فراهم کنیم آن موقع اگر کسی بازی بهم زد و خواست برخلاف مصالح و منافع ملی حرکت کند ملت متوجه خواهد شد و به طبع مجلس به وظیفه خود عمل خواهد کرد. مجلس شوخی ندارد اما نقطه آغاز آن محترمانه و دوستانه و از صمیم قلب اما جدی و منطقی و درست است برای همین امروز به نظر می رسد نیازمند به چند گام هستیم.
شیب انتقال ثروت باید به سمتی باشد که معیشت مردم تأمین شود
حرکت اول این است ما بتوانیم شیب انتقال ثروت در جامعه و پاسخ درست به نیاز جامعه به سمتی سوق دهیم معیشت مردم تامین شود ثانیا عموم مردم طی سالیان ظرفیت هایشان در جهت قشر خاصی تخلیه شده بتواند بازگشت منطقی درست و برعکس قاعده هرم و عموم جامعه برخودار شود. این امر با سیاست های دقیق تنظیم گری و توزیع ثروت درکشور به ویژه در بخش بودجه ریزی و اختصاص منابع و امکان به مجموعه های مختلفی از جامعه نوع بهره مندی از ابزار های مختلف مانند مالیات،تعرفه ها آغاز می شود. شرایط باید به سمتی ببریم ماحصل آن بگونه ای باشد وقتی چوب فساد از لای چرخ تولید بیرون کشیدیم و در مسیر درست انرژی هم راستا دولت، مجلس و دستگاه قضایی در کنار هم این ماشین هل داند حرکت می کند و منجر به تولید می شود و هرکسی سهم خود را انجام می دهد.
تصویری که در ذهنم دارم مثل ماشینی است که ایستاده و دستگاه و مجموعه مسئولین در کشور دور تا دور این ماشین ایستاند دارند هل می دهند،همه دارند یکدیگر را خنثی می کنند،ماشین سرجای خودش است و همه دارند عرق می ریزند. ممکن است کسی کمتر عرق بریزد و یکی بیشتر اما ظرفیت ها باید پشت ماشین بیاید در یک مسیر درستی هل دهد اما اگر کسی علاقه داشت جلوی ماشین بایستد خودش دارد به فنا می دهد. به نظرم می رسد که امروز مسیر برای همکاری و همیاری فراهم است ما شاهد این خواهیم بود در کشور با یک جدیتی کارها پیش خواهد رقت چون کشورمان دشمن قددار دارد، ما یک شیطان بزرگ و شیطانک های مختلفی داریم این ها هم به دین اسلام و ایران عزیز و هم به ملت گرامی چشم طمع دارند تا این ها را له کنند.
آسیبی که از قبل این خوردند را بتوانند جبران کنند دیگه لازم نیست خودمان باهم دشمنی کنیم، شکاف داشته باشیم بلکه همه باید دست به دست هم دهیم تکیه کنیم به کارشناسی دقیق و یک اندیشه درست و اعتنا کنیم به آنچه ملت عزیز ایران و رهبری معظم انقلاب اسلامی از ما طلب می کنند بتوانیم در این مسیر یکدل و یک رنگ رفع مشکلات با هم تجربه کنیم.
از دید شما چه اقداماتی باید برای رفع مشکلات موجود کشور انجام شود و مرکز پژوهش برای بهبود وضعیت کنونی چه برنامه هایی دارد؟
این که مرکز پژوهشها چه برنامه ای خواهد داشت به طبع در نقطه شروع هستیم این کار باید با همراه و هماهنگی و هم فکری اندیشمندانی که در این مرکز هستند با هم انجام دهیم. کار فکری دستوری نیست بلکه کار فکری مشارکتی است هم خودمان در مرکز با هم صحبت کنیم و هم از همه ظرفیت های جامعه بهره ببریم تا بتوانیم مسیر آینده را معلوم کنیم. آن چیزی که به ذهن خودم فارغ از جایگاه می رسد و عرض می کنم بنده معتقدم حتما برای عموم مردم حد پایه ای از معیشت باید تامین شود. تمام تلاطم های قیمتی که صورت می گیرد به هیچ وجه نباید آسیب بزند به نیاز های اولیه جامعه بلکه حکومت نیازهای اولیه جامعه تضمین کند. شیوه آن کارت تامین نیاز اولیه و پایه است و سایر روش های نوینی که می توان مبتنی بر آن حرکت های جدی و اساسی را سامان داد.
پیشنهاد اختصاص روزانه یک لیتر بنزین به خانواده های ایرانی
نکته دوم اعمال سیاست هایی است که این سیاست ها امکانات در دست طرف خاصی از جامعه قرار ندهد بلکه امکان در اختیار عموم مردم قرار می دهد. مثلا سیاست های توزیع بنزین که ۸۱ میلیون نفر جمعیت هستند اگر روزی یک لیتر بنزین به آن ها اختصاص داده شود که مبنا آن به ازای این که یک لیتر بنزین اگر مصرف داشتند که هیچ غیر از این در خرید کالا ایرانی خانواده شان واقع شود یا سایر بهره مندی از اختلاف بین قیمت پایه و آزاد حامل انرژی مانند بنزین برای مردم تسهیلات ایجاد شود.
عملا ۵۰درصد جامعه منتفع می شود که خودشان وسیله نقلیه ندارند و سیاست های از این دست یا نه ناظر به تعرفه گذاری و استفاده پلکانی از تعرفه ها بگونه ای تنظیم شده کسی که کمتر مصرف می کند و از برخورداری کمتری در عموم جامعه برخودار است بتواند از معافیت استفاده کند یا تسهیلات ویژه اعطا شود. می خواهم بگویم از طریق سیاست گذاری ها یا تغییر نوع بودجه ریزی و شرایطی که در کشور وجود دارد بالغ بر بیش از ۵۰۰ هزار میلیارد تومان بودجه عمومی کشورمان است. این ۵۳۰ هزار میلیارد تومان دقت کنید می بینید سیستم بودجه ریزی به نوعی است که عملا در واقع مرکزیت برای کل کشور تصمیم گرفته می شود و آن مواردی به عنوان بودجه استانی مورد دقت قرار می گیرد و شورای برنامه ریزی استان ناظر به آن صحبت می کند معمولا بین ۱۵ درصد است. حدود ۸۵درصد بودجه عملا شرایط جوری پیش می رود که ماحصل آن اثر بخشی اندکی دارد بر این اساس بگونه ای تنظیم شود که بتوان مبتنی بر آن عموم مردم منتفعش شود نه این که ناکارآمدی آن صدای مردم در بیاورد.
مسائل این چنینی سطحی از خواسته ها بر آورده می کند که خواسته های پایه است،در حوزه سلامت، رفاه و معیشت به این گونه عمل می کند. مرحله بعد به میدان آوردن ظرفیت های جامعه برای ایجاد شتاب در مسیر تولید است که عرض کردم مانند ماشینی است که دورش ایستادند و دارند هل می دهند. قوای سه گانه باید بیایند کنار همدیگر بنشینند و برنامه دقیقی داشته باشند این ماشین را حرکت دهند چون کاملا قابل حرکت دادن است،ظرفیت هایی در جامعه اما وجود دارد متاسفانه مورد توجه کمتر و دقت قرار می گیرد. باید به سمت تولید و جایی که امسال جهش تولید رهبر معظم انقلاب اسلامی از او یاد کرد که این ظرفیت اقتضائات در جامعه ما وجود دارد. اگر ما اهتمام داشته باشیم تا نوع سیاستگذاری های کلان تغییر دهیم مثلا از امید بستن به غرب دست بکشیم و حرکت ها به سمتی ببریم به همسایگان،مقاومت و شرق توجه بیشتری داشته باشیم.
آمریکا همه دنیا نیست
باید با غرب رفتار کاملا منطقی و دقیقی داشته باشیم و بدانیم همه دنیا آمریکا نیست لذا بنا نیست او همه دنیا شود و نباید همه اقدامات نابخردانه آمریکا بگونه ای تفسیر شود که در مقابل همه دنیا هستیم. اولا او مقصر است دوم این که آمریکا همه دنیا نیست اگر بتوانیم برنامه ریزی دقیقی کنیم در حال حاضر هزار و ۱۴۷ میلیارد دلار وارادت ۱۵ کشور حاشیه ماست که سهم ایران ۳۲ میلیارد دلار است که نشان می دهد سهمی نداریم. در حالی که تولید کردن و صادرات کردن به این کشور ها توان و ظرفیت ملی بالا می برد و آن حداقل تعیین شده در حوزه رفاه،معیشت،مسائل مختلف جای خود را به مسیری بدهدکه ثروت عمومی درست در یک شرایط درست خلق و توزیع می شود.
موانع موجود داخلی ارتباطی با خارج کشور ندارد
به قدری در کشور برای خودمان مانع داریم کسی از خارج کشور برایمان درست نکرده اما به هر حال بروکراسی های غلط، اعمال سلایق نادرست، بی حالی و تنبلی در کنار عدم شفافیت، ایجاد زمینه رانت خواری همه دست به دست هم دادند تا محصولش بگونه ای است که شخصی بخواهد کاری انجام دهد تاوان کارکردنش باید بدهد. آن کسی حاشیه نشینی و استراحت می کند و پولش در بازار های غیر تولیدی استفاده می کند روز به روز بر آورده اش افزوده شده نهایتا از ثروت افسانه ای برخوردار می شود. بایدکار، تلاش و تولید در کشور ارج گذاشته شود و دوستی، تفاهم همدلی جای خود را در کشور پیدا کند،نقطه آغاز و شروع آن مسئولین کشور هستند که باید دست به دست هم دهند و گام های بلندی را بردارند که این شدنی است. اگر کسی نخواست یا نتوانست مردم و نمایندگان از آن نخواهند گذشت و چشم پوشی نمی کنند لذا مسیری است که خواست رهبر معظم انقلاب اسلامی،مردم عزیز و عموم و مسئولین امیدواریم رقم بخورد.
راه نجات اقتصاد ایران رهایی از بند درآمد های نفتی است
همانطور که می دانید یکی از لازمه های مهم تحقق جهش تولید تامین مواد اولیه است که بیشتر آن از خارج کشور تامین می شود. برای این که در سال جهش تولید که از سوی مقام معظم رهبری نامگذاری شده چه اقدامتی برای رفع موانع تولید شود؟
اگر می خواهیم نجات پیدا کنیم مسیری را باید برویم که ماحصل این مسیر بند ناف خودمان از نفت و آورده آن یعنی دلار قطع کنیم یعنی اقتصاد معیوبی که طی ده ها سال امروز میراثش داریم باید جای خود به شرایطی که در آن اقتصادی ما بر اساس مشارکت مردم و با محور نخبگان بر اساس منافع ملی و مصالح انقلاب را بتوانیم پایه ریزی کنیم. همه مواد اولیه مورد نیاز از خارج وارد نمی شود بلکه بسیاری از رویکرد های کشور در کشور می توانیم داشته باشیم به نیاز اصلی و پایه کشور پاسخ معتبر دهد. شما نگاه کنید در استان قم هزار و ۶۰۰ هکتار بافت فرسوده داریم در یک مسیری زلزله خیز قرار دارد،بافت های فرسوده با قدمت بالا داریم. در همین استان حجم سرمایه گذاری بالاست و سرمایه مردم در بانک ها زیاد است،اقتضائاتی که استان قم دارد زیرساختی و شرایطش مهیاست که عمده تولیداتش در یکی از ابعاد ساختمانی است. اگر منابع قم اختصاص بدید منابع قم را که مانند جارو برقی داخلش انداختند و به تهران جای دیگه می برند اگر به استان و ۱۶۰۰ هکتار اختصاص دهند مشکلات موجود حل می شوند.
یکی مسیر درست نوسازی شهری مبتنی بر چارچوب های منطقی درست برقرار کنیم می بینید نه تنها در قم بیکار پیدا نمی کنید بلکه استان های دیگر به قم هجوم خواهند آورد تا آن جا شاغل شوند. از طرفی دیگر ۱۶۰۰ هکتاری به عنوان معضل امروز مورد توجه و آسیب بزرگ است تبدیل می شود به یک نقطه قوتی برای نوسازی شهری بایک تحول بر اساس کار که هم تولید ثروت می کند. صاحبان این ثروت مردم هستند و هم اشتغال،کار و تلاش حرکت می کند برای این قم را مثال زدم چون شما از آن خبر دارید اما در کنار می توانم ده ها مثال دیگر بزنم و در کنار آن هزاران مورد در هر استانی یاد کرد. متاسفانه به ظرفیت های داخلی کشور نتوانستیم توجه کنیم ما امروز در صنعت ریلی که مشکلی نداریم چون تمامی زیر ساخت هایش را خودمان برقرار کنیم و می توانیم این مسیر برویم.
لزوم گسترش روابط با چین بر اساس منافع مشترک دو طرف
البته کشور هایی مانند چین هستند خصوصا در موافقت نامه ۲۵ ساله ای که از آن صحبت شده افق و شرایط جدیدی برای ما فراهم می کند که نقطه قابل اعتنا و اتکایی است. نه فقط با چین، بلکه با کشور های دیگر می توانیم مراودت داشته باشیم چین به عنوان غول بزرگ در شرق ظهور و بروز کرده به هرحال دو طرف منافعی دارند که باید به یکدیگر گره بزنیم تا بتوانیم بازی برد-برد به معنا درستش معنا کنیم. می توانیم از خیلی معضلات و مشکلات بگذریم اگر جایی نیاز به تکنولوژی بود باید ببینم باید از کجا آن را دریابیم و چگونه چرخ اقتصاد کشورمان به فعالیت بندازیم.
ظرفیت های متعددی در زمینه های مختلف از جمله کشاورزی، تولیدی، صعنتی و ژئوپولتیک داریم که بی نظیر است از جمله دسترسی به آب های آزاد و سواحل ما یک امکان فوق العاده بالاست منابع انرژی و معدنی در کشور است،یک درصد جمعیت دنیا داریم اما ۷ درصد امکانات دنیا در کشورماست. چرا کشور اینطور است، باید همه بخواهیم و دست به دست هم دهیم این اتفاق می افتند اما هر کسی به فکر قبیله خودش و اطرافیانش باشد کار پیش نمی رود. به اعتقاد من انقلاب اسلامی به ما یاد داد که از منافع فردی برای مصلحت عموم جامعه بگذریم و خودمان فدای دیگران کنیم نه این که دیگران زیر پا له کنیم تا به قله ای برسد. نه به آن قله می رسیم نه انصاف است که دیگران زیر پای خودمان له کنیم بلکه باید هنر داشته باشیم سر پل پیروزی مردمان قرار بگیریم. یاد بگیریم تیمی با یکدیگر کار کنیم و هر کدام وظیفه ای دارند اگر بخواهند هر ۱۱ نفر با هم گل بزنند دروازه خالی می اند و گل می خورند.
به هر حال زمانی که از کوه بالا می رویم یک تیم هستیم حرکت می کنیم اما ممکن است یک نفر سر قله برسد ما مسئولین کشور احساس باید این باشد که ما همه یک تیم هستیم و این تیم وظیفه دارد تا نوکری مردم و انقلاب کند اگر این را برخودمان وظیفه دانستیم آن وقت مشکلات یکی پس از دیگری حل می شود.
